احداث زیرساخت در حوزه های مختلف علمی و فنی در کشور از اولویتهای هر دولت می باشد و سالانه هزینه های بسیاری صرف تامین آن میشود. با این حال سلسله مراتب و اولویت بندی آنها، وابستگی برخی به دیگری را موجب شده است. در نتیجه عدم رعایت آن، باعث دوباره کاری و گاه نیمه کاره ماندن بسیاری از پروژه ها شده است. حال این سوال مطرح است که علت رخداد این مسئله چیست و چرا در بسیاری از موارد ساختارهایی بدون تامین زیرساخت ایجاد می شود؟
آنچه مشخص است، تصمیم گیریهای آنی، بدون برنامه و انجام مطالعه اولیه در تمامی وجوه جامعه، مشکل آفرین است. عدم آشنایی با وضع موجود طرحها، میزان عرضه و تقاضا و امکان سنجی پروژه از یک سو و توان و قدرت اجرایی از سوی دیگر باعث شده است تا بسیاری از تصمیمات مدیران و ارگانهای دولتی، پیش از رسیدن به سرانجام و تامین اهداف مورد انتظار، با شکست مواجه شود. نکته آنجا است که ایجاد زیرساخت در برخی زمینه ها، نیازمند سایر زیرساختها و مسائل زیربنایی است. در همین راستا مکانیابی بسیاری از پروژه های عمرانی نیز، بی توجه به مسئله زیرساخت مشکلات بسیاری را در کشور به وجود آورده است.
از سوی دیگر ناهماهنگی میان ارگانها و عدم تعامل سازنده بین آنها این موضوع را تشدید نموده است. چه بسیار پروژه ها و زیرساختهایی که به علت ناهماهنگی سازمانها در میانه راه مانده اند و یا همچون آسفالت های خیابانهایی که ریخته می شوند و دوباره به بهانه تامین زیرساختهای آب و برق کنده می شوند، تبدیل به دوباره کاری‌هایی شده اند که اندک تعامل و گفتگوی سازنده ای، امکان برطرف نمودن بسیاری از آنها را میسر می نماید.
لذا به نظر می رسد، نگاه منفعل و منزوی بسیاری از سازمانها و تمرکزشان بر فعالیت های تخصصی خود آنها را از انجام هماهنگی و تعامل میان سازمانی دور کرده است. با این حال گاه ورود برخی ارگانها در حوزه های غیر تخصصی نیز باعث شده است تا تداخل عملکرد با سایر سازمانها پدید آید و فعالیت مربوطه کیفیت لازم را نداشته باشد و با نازلترین کیفیت حادث شود. تعارضات مالکیتی و بهره برداری از زیرساخت ها و پیدایش مسئله های حقوقی بسیار، از جمله مشکلات به وجود آمده از این موضوع است.
با این اوصاف و به عنوان مثالی از این موضوع می توان به ساخت سرویس بهداشتی بین راهی به عنوان زیرساخت گردشگری در جاده های مواصلاتی کشور در سال 1386 اشاره نمود که اعتباری در حدود 60 میلیارد تومان را به خود اختصاص داد. سرویسهای بهداشتی که قرار بود گره ای از مشکلات گردشگری کشور را باز کنند، تبدیل به معضلی در کشور شدند. جانمایی غلط، عدم تامین زیرساختهای لازم، عدم توانایی در نگهداری از تاسیسات احداث شده، تعارضات ملکی و عدم هماهنگی میان ارگانهای مسئول و بسیاری مشکلات دیگر را می توان از جمله علل پدیدار شدن این مسئله دانست.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کل کشور، در حالی متولی احداث این طرح بود، که دستیابی به این هدف، همکاری ارگانهای دیگر مانند وزارت جهادکشاورزی، وزارت راه و شهرسازی، شهرداریها و وزارت نیرو را می طلبید. تخصیص زمین مناسب از سوی شهرداریها و جهادکشاورزی، تامین مسیر دسترسی مناسب و زیرساختهای لازم از سوی وزارت راه و شهرسازی و وزارت نیرو می توانست از حجم مشکلات این طرح کم کند. این در حالیست که عدم هماهنگی میان ارگانها باعث شد تا بسیاری از سرویسهای بهداشتی بدون زیرساختهای لازم مانند آب و مسیر دسترسی ساخته و بدون بهره بردار به حال خود رها شوند.
با این اوصاف آنچه مشخص است، توجه به تخصص و انجام مطالعات جامع، بدون تصمیم گیریهای آنی و احساسی از یک سو و تعامل و گفتگوی میان سازمانی از سوی دیگر، در بسیاری از موارد می تواند گره از مشکلات باز نماید. امری مغفول که موجب بروز طرح هایی این چنینی در کشور می شود. طرحهایی که نه تنها مشکلات جامعه را حل نمی کند، بلکه افراد بسیاری را درگیر خود نموده و وقت و سرمایه بسیاری از بیت المال را هدر می دهد.
