مفهوم برندسازی در مقاصد گردشگری در اواخر دهۀ ۱۹۹۰ به کار رفت. این مفهوم زمانی مورد توجه قرار گرفت که تصمیمگیران و سیاستگزاران صنعت گردشگری دریافتند که مقاصد به دلیل تصاویر اولیهای که در ذهن افراد ایجاد میکنند، مورد بازدید قرار میگیرند و گردشگران سراسر دنیا به سمت آنها جلب و جذب میشوند. یک برند، نشان یا نماد، علامتی از یکپارچگی و شهرت و منعکسکنندۀ تمام محصولات و خدمات یک مقصد گردشگری است که پیوسته در ذهن مصرفکنندگان آن مقصد شکل میگیرد و از تجربهها، یادها و نظرهای دیگر گردشگران نیز متأثر میشود. مقاصد مختلف گردشگری از نام، سمبل، لوگو، عبارت یا اشکال گرافیکی در برند خود بهره میگیرند که نه تنها مقصد را متمایز میسازد، بلکه تداعیگر یک سفر بهیادماندنی و تجربهای منحصربهفرد است. گردشگری یک صنعت عمدتاً خدماتی است و محصول آن نیز به صورت خلق تجربیات گوناگون نمود پیدا میکند. برای خلق تجربۀ جدید و متفاوت برای جذب گردشگر بیشتر، طبعاً به ایجاد تمایز نیاز است که باعث بهوجودآمدن رقابت شدید میان شهرها شده است، و شهرها را ناگزیر به یافتن راهکارهایی جهت متمایزشدن از سایر شهرها و مقاصد گردشگری کرده است.
عامل دیگری که میتواند در این روند اثرگذار باشد، استفاده از رنگ است. رنگ یکی از اصلیترین عناصر اثرگذار و خاطرهساز است و هر رنگ به اقتضای ویژگیهای خود، در روان انسان تأثیر میگذارد. همچنین، این عنصر در اثرگذاری در حوزۀ ارتباطات و رفتار مشتری نیز مؤثر است و در بسیاری از موارد، قضاوت و ارزیابی انسان در خصوص کیفیت محصولات یا خدمات متأثر از آن است. بنابراین استفادۀ درست از رنگها در برند، به ایجاد تصویری مثبت در ذهن مصرفکنندگان کمک میکند؛ چون رنگ به سرعت در ذهن افراد جای میگیرد و دیرتر فراموش میشود. در برندسازی، نقش رنگها زمانی مؤثر است که با هویت مطلوب یک برند تطابق داشته و نسبت به رقبا قابل تمایز باشد. بنابراین رنگ مورد استفاده در برند باید با آنچه عرضه میشود، تناسب داشته باشد. علاوه بر این پژوهشها نشان ميدهد که در تمدن و میراث ملموس و ناملموس بسیاری از فرهنگها از جمله ايران، از ديرباز تاكنون رنگها حامل بار معنایی و مفهومی عمیقی بوده و تنها جنبۀ تزييني نداشتهاند. بنابراین در برند گردشگري شهرهای خلاق ایران، شهرهایی که در صنایع خلاق سرآمدند، كاربرد يك نماد رنگين ضروري است. با این اوصاف و با توجه به مفاهيم نهفته در رنگهای صنایع خلاق شهرهای ایران، برند گردشگری اين شهرهای خلاق نمیتواند بدون یک نماد رنگی مطرح شود.
بنابراین بهکارگیری یک نماد، نشان و رنگ با توجه به شاخصهها و ویژگیهای یک شهر برای آن موجب معرفی و شناخت بیشتر و بهتر نسبت به آن شهر میشود و میتواند آن شهر را در مقیاس جهانی معرفی کند. کما اینکه یونسکو در سال ۲۰۰۴ شبکهای از شهرهای خلاق را به وجود آورد که در حال حاضر ۶۱۱ شهر را در خود جای داده و دربردارندۀ ۷ حوزۀ گوناگون در صنایع خلاق است که عبارتند از: صنایع دستی و هنرهای بومی، طراحی، فیلم، خوراک، ادبیات، هنرهای رسانهای و موسیقی. در سال ۲۰۱۵ نیز دو شهر رشت و اصفهان از کشور ایران در این فهرست قرار گرفتهاند. با بهکارگیری و عملیکردن تصمیم تازهای که از طرف مدیر هنرهای تجسمی اعلام شده، میتوان تعداد بیشتری از شهرهای ایران را در مقیاس جهانی معرفی کرد و در این فهرست قرار داد.
متن مرجع: مجلۀ هنر و تمدن شرق