• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
شنبه 31 اردیبهشت 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر منظر آیینی

تعارض دیدگاه متخصصین و مدیران در توسعه حریم شاهچراغ

مریم اسماعیل‌دخت توسط مریم اسماعیل‌دخت
پنج‌شنبه 28 بهمن 1400
در منظر آیینی, باغ سازی و باغ ایرانی, منظر
A A
0

بین الحرمین دو (انقلاب اسلامی) – قسمت سوم

دیدگاه توسعه حریم شاهچراغ

شاهچراغ در سال های ابتدایی عمران و آبادانی پس از جنگ تحمیلی، قامت مذهبی خود را حفظ نمود؟

انقلاب اسلامی ایران یکی از بزرگترین حرکت های مردمی در دفاع از باورهایشان در طول تاریخ محسوب می شود که حرکات مستمر اجتماعی از حدود سال 1342 منجر به انقلاب اسلامی در سال 1357 شد. جمعیت کثیری در شهرهای ایران گرد هم آمده و در مصرف فضاهای عمومی و فضاهای شهری تحولی صورت گرفت. از آنجایی که این انقلاب اجتماعی و مذهبی بود، هسته های مرکزی-مذهبی شهر پایگاه هایی را جهت حضور مردم فراهم کردند.

در شیراز موج اعتراضات با مرکزیت مسجد عتیق، شاهچراغ و مسجد نو و فضاهای شهری میان سه کانون مذهبی فوق الذکر، آغاز شد و در ادامه به خیابان زند به عنوان مرکز اجتماعی شهر کشیده شد و نهادهای مذهبی و خیابان های اصلی شهرها مکان هایی مناسب برای خیل جمعیت شدند.

بیشتر بخوانید

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

تصمیم‌ گیری برای اقدام در منظر

حریم شاهچراغ یکی از اصلی ترین پایگاه ها در شیراز در تظاهرات ضد رژیم شاهنشاهی بود که جمعیت کثیری از مردم را در دفاع از باورهایشان در خود جای داده بود. در واقع ابعاد فضا و استانداردهای شهرهای مدرن امروزی حریم شاهچراغ را به پایگاه مردمی و شور انقلابی تبدیل نکرد بلکه باورهای مذهبی مردم این حریم را کانون توجه مردمی نمود.

در طول پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، تغییراتی در حریم شاهچراغ صورت نگرفت. پس از اتمام جنگ رویکردهای عمران و آبادانی در شهرها با سرعت زیادی آغاز شد و در قالب طرح های فرادست و موضعی و موضوعی توسعه و عمران شهرها جهت گیری می شد.

در سال 1371 مهندسین مشاور نقش جهان-پارس در تکمیل طرح تفصیلی شیراز، طرح احیاء منطقه تاریخی فرهنگی شیراز را در حریم بافت تاریخی ارائه کردند. در این طرح بر ستون فقرات شهر (دروازه اصفهان تا خیابان حضرتی) بر دو مجموعه کریمخانی و شاهچراغ به منظور احیاء و توسعه بازار تاکید شد. در طرح پیشنهادی مذکور احیا و توسعه حریم ارگ و بازار مدنظر بود و تمرکز چندانی بر حریم شاهچراغ صورت نگرفت. تنها بخش پیشنهادی در نفوذ به حریم شاهچراغ اتصال مسجد نو و شاهچراغ با یک صحن مرکزی بود. (تصویر 1)

تعارض دیدگاه متخصصین و مدیران در توسعه حریم شاهچراغ
تصویر 1- منظر هوایی طرح احیای منطقه تاریخی شیراز. مهندسین مشاور نقش جهان پارس (1371).

از ابتدای رونق گیری و اتکا به طرح های فرادست جامع و تفصیلی، این طرح ها چارچوبی را برای طرح های موضعی فراهم می آورد، اما طرح های فرادست در بافت های تاریخی به دلیل پیچیدگی و منحصر به فرد بودن هر بافت به طور عام قابلیت تعمیم پذیری نداشته و ندارند در نتیجه به منظور مدیریت و حفاظت هر چه بهتر و کاربردی ترِ بافت های تاریخی، نهاد شهرداری های کشور، شهرداری مناطق تاریخی را در هر شهر به عنوان منطقه ای جداگانه تشکیل داد.

پس از شکل گیری طرح های فرادست نظیر طرح احیاء منطقه تاریخی فرهنگی شیراز چنانچه توضیح داده شد، در سال 1377 به منظور توسعه موزون در بافت تاریخی شیراز و حساسیت حفاظت و توسعه و تحقق طرح های پیشنهادی، شهرداری منطقه تاریخی شکل گرفت. تمرکز بر پروژه ای با اسم امروزین بین الحرمین از حدود همین سال ها کلید خورد اما تا سال 1374 گذر میان دو حرم مطهر شاهچراغ و سید علاء الدین حسین، گذری پیاده بود. (تصویر 2)

تعارض دیدگاه متخصصین و مدیران در توسعه حریم شاهچراغ
تصویر 2- نقشه شیراز در فروردین ماه 1326، زمین پیمایی و نقشه برداری شده توسط سرهنگ 2 پیاده مصطفی قوانلو رئیس شعبه نقشه برداری و سروان پیاده حسام الدین شیبانی افسر نقشه بردار. گذر پیاده و ارگانیک و کاربری های متجانس با بافت در حریم دو حرم مطهر.

در سال 1374 شهرداری شیراز بدون برنامه قبلی اقدام به تملک و تخریب کاربری های مجاور این گذر ارگانیک نمود و این گذر بدون برنامه قبلی تبدیل به محوری سواره رو گردید. پس از آن طرح ها و برنامه های مختلفی برای زمین بایر این محور پیشنهاد گردید از جمله پیش نویس طرح مهندسین مشاور معماری و شهرسازی آمود، نقش جهان، و… پس از فشارهای زیاد به شهرداری در سال 1384 کلنگ پروژه بین الحرمین پس از 10 سال تملک و تخریب زده شد و شرکت ایرانی-اماراتی التواصل سرمایه گذار بخش خصوصی پروژه بود.

به گفته شهرداری تنها 15 درصد از این پروژه بافت تجاری است که البته بخش اعظمی از ساخت وساز صورت گرفته تا کنون کاربری تجاری است، شاید حاکی از اهمیت جایگاه بخش تجاری بین الحرمین در نگاه مسئولین باشد!!! لازم به ذکر است قبل از اجرای پروژه بازارهای بین الحرمین و مابقی کاربری ها، این زمین های بایر که زمانی بافت اجتماعی تاریخی شیراز را در خود جای داده بود، به محل کهنه فروشی در گذر پیاده مردمی، مذهبی، اجتماعی بافت تاریخی شیراز تبدیل شده بود!!! (تصویر 3)

تعارض دیدگاه متخصصین و مدیران در توسعه حریم شاهچراغ
تصویر 3- تحولات صورت گرفته در بین الحرمین در تصاویر هوایی مربوط به 2003، 2007 و 2021.

تفکر: فضاهای مذهبی و حریم فضاهای مذهبی در باور مسلمانان مکان سیر در انفس و غلبه اتمسفر روحانی فضاست، حال می توان با غلبه کاربری تجاری نامانوس با بافت مذهبی و تاریخی یک مکان زیارتی را اسما بین الحرمین خواند و رسما زوار را از سیر در انفس بازنمود و به سیر در آفاق تشویق. در چنین فضایی به نظر نمی رسد مخاطب زائر باشد بلکه سیاح است برای خرید مایحتاج و سوغات.

برچسب ها: بین الحرمینتخریب بافت تاریخیتوسعه شاهچراغشیراز
نوشته قبلی

شهر به مثابه یک کل

نوشته‌ی بعدی

عدم تعامل اجتماعی ساکنان، معضل مسکن آپارتمانیِ امروزی

مریم اسماعیل‌دخت

مریم اسماعیل‌دخت

دکترای تخصصی معماری منظر دانشگاه تهران

مطالب مرتبط - Related Post

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

یکشنبه 25 اردیبهشت 1401
تصمیم‌گیری برای اقدام در منظر

تصمیم‌ گیری برای اقدام در منظر

جمعه 23 اردیبهشت 1401

معضل قاچاق، تهدیدی برای منظر راه

جای خالی پروژه های واقعی در برنامه های درسی معماری منظر دانشگاه های ایران

از باغ های تاریخی ایران تا باغ های اجتماعی-کشاورزی شهری مدرن

ارتقا کیفیت فضاهای سبز شهری

نوشته‌ی بعدی
عدم تعامل اجتماعی ساکنان، معضل مسکن آپارتمانیِ امروزی

عدم تعامل اجتماعی ساکنان، معضل مسکن آپارتمانیِ امروزی

معمار منظر بومی و غیر بومی

معمار منظر بومی و غیر بومی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
جایگاه نظام بهره برداری در طرح های معماری و شهرسازی

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

پنج‌شنبه 29 اردیبهشت 1401
تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظورحل صورت مساله بحران مسکن

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401
بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

دوشنبه 26 اردیبهشت 1401
بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

یکشنبه 25 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم