• آرشیو
  • نویسندگان
جمعه 14 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر منظر طبیعی

رودخانه شهری حیات بخش سازمان فضایی شهر است نه ویترین آن!

احمد صابری نویسنده: احمد صابری
شنبه 29 آذر 1399
در منظر طبیعی, منظر
A A
1

با نگاه به تصاویر هوایی و نقشه شهر شیراز؛ شریانی از شمال غربی تا شرق شهر، خود را در ساختار سازمان فضایی شهر چنان می نماید که بیننده صاحب تجربه با دیدن آن، متوجه وجود یک رودخانه شهری در شهر می شود و به تبع آن انتظار دارد در بازدید از شیراز-مطابق تجربه های پیشین- با رودخانه ای به مثابه ستون فقرات سازمان فضایی شهر و شریان حیاتی آن مواجه شود. اما در تجربه حضور در ساختار شهر شیراز اغلب آن را تنها عارضه ‌ای طبیعی و نامطلوب برای شهر و حتی مسئله ‌ای بدون پاسخ برای مدیریت شهری می یابد.

رودخانه خرمرود شیرازکه در افواه به رودخانه خشک مشهور است؛ از یک سو به سبب انطباق موقعیت با ستون فقرات شرقی غربی شهر و از سوی دیگر به سبب رهاشدگی در برنامه مداخلات مدیریت شهری، به تیغی دو دم در جهت انتظام سازمان فضایی شیراز بدل شده است. این تیغ از یک جهت با فهم موقعیت و نقش رودخانه های شهری در جهان می تواند به کریدور حیات بخش شهر و شاهرگ اکولوژِیک و گردشگری شهر بدل شده و برّان، بخش قابل توجهی از گسست‌ها و مشکلات ساختاری-خدماتی شهر را برطرف سازد. از  جهت دیگر با زائده انگاری به خندقی همیشه مزاحم در شهر بدل شود و رفته رفته شکاف اجتماعی و آسیب پذیری بحران‌های طبیعی را تعمیق کند.

بیشتر بخوانید - Read More

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

در بررسی موجز رویکردهای اخذ شده توسط مدیریت شهری در 3 دهه اخیر مشاهد می‌ شود که: یک رویکرد با غفلت از فرصت بازسازماندهی شهر شیراز، نقش عملی رودخانه را به کانالی تأسیساتی و ترافیکی تقلیل می دهد و رویکرد دوم علی رغم فهم وجود ظرفیت‌های آن با صرف زمان و هزینه به اقدامات موضعی منتج از نگاه جزءنگرانه در آن بسنده می ­کند و آنرا به ویترین پروژه‌ های پرطمطراق تبدیل می ‌کند. هر چند با گذر زمان، همواره این سوال در اذهان شهروندان شیراز و گردشگران باقی می ‌ماند که چرا فکری به حال این رودخانه نمی شود؟

رودخانه شهری حیات بخش سازمان فضایی شهر است نه ویترین آن!
تصویر 1: مسابقه پل زندگی در شیراز

در یکی از تصمیمات متأخر؛ مدیریت شهری شیراز، مسابقه احداث پل زندگی را در راستای توسعه پیاده محوری، ارتقا کیفیت فضاهای شهری و پیوندهای اجتماعی با هدف اتصال فیزیکی و بصری عوامل طبیعی شهر شیراز شامل باغات، کوه و رودخانه، در حد فاصل باغ‌ های چمران و پیاده ‌راه سلامت، همراه با فضاهای جاذب جمعیت با رویکرد گردشگری برگزار نمود (وبسایت مسابقه پل زندگی شیراز، 1399). فارغ از کیفیت برگزاری، روند داوری و کیفیت آثار منتخب مسابقه پل زندگی می ‌بایست با نگاه به سطح و محل این مداخله، نسبت آن با نقش واقعی رودخانه خشک در سازمان فضایی مطلوب شهر و فهم مدیریت شهری ازین موضوع را سنجید و با این مقایسه تشخیص داد آیا پر کردن شکاف طبیعی-ساختاری شمال و جنوب شیراز بر ساخت پل-ولو زیبا و پربازدید- زندگی شیراز ارجحیت دارد یا خیر؟

هرچند به نظر می ­رسد با تدوین برنامه راهبردی زندگی پیاده و تصمیم مدیریت شهری شیراز در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری و پیوندهای اجتماعی ظرفیت های لازم برای مداخله هدفمند و مرتبط با ساختار شهر در بدنه کارشناسی و مدیریت شهری شیراز ایجاد گردیده ‌است. اما اولویت بخشی در مرحله اقدام برای احیاء نقش یک اندام شهری و اتصال آن به ساختارشهر تعیین کننده اثر بخشی یک اقدام-ولو در ذیل برنامه راهبردی- در زمان مناسب و سلسه مراتب اجرای آنهاست.

رودخانه شهری حیات بخش سازمان فضایی شهر است نه ویترین آن!
تصویر 2: رودخانه خرمرود تا رودخانه خشک؛ از هویت طبیعی تا زائده شهری، منبع: برنامه راهبردی زندگی پیاده در شیراز

در واقع در فرآیند مداخله هدفمند، موثر و با در نظرگیری منفعت تمام شهر شیراز می ‌بایست ضمن فهم و تعیین نقش سیستمی رودخانه به مثابه ستون فقرات شهر، طرح راهبردی احیا و ساماندهی رودخانه خشک با رویکردهای زیست محیطی، منظرین، اجتماعی و کارکردی مدنظر قرار گیرد. روشن است که این برنامه می ‌بایست شامل سطوح مختلف مداخله، زمان و با هدف تعمیم نقش آن در سراسر شهر باشد و با اولویت ‌بندی سیستمی به طرح  ساماندهی کلان منظر رودخانه و بعد از آن طرح ‌های عمرانی موضعی زیر مجموعه آن بپردازد. نه اینکه با رویکرد جزیره ‌ای و مداخله جزءنگرانه فرآیند ساماندهی را از پروژه های موضعی آغاز کند و فرصت مداخله درست و احیاء این شریان حیات بخش شهر را از دست بدهد.

روشن است که با نگاه در چارچوب مطرح شده در بالا، برگزاری مسابقه پل زندگی بدون وجود طرح ساماندهی یکپارچه و مبتنی بر نگاه سیستمی به شهر و اجزای آن، تنها یک مداخله جزیره ­ای و پروژه ­ای موضعی است که گویی برای نمایش دستاورد از سوی مدیریت شهری و با نیم نگاهی به پل طبیعت تهران به عنوان پروژه موفق گردشگری شهری-که خود به لحاظ نقش بستر طرح در موفقیت آن و ارزش دهی به نظرگاه به جای منظره جای نقد بسیار دارد- طرح شده است. نگاهی که شاید می بایست به پروژه هایی مانند  Cheonggyecheon در کره جنوبی و احیاء رودخانه فصلی شهر سئول، این ذخیره اولوژیک شیراز را به منبعی قابل استفاده برای شهر و شهروندان بدل سازد و این پیام را به شهروندان بدهد که مدیریت شهری شیراز با فهم نقش این رودخانه در ساختار شهر از سرگشتگی نسبت به آن خارج شده است. 

برچسب ها: خرمرودرودخانه خشکسازمان فضایی شیراز
نوشته قبلی

ضرورت ساختارهای حقوقی برای ارتقا حرفه منظر

نوشته بعدی

گردشگری منظر کوهستان

احمد صابری

احمد صابری

کارشناس ارشد معمای منظر، معمار و معمار منظر در مهندسین مشاور پژوهشکده نظر

مطالب مرتبط - Related Post

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
باغ کوهنوردی در بازمانده های منظر پساصنعتی دویسبورگ نورد1

باغ کوهنوردی

شنبه 23 مهر 1401

نقش “تعریف از فضا” بر تحلیل “نحو فضا”

بازنمایی منظر خوزستان در آرشیو شرکت نفت بریتانیا

منظر: «امرِ گشوده»

نقد نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری تهران (3)

نوشته بعدی
گردشگری منظر کوهستان

گردشگری منظر کوهستان

مافیای طلای کثیف!

مافیای طلای کثیف!

پربحث ترین 1

  1. گلناز بهروان says:
    7 ماه پیش

    کاش در زمان برگزاری این مسابقه این تحلیل به شکل گسترده منتشر میشد تا باد بیخود این مسابقه بخوابه
    جامعه معماری و دانشجویی ایران بدون توجه به این زمینه ها تن به این مسابقات میدن و ناامبد میشن

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم