• آرشیو
  • نویسندگان
چهارشنبه 19 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی معماری

زیبایی هندسه ایرانی همیشه در تقارن نیست.

سید محمدباقر منصوری نویسنده: سید محمدباقر منصوری
پنج‌شنبه 2 اردیبهشت 1400
در معماری, معماری اسلامی
A A
1

در نگاه کلی شاید اینطور به نظر بیاید که مساله تقارن و نظم حداکثری و کامل، چارچوبی است که شامل تمامی طرح های هندسی، تزیینی و سازه ای در معماری ایرانی می باشد و کوچکترین جایی برای انحراف یا تخطی از این اسلوب در میان طرح های سنتی وجود ندارد. نتیجه ای که از این انگاره کلی در ذهن اغلب ما متصور است ساختار هندسی سنتی به لحاظ نظم و تقارن، خشک و کاملا صریح است و دستیابی به تقارن حداکثری و نظم و تکرار (بدون ورود به دلایل و فلسفه آن) امری اساسی می باشد.

در این میان با نگاه به بعضی طرح ها، برخی عناصر می تواند این تفکر کلی را به چالش بکشد. مثلا اگر روی مقرنس و سیر تحول آن در ایران در میان نمونه های متعدد تامل کنیم، فارغ از تحولات و دگردیسی های سبکی و ساختی که به واسطه تحول اقتضائات تاریخی صورت گرفته است، انگیزه و نکته جالب دیگری را نیز می توان مشاهده کرد. نکته این است که مطالعه هندسه طرح ‌های مقرنس در طول تاریخ به وضوح نوعی میل به پیچیده کردن هرچه بیشتر طرح ها را دید و از نظر نویسنده، می توان نوعی تلاش برای «فرار» از تکرار و نظم حداکثری را از این تحولات برداشت کرد.

بیشتر بخوانید - Read More

ضرورت تکنولوژی ساخت؛ واردات یا تولید؟

معماری ایرانی اسلامی در نمایشگاه ومبلی!

مساله ‌ای که ما را به این فرضیه سوق می دهد نحوه تحولات نقشه مقرنس و هندسه المان هایی است که در آن به کار رفته است. در واقع از حدود دوره آل مظفر و تیموری به بعد است که به طور غیر قابل پیشبینی عناصر نامتقارن (در پلان) را می توان در نقشه مقرنس ها مشاهده کرد. هر چند که همانطور که می دانیم در مقیاس کلی تمامی این مقرنس ها متقارن می باشند، اما نحوه ترسیم و چینش المان ها کنار یکدیگر و مورفولوژی دارای پر و خالی های متکثر، نشان از انگیزه قوی برای گریز از خلق هندسه و فرمهای منظم و «قابل پیش بینی» دارد.

از مقرنس که عبور کنیم، تبلور این انگیزه را در میان طرح‌ های هندسی دو بعدی و گره های تزیینی هم می توانیم در ایران ببینیم. به طور مثال گره کاری که در یکی از طرح های سر در مسجد درب امام اصفهان به کار رفته از جهت پیچیدگی هندسی موضوع چندین مقاله در رشته معماری و ریاضیات در چند سال گذشته شده است. این مساله شاید گواهی دیگر از این میل به «عبور» از تکرار و تناوب در هندسه یا به نوعی شکستن تقارن و به عبارت دیگر «غیر قابل پیش بینی کردن» و دوری از ملال هندسه های تکرار شونده است.

زیبایی هندسه ایرانی همیشه در تقارن نیست
تصویر 1: مسجد درب امام اصفهان

فرار از تقارن به هندسه شبه تناوبی

در واقع هندسه گره به کار رفته در مسجد درب امام که نمونه های دیگری از آن در بناهای دیگر نیز دیده می شود دارای ساختار «شبه تناوبی» است. به این معنی که هندسه کلی منظم می باشد ولی بر خلاف اغلب طرح ‌ها و گره های سنتی متناوب و تکرار شونده نیست.  

این هندسه پیچیده شبه تناوبی که تنها چند دهه از کشف هندسه آنها می گذرد و در خلال تحلیل ساختار کریستال ها کشف شدند را می توان در این چند نمونه طرح سنتی با تقریب بسیار خوبی مشاهده کرد.

وجود چنین نمونه هایی و بررسی دقیق سیر تحول هندسه عناصر معماری سنتی مثل گره و مقرنس است که می تواند نظر غالب نسبت به هندسه سنتی که خشک و متناوب و تکرار شونده است را به چالش بکشد و به نوعی انگیزه و میل به خلق هندسه های پیچیده‌تر و غیر قابل پیش بینی‌ تر مثل ساختار شبه تناوبی را در میان معماران سنتی نشان می دهد.

برچسب ها: تقارنتکرارنظمهندسه ایرانی
نوشته قبلی

نقش فاکتور خاطره انگیزی در هویت منظرین

نوشته بعدی

شبکه آزادراهی، توسعه افسارگسیخته و تخریب منظر سرزمین

سید محمدباقر منصوری

سید محمدباقر منصوری

استادیار مدرسه عالی معماری لیل فرانسه

مطالب مرتبط - Related Post

ضرورت واردات تکنولوژی ساخت یا تولید آن در داخل کشور

ضرورت تکنولوژی ساخت؛ واردات یا تولید؟

شنبه 9 مهر 1401
معماری ایرانی اسلامی در نمایشگاه ومبلی!

معماری ایرانی اسلامی در نمایشگاه ومبلی!

یکشنبه 6 شهریور 1401

دانشجو محوری و افت کیفیت آموزش معماری

موانع صنعتی سازی ساختمان در ایران

نقدی بر طرح شماتیک مسجد النبی در کتاب باغ و منظر اسلامی

رتبه بندی ساختمان در سلیقه بازار

نوشته بعدی
شبکه آزادراهی، توسعه افسارگسیخته و تخریب منظر سرزمین

شبکه آزادراهی، توسعه افسارگسیخته و تخریب منظر سرزمین

مدیریت شهری نمایشی؛ قسمت سوم: نوسازی

مدیریت شهری نمایشی؛ قسمت سوم: نوسازی

پربحث ترین 1

  1. امیر says:
    2 سال پیش

    سلام
    میشه لطفا نشانی مقالات مربوط به هندسه سر ذکر شده در متن رو بفرمایید.
    ممنون

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم