پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

منظر به مثابۀ سیاست

چکیده: منظر چگونه میتواند بر سیاست ها تأثیرگذار باشد؟ آیا منظر صرفاً ماهیتی فیزیکی، تجربی یا بصری است؟ 

منظر چگونه می تواند بر سیاست ها تأثیرگذار باشد؟

آیا منظر صرفاً ماهیتی فیزیکی، تجربی یا بصری است؟ 

منظر بازنمایانگر چیزی بیش از مکان هایی است که ما به صورت مستقیم با آن مواجه می شویم؛ منظر تجلی گر تأثیرات اجتماعی وسیع است. منظر به عنوان محصول اجتماعی، نتیجه تحولات و تغییرات جمعی طبیعت است؛ نوعی فرایند تاریخی که از ساخت های فرهنگی شکل و ساختار می گیرد.

منظر بر پایۀ فرایندها، کنش ها و گفتمان های فرهنگی استوار است که نشانه یا ردپایی مرئی و غیرمرئی از ساختارهای قدرت در اختیار ما قرار می دهد. اگرچه این نشانه ها نامرئی هستند، اما عمیقاً بر منظر تأثیرگذارند. این بازنمایانگر روش یا کنشی است که در منظر وجود دارد. منظور نه تنها فعالیت هایی است که در منظر رخ داده و به آن شکل می بخشند، بلکه شامل قوانین و آداب و رسوم غیرمادی است که در همه جا وجود دارند.

همچنین منظر به عنوان پدیده ای نگریسته می شود که همواره تحت تأثیر عوامل خارج از محیط آن قرار گرفته و از آن شکل می پذیرد؛ در واقع منظر بر اساس برنامه های منطقه ای، ملی و بین المللی شکل و ساختار می یابد. در نتیجه مکانی که منظر در آن خلق می شود لزوماً همان نقطه ای نیست که در آن وجود دارد. اقداماتی همچون برنامه های پایداری، سیاست های کشاورزی، حقوق کار و سیاست های پشت آنها همگی به منظر شکل می دهند.

در نتیجه، مناظر روزمره در معرض تغییرات مکرر و پیش بینی ناپذیر در کاربری و مالکیت قرار داشته و تحت تأثیر عوامل بیرونی بوده و مناظر جدید ایجاد می کنند. این باعث رقابت بین قدرت های نادیدنی بر علیه مناطق محلی و بومی و همچنین باعث تنازع بین منظر تجربه شده و منظر ادراک شده می شود. همانطور که «مِلس» می گوید:

« ….. منظر بین بلندپروازی های فضایی کشورهای در حالی جهانی شدن و تجلی روشهای سکونت گرفتار شده است. به همین دلیل منظر همچنان احیاگر و یادآور مسائل دیرینۀ قدرت سیاسی و بازنمایی است».

بنابراین باید تمرکز ما از منظر به عنوان پدیده ای که نگریسته می شود یا پدیده ای که مبتنی بر نحوۀ تجربۀ افراد از آن است، به سمت پدیده ای که به عنوان یک موجودیت اجتماعی و مبتنی بر سیاست و مکان تلقی می شود، تغییر داشته باشد. زیرا یک منظر ماهیتی است که در آن، مشکلات محیط زیست، اقتصاد، قانون و فرهنگ همگی مهم هستند.

که این خود ماهیت دموکراتیک و به دنبال آن لزوم مشارکت در منظر را تصدیق می کند. همین برداشت های مختلف، منظر را به عنوان یک معما و مجموعه ای از دوگانگی ها و تقابل های مبتنی بر رویکردهای این رشته یا گرایش های فرعی این حوزه معرفی کرده اند.

این مقوله هم ماهیت عینی و واقعی دارد و هم ماهیت ادراکی دارد؛ نوعی پدیدۀ پیچیده که می توان آن را از طریق رویکردهای علمی، تجربۀ ذهنی و همچنین رویکردهای نظری مورد تحلیل قرار دارد. در این تعریف منظر هم تولید می‌ کند و هم تولید می‌ شود (محصول) و متعاقباً در حالیکه همیشه وجود دارد، همواره از نو نیز خلق می شود.

منظر به مثابۀ سیاست
تصویر 1. تعاریف غالب منظر، منظر به‌ مثابۀ سیاست حاکی از دموکراتیک بودن منظر، تأکید بر وجه اجتماعی آن و همچنین نشان دهندۀ نقش ادراک مخاطب در آن است. مأخذ: مریم مجیدی.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مریم مجیدی

مریم مجیدی

دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، پژوهشکدۀ نظر
میزان مطالعه مطلب