دونالد اپلیارد، وونرف را اینگونه شرح میدهد: «شما میتوانید به راحتی در هر جایی در عرض خیابان وونرف قدم بزنید و کودکان میتوانند در هر جایی آزادانه بازی کنند. رانندگان نباید مانع حرکت پیادهها شوند و پیادهها و کودکان در حال بازی نیز نباید مانع حرکت ماشینها شوند. پارککردن تنها در مکانهایی که حرف P بر روی زمین نوشته شده، امکانپذیر است». «وونرف» یا معادل فارسی «خیابان برای زندگی» اولین خیابانهای هلندی است که طراحان شهری و مهندسان ترافیک به همراه ساکنان، به عنوان راهی برای دستیابی به «خیابانهای زیستپذیر» پیدا کردند. منظر شهری وونرف به عنوان پدیدهای عینی-ذهنی، با ارتقای سرزندگی، افزایش تعاملات اجتماعی و القای حس مکان در فضای ادغامشدۀ پیاده، دوچرخه و سواره به عنوان فضای اشتراکی محلۀ پیادهمدار دموکراتیک و زیستپذیر مطرح میشود که تداعی خیابان زندگی برای ساکنین خواهد بود.
تجارب جهانی موفقی در زمینۀ پیادهگستری در مراکز شهری انجام شده که فصل مشترک آنها اولويتدادن به حضور پررنگ نقش انسانها و عابران پياده با هدف احياي فضاهاي شهري، حداكثركردن فضاي پيادهراهها و حداقلسازي فضاي موردنياز وسايل نقليه است. در نتیجۀ این اقدامات، طبعاً تعاملات اجتماعی افزايش یافته و جنبههای انسانی محیطهای پیرامونی تقویت شده است. از این رو وونرف را میتوان یک جنبش اجتماعی به شمار آورد؛ جنبشی که در راستای حذف حاکمیت اتومبیل در فضاهای شهری و احقاق حقوق فردی و انسانی در فضاهای عمومی شهری حرکت کرده است و به دنبال هماهنگی عابران پیاده، دوچرخه و وسایل نقلیه بوده و بر این پیشفرض استوار است كه كوچه و خیابان به همۀ ساكنان تعلق دارد. وونرف همچنین به عنوان یك نهاد اجتماعی موجب ارتقای تعاملات و كاركردهای اجتماعی سازنده برای همۀ ساكنان خصوصاً كودكان شده است.
کارکرد وونرف را اینگونه میتوان تشریح کرد که با دادن حداکثر سرعت 30 کیلومتر بر ساعت برای ماشینها، ارتباط همزیستی و فضای مشترک خودروهای شخصی و عابران پیاده را افزایش میدهد، به طوری که حق تقدم را به عابران پیاده قائل بوده تا خودروها به سرعت عابران پیاده حرکت کنند. وونرف تمام علائم جاده و چراغهای راهنمایی را از بین برده و اختلاف ارتفاع بین سطح پیادهروی کناری و جاده را منسوخ میکند. این ایده در مناطق مسکونی اعمال میشود و بنابراین مسیرها را بدون طرد استفاده از ماشینهای شخصی، به فضاهای آزاد و حتی زمینهای بازی تبدیل میکند. اما این پدیده برای کاربران ویلچر نیز مفید واقع شده به طوری که این کاربران دیگر محدود به مسیرهای دسترسی خطی نیستند و میتوانند هر جا که بخواهند حرکت کنند، چراکه اختلاف ارتفاع بین سطح جاده و پیادهروها از بین رفته است. بنابراین سیاستهای بهکاررفته در وونرف را میتوان در دو دسته تقسیم کرد: یکی تأمین فرصتهای مطلوب برای استفادهکنندگان از فضا با اولویت نیازهای عابران پیاده، دوچرخهسواران و سیستم حملونقل عمومی و دیگری احیای عملکردهای سنتی فضاهای شهری در محلات مسکونی.
در نتیجه وونرف به عنوان یک راهحل برای افزایش و بهبود زندگی پیاده در محلات است. استفاده از این روش علاوه بر اینکه با فراهمکردن امکانات برای طراحی مشارکتی ساکنان و افزایش فعالیت اجتماعی و نظارت طبیعی آنها، محلهای با امنیت بالا و به دور از جرم و جنایت را ایجاد میکند، جذابیتهای محیطیای ایجاد میکند که موجب حضور فعال و حرکت آزادانۀ تمام افراد پیاده، سالخورده، کابران ویلچر و دوچرخهسواران میشود. تمامی این فعالیتها موجب استفادۀ بهینه از فضا و در نهایت حس تعلق خاطر ساکنان به آن محله میشود.
متن مرجع: مجلۀ منظر