نوسازی شهر، مسئله ای زیرساختی یا موضوعی نمایشی؟ هرچند اهمیت موضوع نوسازی شهر تهران بر کسی پوشیده نیست و از مقولات مورد توجه مدیریت شهری است، اما تاکنون اقدام اصلی در این خصوص صورت نگرفته است.

مرمت بافت فرسوده و نوسازی زیرساخت های شهری از محوری ترین مسائل نوسازی شهر تهران محسوب می‌شوند. موضوعاتی که بالاتر از کالبد و عملکرد شهر با جان شهروندان پیوند می‌ خورد. سازمان نوسازی شهر تهران که متولی رسیدگی و مرمت بافت فرسوده شهر است، در جدیدترین اقدام خود به ایجاد پاتوق هایی در محله های شهر با عنوان درنگاه دست زده است.

پاتوق هایی که با نقاشی دیواری و نمای آجری در گوشه هایی از محله های فرسوده شهر، قرار است به عنوان مرکز محله عمل کند. جدا از آنکه آیا چنین اقداماتی می تواند اهداف یک مرکز محله را تامین یا برای شهروندان ایجاد خاطره انگیزی کند، اساسا این سوال مطرح می شود که آیا چنین موضوعاتی در حیطه وظایف سازمان نوسازی و از اولویت های اصلی آن محسوب می شود یا خیر؟

شورای شهر تهران که با تقدیر از سازمان نوسازی، رسالت این سازمان را پروژه های توسعه محله ای همچون سازمان دهی سیما و منظر شهری، بهسازی محیطی، کفسازی خیابان، کانیوو گذاری، ایجاد پاتوق محله ای، درنگاه و … بیان کرده است، اقدامات کوچک مقیاس این چنینی را عامل اصلی زنده کردن بافت فرسوده شهر تهران می داند.

ضرورت نوسازی اورژانسی

در حالی که تازه ترین آمارها نشان می دهد هفت درصد از بافت شهری تهران که با زندگی دو میلیون نفر از ساکنین شهر ارتباط مستقیم پیدا می کند، کاملا فرسوده محسوب می شود و این رقم سالانه در حال افزایش است. پیش بینی می شود به دنبال زلزله تهران، راه های ارتباطی و زیرساخت های شهر در بخش های اصلی آن به کلی قطع شود.

اقدامات عملکردی برای نجات جان ساکنین فراموش شده است. علاقه مدیران شهری به اقدامات زودبازده و نمایشی که در همان دوره مدیریت، قابل بهره برداری باشد می تواند یکی از اصلی ترین دلایل خودداری از اقدامات بنیادین و روی آوردن به آرایش شهر باشد. در مقابل پروژه هایی همچون هسته امن محله، که پیشنهاد، مطالعات و ضرورت آن به عنوان اقدامی فوری و اورژانسی برای شهر در اختیار سازمان نوسازی قرار دارد، اقدامات این چنین فعلی که از سوی سازمان نوسازی در خصوص بافت فرسوده شهر تهران در دست اجرا است، به مثابه آرایش صورت انسانی است که جسمش در تب می سوزد.