پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

مطالب دسته بندی: نقد

نظر آنلاین

حلقۀ گمشدۀ طرح نوسازی و بهسازی حرم امام رضا (ع)

افزایش روزافزون زائرین حرم رضوی نشان از پررنگ‌شدن نقش فرهنگی و هویتی شهر مشهد و حرم مطهر دارد. با توجه به تعداد زائرین و نیاز به توسعۀ حرم مطهر، طی دهه‌های گذشته این حرم بارها گسترش یافته است و تبعا بافت پیرامون حرم نیز از این گسترش بی‌بهره نمانده است. یکی از بزرگترین ضعف‌های طرح که سهم بسیار مهمی دارد، عدم توجه کافی به بعد اجتماعی طرح است. در ابتدای دهۀ هفتاد شمسی، طرح نوسازی بهسازی بافت پیرامون حرم امام رضا(ع) در محدوده‌ای به وسعت تقریبی ۳۱۰ هکتار به عنوان یک پروژۀ ملی تهیه و در تاریخ ۷۴.۳.۹ در جلسۀ کمیسیون مادۀ ۵ به تصویب رسید. نگاه صرفاً اقتصادی و کارکردگرایانه به طرح باعث به‌وجودآوردن فضای شهری‌ای می‌شود که در آن احساس تعلق به مکان از میان رفته و نه تنها مشکلی از بافت‌های اطراف حل نخواهد کرد، بلکه آسیب‌های اجتماعی فراوانی را نیز ایجاد خواهد کرد. به نظر می‌رسد که طرح مذکور باید با رویکردی اجتماعی- فضایی بازنگری شود تا هم از نظر فیزیکی و هم از نظر اجتماعی بتواند کارایی لازم را به دست آورد.

هیئت ۱۷نفرۀ نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس مضرات و آسیب‌ها
نظر آنلاین

هیئت ۱۷نفرۀ نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس ؛ مضرات و آسیب‌ها

سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، آیین‌‌نامۀ جدیدی تحت عنوان «آیین‌‌نامۀ نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس » صادر کرده که دی ماه ۱۳۹۷ در روزنامۀ رسمی کشور چاپ شده است. خلاصۀ آیین‌‌نامه به شرح ذیل است:
«از این به بعد انتشار هیچ کتاب (و نیز محصولات چندرسانه‌ای) دربارۀ جنگ ایران و عراق بدون مجوز یک شورای ۱۷نفره تحت نظارت ستاد کل نیروهای مسلح ایران در ایران ممکن نخواهد بود». با فاصلۀ کمی از این خبر، آیت‌الله خامنه‌ای در بازدید از گلزار شهدای تهران، یکسان‌سازی قبور شهدای دفاع مقدس را ناپسند خواند. به نظر نویسنده، با تحلیلی مشابه آنچه آیت‌الله خامنه‌ای در این مورد داشته‌اند، مشابه‌سازی و عبوردادن کلیۀ محتواهای تولیدی در باب دفاع مقدس از یک فیلتر محدود، زیباییِ هم‌نشینی قلم‌ها و ایده‌ها را از میام می‌برد.

نظر آنلاین

نگاهی انتقادی بر عوامل تجاری‌شدن جداره‌های اصلی محلات شهری

‌در این مجال تشدید تجاری‌شدن فضاهای خیابان‌های اصلی محلات از سه محور چرایی این تغییر کاربری‌ها آن هم با این وسعت، نحوۀ عملکرد مدیریت شهری در کنترل و مدیریت تغییر کاربری این فضاها و ضعف مقررات استفاده از فضاهای مسکونی به عنوان محل اشتغال حرفه‌ای برخی ساکنین، موضوعاتی بودند که اجمالاً مطرح شدند.

نظر آنلاین

نورپردازی رنگی در فضای شهری؛ زشت یا زیبا؟

آیا نورپردازی رنگی در فضاهای شهری امری مطلوب است؟ اگرچه نورهای رنگی برای همۀ شهروندان یک پدیدۀ جذاب و زیبا به حساب می‌آید اما به نظر می‌رسد در منظر شهری یک امر صرفاً زیبا -همچون نورهای رنگی- به تنهایی فاقد ارزش است. مکان نورپردازی، رنگ نور و رعایت خوانایی فضا و تناسب شأن مکان با نوری که مورد استفاده قرار گرفته، در کنار هم می‌تواند به آفرینش امر زیبا منجر شود و برعکس بی‌توجهی به مؤلفه‌های ذکر‌شده می‌تواند باعث تنزل امر زیبا به یک موضوع الحاقی و فارغ از بستر ‌شود.

نظر آنلاین

ارزیابی برنامۀ بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسودۀ تهران: نوسازی صرفاً مسکن‌سازی نیست

نشست «نسخه بازآفرینی شهری برای تهران» به منظور ارزیابی برنامۀ بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسودۀ تهران با سخنرانی کاوه حاجی‌علی‌اکبری، رئیس سازمان نوسازی شهر تهران، مهران احمدپور دبیر کمیتۀ مردمی رسیدگی به مشکلات بافت فرسوده و سید‌امیر منصوری عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۹۷، در گالری نظرگاه برگزار شد.

دست‌فروش
نظر آنلاین

هیچ‌کس صدای دست‌فروش شهر را نمی‌شنود

وجود فضاهایی که دست‌فروش ها در آن فعالیت می‌کنند علاوه بر جاذبه‌هایی که برای مردم شهر دارند امکانی را برای فعالیت فروشندگان کم‌سرمایه شهر فراهم می‌کنند و دریچه‌ای را می‌گشایند که اقشار ضعیف‌تر جامعه نیز بتوانند با عرضۀ کالاها و خدمات خود به امرار معاش بپردازند.

نظر آنلاین

مسابقۀ اتصال پهنۀ جنوبی دریاچۀ شهدای خلیج فارس به بوستان جنگلی چیتگر

با توجه به عبور بزرگراه شهید همدانی از جنوب دریاچۀ چیتگر، ، نحوۀ اتصال دریاچه شهدای خلیج فارس و بوستان چیتگر، به یکی از چالش‌های سیاست‌گزاران شهری بدل شده است. در اسفندماه سال ۱۳۹۶با تصمیم معاونت فنی و عمرانی شهرداری، این موضوع به صورت محدود به مسابقه گذاشته شد. اگرچه در عنوان مسابقه از مفهوم «اتصال» صحبت شده است و موضوع طراحی عبور از عنصر مصنوع بزرگراه و اتصال دو عنصر طبیعی به یکدیگر است اما بررسی آثار ارائه‌شده توسط گروه‌های طراحی بیش از آنکه بیانگر «اتصال» این دو عنصر طبیعی باشد، به شکل‌گیری فضایی مفصل‌گونه برای «انفصال» دو عنصر اشاره دارد.
باید کاملاً تبیین کرد که هدف از این اتصال چیست؟ اگر بپذیریم هدف از ایجاد این دریاچه و پیشنهاد چنین طرحی بازنمایی «طبیعت» در مقابل زندگی شهری «مصنوع» است، چگونه می‌توان از طریق عنصری «مصنوع» دو عنصر «طبیعی» را به یکدیگر متصل نمود و در نهایت انتظار داشت که کلیت به عنوان «طبیعت» ادراک گردد؟ تکرار نگرش‌های فوق‌الذکر در غالب آثار ارائه‌شده و همچنین بررسی پنج اثر برگزیده نشان از وجود این رویکرد در نگرش تصمیم‌گیرندگان در این مسابقه دارد. برگزاری جلسۀ توجیهی کارفرما در کنار آثار منتخب نیز مبین تأیید این رویکردها از سوی کارفرما است.

بابک داریوش

نقدی بر تعیین مکان برای اعتراضات مردم

دولت‌ها و حکومت‌ها ذاتاً به دنبال حفظ و بقای خود هستند و ممکن است در برخورد با اعتراضات مردمی دست به اقداماتی خشن بزنند و بعدهاا نتوانند پاسخگوی جامعۀ مدنی و جهانی باشند. لذا جهت رعایت شکلی انسانی مسائل و وجاهت خود ترجیح می‌دهند خشم و اعتراضات مردم به نحوی کنترل و تخلیه شود. پیشنهاد اختصاص فضایی برای اعتراض مردم هر از چندگاهی از سوی مسئولین مطرح می‌شود و مکان‌هایی هم برای این امر معرفی می‌شوند . از سوی دیگر این مسأله، از نگاه مردم می‌تواند به منزله به رسمیت شناخته‌شدن و شنیده‌شدن اعتراضشان و یک قدم رو به جلو باشد. به نظر بسیاری از متخصصین امور شهری، در حال حاضر مرکز شهر تهران میدان انقلاب تا چهارراه ولی‌عصر است. مرکز شهر یعنی قلب تپندۀ شهر و جایی که صداها در آن بهتر شنیده می‌شوند. اما چرا جای این مکان در مکان‌های معرفی‌شده خالی است. اما به این بهانه که تجمعات در مرکز شهر موجب اختلال در ترافیک و فعالیت‌های کسبه می‌شود نمی‌توان این پتانسیل را نادیده گرفت. آیا فقط تخلیۀ هیجانات و اعتراضات مهم است؟ نظر نمایندگان مردم در شورای شهر چیست و آیا دولت حق دارد به جای مردم محل اعتراضشان را تعیین کند؟

مجسمه‌های مشاهیر
نظر آنلاین

اهمیت بازگرداندن جایگاه «انجمن آثار ملی» در سفارش ساخت مجسمه‌های مشاهیر

ردپای پاسخ این پرسش که چرا مطالبه برای ساخت مجسمه‌های مشاهیر کمرنگ‌تر شده و مانند گذشته کیفیت ندارد را شاید بتوان با مرور تاریخچۀ ساخت این‌گونه مجسمه‌ها پیگیری کرد. اگر ساخت مجسمه‌های مشاهیر را به دو مقطع زمانی پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن تقسیم کنیم به نظر می‌رسد یکی از دلایل کیفیت مجسمه‌های پیش از انقلاب نقش انجمن آثار ملی به عنوان متولی اصلی مجسمه‌های مشاهیر باشد که علاوه بر دغدغۀ سفارش و نصب آثار در فضای شهری، بر آفرینش چهرة افراد براساس مطالعات و منابع تاریخی اصرار می‌ورزید. در مقابل در دهۀ۷۰ که سرآغاز مجدد ساخت مجسمه‌های مشاهیر بوده نقش انجمن آثار ملی که در این دوران به انجمن مفاخر ملی تغییر نام داده نادیده گرفته می‌شود و صرفاً شهرداری و سازمان زیباسازی شهر تهران به عنوان متولیان آثار مطرح می‌شوند.

نقدی بر نحوۀ برگزاری مسابقۀ طراحی پهنۀ جنوبی دریاچۀ شهدای خلیج‌فارس
نظر آنلاین

نقدی بر نحوۀ برگزاری مسابقۀ طراحی پهنۀ جنوبی دریاچۀ شهدای خلیج‌فارس

در آذرماه ۱۳۹۶، با تصمیم پیروز حناچی، معاون فنی و عمرانی وقت شهرداری تهران، طرح اتصال پهنه‌جنوبی دریاچه شهدای خلیج‌فارس به اراضی پارک جنگلی چیتگر به صورت محدود و با دعوت از ۲۹ گروه از مشاوران به مسابقه گذاشته‌شد. اتصال مذکور در قالب یک پل روگذر، با عملکردی مشابه پل طبیعت، بناست دو مجموعه تفریحی را از روی پل حکیم به یکدیگر متصل سازد تا «امکان دسترسی عابران پیاده و همچنین دوچرخه‌سواران به هر دو پهنه تفرجگاهی تسهیل شود». تعریف و به مسابقه گذاشتن چنین پروژه‌ای اقدامی بسیار مبارک در عرصه توسعه شهری است، اما فرایند برگزاری و نحوه برخورد با موضوع، از کاستی‌هایی چند رنج می‌برد. این موارد را می‌توان در شفاف نبودن برنامه و مراحل برگزاری مسابقه، عدم امکان دسترسی عموم به اطلاعات و فرایند برگزاری مسابقه، و مواجهه معمارانه با موضوعی با ماهیت منظر، خلاصه کرد که سبب‌شده طرح‌های منتخب بیشتر معرف ویژگی‌های کالبدی بوده و از ماهیتی فرمال برخوردار باشند.  

نگارش قانون برای نگارش قانون
نظر آنلاین

نگارش قانون برای نگارش قانون

شورای شهر تهران به تازگی کلیات لایحۀ «طراحی، پایش و نمای شهر تهران» را تصویب کرده است. اگرچه پوشش خبری تصویب این لایحه به قدری نبود که شهروندان تهرانی در جریان آن قرار بگیرند، اما انتقاد یکی از اعضای شورا (بهاره آروین)، به تصویب این لایحه، همه‌گیرتر از اصل خبر شد و تصویب این کلیات را خبر داد. در جواب این انتقاد، محمد سالاری در جواب بهاره آروین مدعی شد که دستورالعمل تصویب‌شده چیز جدیدی نیست و در حال حاضر هم پیروی از آن در دریافت جواز پایان‌کار، نقش دارد. به دنبال سابقۀ وجود چنین قانونی، به بررسی دستورالعمل سامان‌دهی نما پرداختم. به عقیدۀ من و با توجه به الزاماتی که نگارش قانون با خود دارد، این دستورالعمل بیش از آن پیچیده، آشفته و صوری است که بتواند اجرایی یا پیاده شود و یا به سامان‌دهی نمای ساختمان‌های شهر تهران کمک کند.