پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

اکولوژی ، منظر و طراحی اکولوژیک منظر

در معاهدۀ اروپا منظر اینگونه تعریف شده است: «بخشی از سرزمین، آن طور که توسط مردم ادراک می‌شود و ویژگی‌های آن نتیجۀ برهم‌کنش عوامل طبیعی و انسانی است»، این تعریف اهمیت عامل انسانی را به رسمیت می‌شناسد و تأیید می‌کند که منظر ریشه در فرهنگ دارد. در زبان‌های عربی و فارسی نیز به ترتیب، واژه‌های «مشهد» و «منظر» برای این مفهوم استفاده می‌شوند که هر دو واژه‌هایی عربی و به معنای چشم‌انداز هستند. منظر به طور استثنایی یک مفهوم چندلایه و پیچیده است که بخشی از آن را طبیعت و بخش دیگر را فرهنگ تشکیل می‌دهد. بنابراین درک مناظر نیازمند یک دیدگاه «تاریخی و تکاملی» است. مناظر در حال تغییرات پی‌در پی، در بازه‌های زمانی کوتاه و بلند هستند. درک عمیق از این دگرگونی‌های تکاملی، چه طبیعی باشند و چه متأثر از عامل انسانی، بینشی را به دست می‌دهد که تنها از خلال مشاهده یا توصیف ویژگی‌های منظر موجود به دست نمی‌آید.

منظر همچنین از نظر فضایی و زمانی سیال است و همزمان دربرگیرندۀ ارزش‌ها و باورهای غیرعینی است. کنکاش در معانی، ادراکات و مفاهیم چندگانه، ظرفیت منظر به عنوان یک چهارچوب میان‌رشته‌ای و زمینه‌گرا را نشان می‌دهد. علاوه بر آن، پاسخگویی منظر به مکان و فرهنگ، با توجه به افزایش تأثیر توسعه‌های بازارمحور و سیاست‌های آزادی‌خواهانۀ جدید در خاورمیانه، به طور ویژه اهمیت پیدا می‌کند.

اکولوژی

اما در مورد اکولوژی می‌توان گفت که در نیمۀ دوم قرن بیستم به وجود آمد تا به عنوان علمی شناخته شود که الگوها و فرآیندهای طبیعی را شرح داده، فرسایش و تنزل محیطی را توضیح می‌دهد و اطلاعات لازم برای حفاظت از منابع طبیعی را فراهم می‌کند. مفاهیم اکولوژیک دیدگاه جامعه‌شناسان را تحت‌تأثیر قرار داد و عامل محرکی برای یافتن مدل‌های اقتصادی جدید و الهام‌بخش زیبایی‌شناسی اکولوژیک شد. اکولوژی منظر به عنوان علمی که دیدگاه فضایی و «افقی» جغرافیدان‌ها را با دیدگاه عملکردی و «عمودی» اکولوژیست‌ها ادغام می‌کند، نقش عامل انسانی و فرآیندهای اجتماعی- اقتصادی و سیاسی را به اندازۀ فرآیندهای اکولوژیکی در شکل‌دهی به منظر به رسمیت می‌شناسد. بنابراین هم در منظر و هم در اکولوژی ، عامل انسانی به رسمیت شناخته شده و مورد اهمیت است. ا گــر بپذیریــم کــه مناظــر تجلــی ملمــوس ا کوسیســتم‌ها هســتند، اکولــوژی منظــر می‌توانــد تمرکــز فعلــی بــر نمــودِ خارجــی منظــر را بــا آ گاهی از طرز کار درونــی آن کامل کند.

بنابراین علی‌رغم اینکه دریافت کل‌نگر در طراحی اکولوژیک منظر می‌تواند به‌عنوان یک رویکرد جامع مورد توجه قرارگیرد، لیکن این قابلیت را نیز دارد که بر محدودیت‌های زبانی غلبه کند و گفتمان منظر را در منطقه غنا ببخشد. و این از دو راه انجام پذیرخواهد بود : یکی آغاز گفتمانی بین‌رشته‌ها و حوزه‌های مختلف در جستجوی یک دریافت فرهنگ‌گرا از منظر؛ و دیگری از طریق آزمودن محدودیت‌های دیدگاه کل‌نگر به منظر، در پایدارسازی منابع طبیعی، حفظ یکپارچگی اکولوژیکی و برآوردن آرمان‌های مردم برای یک زندگی بهتر.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *