• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 5 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی شهر مبانی شهر

سیمای شهری تهران معاصر

رضا کسروی توسط رضا کسروی
یکشنبه 31 فروردین 1399
در مبانی شهر, شهر, منتخب, یادداشت
A A
0

بیشتر بخوانید

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

تا اواخر دوره قاجار دخالت‌های کالبدی در شهر هنوز مایه‌هایی از گذشته را در خود داشت، اما با ظهور رضاخان و مدرنیسم وارداتی او رویکرد به کالبد شهر، ورق جدیدی خورد و در این میان کلید تغییر، «خیابان» بود. به نظر می‌رسد در موضوع نما و سیمای شهری، رویکرد مدرنیستی دوران پهلوی اول همچنان در مدیریت شهری تهران حضور دارد.

رضاخان در سال 1309 نقشه­ای تحت عنوان «خیابان‌­ها» را به عنوان هدایت­کننده خطوط اصلی مداخله در سازمان فضایی شهر تهران و اولین اقدام مؤثر برای توسعه تهران مدنظر قرار داد. در این دوره شاهد بیشترین توسعه کالبدی در امتداد خیابان‌­های معین و گره خوردن نما با خیابان هستیم. خیابان­های سعدی، لاله­­زار، فردوسی، حافظ، تخت جمشید، شاه­ رضا، فردوسی و … خروجی رویکرد خیابان ­محور دوره پهلوی اول به شهر هستند. در این دوره هرجا خیابانی کشیده می‌­شد به همراه خود «ساختمانی» حکومتی مثل وزارت­خانه، دادگستری، کاخ یا فعالیتی خدماتی از قبیل ثبت احوال، پست و بانک می‌­برد. در این دوره با موضوعیت یافتن «نما» در بستر معماری عمدتاً درونگرای ایرانی، تمایل حاکمیت برای نمایش قدرت و اقتدار از طریق آن، موضوع نوزاد «نما» را با اقتدارگرایی پیوند می‌­زند.

مراد از بیان این تاریخچه خلاصه این است که در رویکرد امروزین مدیریت شهری تهران به نما، رد پای این سابقه کمابیش در «تعریف نما»، «مقیاس نما» و «نگاه اقتدارگرایانه به نما» دیده می­شود.

 

سیمای شهری تهران معاصر ساختمان بانک ملی، خیابان فردوسی

در زیر پوست اولین تعریف مشخص از نما که در بند 1 مصوبه 1369 شورای عالی شهرسازی و معماری تحت عنوان «ضوابط و مقررات نمای شهری» آمده، سابقه­‌ای که در بالا به آن اشاره شد قابل مشاهده است. این مصوبه، نما را به عنوان «سطوح قابل دید ساختمان‌ها از معابر عمومی» تعریف می­کند که از یک سو بیانگر قوت «معبر» (تعمیم­داده شده خیابان با توجه به اهمیت معبر و دسترسی در شهرسازی مدرنیستی) در تعریف است به نحوی که دیگر فضاهای عمومی و اساساً منظر را نادیده می‌­گیرد و از سوی دیگر نشان‌­دهنده اکتفا به مقیاس «ساختمان» در تعریف است. شورای عالی در سال 1387 و در ذیل مصوبه «ضوابط و مقررات ارتقای کیفی سیما و منظر شهری» منظور از «نما» را در انطباق با تعريف سال 1369 مجدداً «کلیه سطوح نمايان«ساختمان­هاي» واقع در محدوده و حريم شهرها و شهرک‌‌ها كه از داخل معابر قابل‌ مشاهده است» تعریف می‌­کند.

اما شورای اسلامی شهر تهران در «لایحه طراحی، پایش و اجرای نمای شهر تهران» مصوب 1397، نما را «جداره خارجی ساختمان که در معرض دید قرار دارد» تعریف می‌کند و خود را از قید انحصار به دید از معبر خارج می­‌کند، اما با این که آخرین سند قانونی در خصوص نماهای شهر تهران است علی‌رغم صحبت از کریدور های بصری و منظر، برای موضوع نما، عرصه­ای فراتر از تک ساختمان تعریف نمی‌­کند و پرداختن به سیمای شهری را به طبقه‌بندی «بنا»ها به دو گروه شاخص و عادی تقلیل می‌­دهد.

علاوه بر موضوع تعریف و مقیاس نما، به نظر می­رسد اقتدارگرایی که در مدیریت شهری دوره رضاخان عمدتاً به صورت دخالت به صورت خیابان­‌کشی و ساختمان‌­سازی در محدوده‌های معین دیده می­شد، امروزه در قالب فرایند بررسی نماها بر اساس طرح تفصیلی و کمیته­‌های نمای مناطق به تک­ تک سلول‌­های شهر تسری و تعمیم داده­ شده است. رویکرد به نما و سیمای شهری در مدیریت شهری تهران همچنان در ادامه رویکرد مدرنیستی دوران پهلوی اول «بنا محور» است با این تفاوت که اکتفای مدیریت شهری رضاخانی به دخالت در حد خیابان­های معین[1]، مبدل به دخالت در تمام «معابر» شهر شده ­است.

پی نوشت:

[1] از جمله اصلاحات خیابانی رضاشاه، تعویض روکار ساختمانی (نما) بود که می­بایست چهره شهر را دگرگون می­کرد. به دستور رضاشاه چهره لاله­زار دگرگون شد، طاق­نماهای دوطرف خیابان لاله-زار تخریب و جای آن را ساختمان­های دوطبقه گرفت و مالکان دو طرف خیابان موظف شدند که حداقل نمای دوطبقه را بسازند و مانند یک ساختمان کامل در آن درب و پنجره تعبیه­کنند (کیانی، 12:1383).

برچسب ها: خیابانرویکرد مدرنیستینگاه اقتدارگرایانهنمای شهر
نوشته قبلی

لزوم رشد متوازن شهر و بندر

نوشته‌ی بعدی

تحلیل دیوارنگاره میدان ولیعصر با “شعار تو فریاد دلهای مایی، بیا”

رضا کسروی

رضا کسروی

دکتری معماری منظر، طراح معماری در مهندسین مشاور

مطالب مرتبط - Related Post

جایگاه نظام بهره برداری در طرح های معماری و شهرسازی

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

پنج‌شنبه 29 اردیبهشت 1401
تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظورحل صورت مساله بحران مسکن

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401

هسته امن، پدافند غیرعامل، همسو یا خلاف جهت؟

پاویون، پاویون که می گفتند این است؟

مدیریت شهری کمتر هوشمند و انزوای شهروندان در اداره شهر

بررسی ابعاد مشارکت شهروندان در اجرای سند کاهش خطرپذیری تهران

نوشته‌ی بعدی
تحلیل دیوارنگاره میدان ولیعصر با "شعار تو فریاد دلهای مایی، بیا"

تحلیل دیوارنگاره میدان ولیعصر با "شعار تو فریاد دلهای مایی، بیا"

مولوی و نقد هنری

مولوی و نقد هنری

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401
چرا ما کارناوال نداریم؟!

چرا ما کارناوال نداریم؟!

جمعه 30 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم