پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

جایگاه نهاد متولی در بافت فرسوده

چکیده: نجات بافت فرسوده نیازمند این است که «نهاد اجتماعی بافت» متشکل از سازمان‌ها با تشریک مساعی اولویت اصلی را نجات بافت فرسوده در شهرهای مختلف قلمداد کنند.

پس از تعریف بانک اطلاعاتی و معرفی معیارهای جدید اقدام و مداخله در بافت فرسوده، اکنون فرصت آن رسیده است که در کنار معرفی معیارها، که اساس و ملاک اقدامات لازم‌اند و از اهمیت به‌سزایی برخوردارند، سخن از نهاد متولی به عنوان اهرم اجرایی و سنگ بنای تصمیم‌سازی به میان آید. نهاد متولی می‌تواند ضمانت اجرایی دستورالعمل‌ها و معیارهای مداخله باشد.

«نهاد» مجموعه‌ای از هدف‌ها، کارکردها و کنش‌های شخصی در یک دیدگاه جامع‌نگر در تصمیم‌سازی و اجراست که شاید امروزه مهم‌ترین رکن مغفول بافت‌های فرسوده، پس از تعریف معیار، فقدان نهاد و نهادسازی باشد. به‌راستی متولی بافت فرسوده در یک دید کل‌نگر کیست، آیا دستگاه‌های متعدد می‌توانند در یک ساختار سیستمی در راستای یک هدف گام بردارند یا محدودیت‌های بروکراتیک مانعی بر سر راه اقدام در بافت فرسودۀ شهری خواهند بود؟

بافت فرسوده

در نشست نقد کاربردی به بررسی و تعریف معیارهای بافت فرسوده و وظیفۀ نهادهای درگیر در آن پرداخته شد. در این میان به‌وضوح مشخص است ‌که مسئلۀ بافت و حواشی آن، موجودیتی پیچیده و چندوجهی دارد که با دست‌به‌دست‌شدن میان ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف نه‌تنها موفق نخواهد شد، بلکه اگر جامۀ عمل بپوشد و در صورت عدم یکپارچه‌سازی، خود به معضلی جدی بدل خواهد شد؛ زیرا یکی از نقدهای جدی وارد به موضوع بافت فرسوده، تکثر دستورالعمل‌ها و نهادهای مجری آن است.

در بافت‌های فرسوده، اولویت‌ها ملاک عمل و اجرا هستند و براساس اولویت‌هاست که نهادهای متولی به تعریف اقدامات می‌پردازند. این تکثر نقش‌ها و بازیگران در چارچوب بوروکراتیک و عدم تدقیق مسئولیت‌های اجرایی و به‌تبع آن هدف‌گذاری نادرست بعضی از این سازمان‌ها -که خود نشان از عدم وجود سیستم و نگاهی یکپارچه و پیوسته به مشکلات بافت‌های فرسوده دارد- یکی از نقص‌های اصلی در گام سیاست‌گذاری است. از طرفی سازمان‌های نوسازی، مدیریت بحران، عمران و بهسازی و شرکت بازآفرینی بافت فرسودۀ شهری کوچک‌ترین توجهی به ارزش‌های موجود انسانی، نیاز و خواست آنها نداشته، در پی تولید نسخه‌ای واحد بدون بازی‌گرفتن نظر ساکنان به‌عنوان کاربران اصلی این‌گونه از بافت‌های شهری است.

نسخۀ بافت تاریخی شهری در گرو به‌بازی‌گرفتن آن قشر از تصمیم‌گیران است که ذی‌نفع اصلی بهبود کیفیت زندگی خواهند بود.

ازاین‌رو نهاد اجتماعی بافت، نیازی است که با درنظرگرفتن ارزش‌های انسانی و خواست و نظر آنان و با تدقیق هدف‌گذاری صحیح می‌تواند به‌عنوان ارگانی یکپارچه متشکل از سازمان‌های دیگر در قالب یک هدف کلی که نجات بافت فرسوده است، گام بردارد.

اگرچه در نشست گذشتۀ پژوهشکدۀ نظر، گفتمان صورت‌پذیرفته حول موضوع معیارهای اقدام و چگونگی بهینه‌سازی آنها بود، اما شاید نکتۀ مغفول صحبت اعضای پنل، عدم توجه به اجرایی‌شدن این موضوعات و سنگ بنای اجرای آن است؛ زیرا تدقیق معیارها، تکثر واحدهای تصمیم‌ساز و متولی و عدم هماهنگی بین آنها از طرفی و عدم وجود نهادی مشخص از طرف دیگر، نهایتاً منجر به تهیۀ یک راهبرد نظری، بدون هیچ پشتوانه و ضمانت اجرایی خواهد شد.

نجات بافت فرسوده نه در گرو بازآفرینی و نه بهسازی و نوسازی است، بلکه نیازمند نگاهی جامع، کل‌نگر، همه‌شمول ورای اسامی پرطمطراق و چارچوب‌های بروکراتیک است. نیازمند این است که «نهاد اجتماعی بافت» متشکل از سازمان‌ها با مشارکت مردم با تشریک مساعی اولویت اصلی را نجات بافت فرسوده و حفاظت از جان میلیون‌ها نفر در شهرهای مختلف قلمداد کرده، به نقل از عضو شورای شهر تهران بر ارزش‌های جدی در سکونت تأکید کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *