تحلیلی بر منظره پردازی در باغ مجسمه ناشر و رویکرد های حاکم بر طراحی

باغ مجسمه ناشر :
باغ مجسمه ناشر در مرکز شهر دالاس در کشور آمریکا و در قلب مرکز هنری و منطقه آسمان‌خراش‌های این شهر قرار دارد. این باغ-موزه در کنار خیابان فلورا، که ستون فقرات محله هنری دالاس است و شامل موزه هنر دالاس، سالن سمفونی و موزه هنر آسیا هم می‌شود، قرار دارد.
از ابتدا ایده طراحی، ایجاد واحه‌ای آرام و نمایشگاهی در محیط باز برای تفکر در هنر و طبیعت در میان فعالیت‌های شلوغ مرکز شهر بوده که در نهایت طراحی حاصل، شامل یک گالری داخلی و یک باغ- مجسمه خارجی شده است. نماها در دو انتها از شیشه شفاف ساخته شده‌اند که به غرفه‌ها اجازه می‌دهد تا از لحاظ بصری به درون باغ ادامه پیدا کنند و باعث ایجاد جریان یکپارچه از فضای درونی به بیرونی می‌شود. دیوارهای شفاف خیابان با مجسمه‌های قابل رویت از بیرون، بینندگان را به این باغ-موزه دعوت می‌کند.
«رنزو پیانو»، برنده جایزه پریتزکر ۱۹۹۸؛ معمار ساختمان این مرکز است که با معمار منظر «پیتر واکر»، در طراحی باغ ۸ هکتاری این مجموعه، همکاری داشته است. پیتر واکر ،معمار آمریکایی، خالق آثار منظر بسیار متنوعی از یک باغ شخصی تا پروژه‌های شهری و منطقه‌ای در سطح جهانی است و پروژه‌های مشترکی با معماران بزرگی چون «آی.ام.پی»، «نورمن فاستر» و «رنزو پیانو» داشته است. طراحی منظر این مجموعه برنده جایزه افتخار انجمن معماران منظر آمریکا (A.S.L.A. Honor Award) شده است. این پارک آرام شهری، دارای تعادلی بین هنر و طبیعت است که زیبایی‌اش طراحی معماری این مرکز را کامل می‌کند. مراسم و رویدادهای مردمی به صورت ماهانه در این مرکز برگزار می‌شود و شنبه‌های اول هر ماه به کودکان و خانواده‌ها اختصاص دارد.

دید پرنده از باغ ناشر

طرح کاشت
بیش از ۱۷۰ درخت در این باغ وجود دارد که در ترکیب با یکدیگر و مسیر سنگفرش‌شده، استخرهای آب و فواره‌ها به منظر محرمیت داده؛ باعث ایجاد فضایی برای تفکر و اندیشه در آثار هنری در محیطی آرام شده و واحه‌ای سبز در مرکز شهر دالاس ایجاد می‌کنند.
در این مرکز اکثر گیاهان به کار گرفته شده غیر از بید مجنون، بومی و سازگار شده با محیط‌ هستند و این مسئله به کاهش آبیاری، سم‌پاشی و آسیب به محیط کمک می‌کند. در انتخاب این گونه‌ها توجه زیادی به اندازه، شکل و سایه‌اندازی آنها شده است.
هر گونه گیاهی در این مرکز دارای نقشی خاص دارد که مهم‌ترین و اولین آنها تأکید بر هنر است. برای هر یک از آثار هنری محدوده‌ای خاص با گیاهان تعریف شده؛ به عنوان مثال با درختان راج پشت صحنه‌ای برای مجسمه‌ها به وجود آمده است. این مرکز توسط بامبوها محصور شده است. یکی از استخرهای آب نیز دارای نیلوفر، زنبق آبی و بنفشه‌های زمستانی است که به لحاظ روانی در القای خنکی محیط مؤثر است.

نمونه ای از طراحی کاشت

نورپردازی باغ
نورپردازی در باغ برای ایجاد محیطی گرم و دعوت کننده در شب، پنج لایه دارد : نورپردازی راه‌ها، درختان، حصارها، آب‌ها و مجسمه‌ها. علاوه بر آن یک سیستم نوری انعطاف پذیر نیز برای آینده تدارک دیده شده است.کنترل نورپردازی از طریق جایگاه‌های قابل حمل در باغ است. قطعات نصب شده در درختان طوری طراحی شده است که شامل انواع لامپ‌ها با توان‌های مختلف برای سازگاری با مجسمه‌های متفاوت آینده و رشد گیاهان باشد. انعطاف‌پذیری، دلفریبی و راحتی در شب از اهداف اولیه بوده است.

مجسمه های قابل دسترس توسط بازدیدکنندگان

نتیجه‌گیری : نگاهی تحلیلی به طراحی باغ مجسمه ناشر
باغ- مجسمه ناشر در نگاه اول پارکی مدرن به نظر می‌آید ولی در یک نگاه عمیق‌تر، دارای لایه‌های قابل تفسیری است. پیتر واکر که دارای تفکرات خاصی نسبت به طبیعت است، طراحی این باغ را به سبک مینی‌مالیسم (حداقل‌گرایی) انجام داده است. منظره‌سازی در این مکان متکی بر پرسپکتیوهای کشیده و خطوط هندسی است؛ مسیرها، ردیف‌های کاشت درختان، استخرهای آب و دیگر عناصر دارای خطوط صاف، راست‌گوشه و به موازات خطوط ساختمان موزه هستند.
در این باغ از رنگ‌ها استفاده حداقلی شده و رنگ‌هایی که در محیط دیده می‌شوند، رنگ‌های طبیعی چوب، سنگ و گیاه در زمینه‌ای از آبی آسمان است. انتخاب گونه‌های گیاهی بیشتر جنبه عملکردی داشته و سعی بر این بوده است که از درختانی استفاده شود که با شرایط اقلیمی شدید منطقه سازگاری داشته و سایه‌اندازی وسیعی داشته باشند و نیز بستر مناسبی برای مجسمه‌ها ایجاد کنند. در این باغ آب به صورت خالص در استخرهای مستطیلی و فواره‌های ردیفی به نمایش گذاشته شده و به محیط طراوت می‌بخشد.
در نگاه عمیق‌تر یکی از مواردی که این باغ را از قواعد مدرن خارج کرده و به پست‌مدرن نزدیک می‌کند، رویکرد «مخاطب محور» این باغ- مجسمه است؛ زیرا در مدرنیسم اصالت با هنرمند است در صورتی که در این نمایشگاه، ارزش اثر هنری به مخاطبان آن است.
زیبایی مجسمه‌ها در این باغ به صورت ذهنی (subjective) مطرح است، در صورتی که عینی بودن (objective) هنر و زیبایی، یکی از ویژگی‌های مدرنیسم است. در این مجسمه‌ها زمینه، محیط و نوع نگاه به اثر هنری بسیار مهم است و مخاطب در آن نقش مهمی دارد. زیرا با جابجا کردن مجسمه‌ها در باغ و بین ساختمان موزه و فضای بیرونی نوع نگاه به اثر متفاوت می‌شود و در اینجاست که اهمیت بستر و زمینه، نگاه مخاطب و مکمل بودن نقش آنها در هنر مشخص می‌شود.
ساختمان موزه نیز ساختمانی مدرن با ویژگی‌های هندسی و خلوص‌گرایی مدرنیسم است. ولی با این وجود به گفته معمار آن رنزو پیانو و خواسته کارفرما ویرانه‌های باستانی رومن منبع الهام برای طراحی بوده که دیوارهای قطور سنگی موزه یادآور این ویرانه‌هاست.
در این پارک رویکرد به تکنولوژی نیز وجود دارد و از تکنولوژی برای ایجاد نوعی خاک مقاوم با تحمل وزن مجسمه‌ها و فواره‌های سوزنی استفاده شده است. اختلاط خاک در باغ دارای سه لایه است که این وزن را بدون فونداسیون تحمل می‌کند و آب را به سرعت زه‌کشی می‌کند.
یکی از مهم‌ترین توصیفات طراحی این باغ مجسمه، طبیعی به نظر رسیدن آن در عین منظرسازی مصنوعی است و همچنین چرخش آثار در آن باعث ایجاد انگیزه برای بازدید دوباره و مرتب از این مرکز سبز در شهر می‌شود.

ترجمه و تألیف: سمانه یاراحمدی / کارشناسی ارشد معماری منظر
مأخذ : ص ۶۲-۶۵ ماهنامه تخصصی منظر ، شماره چهارم ، بهمن ۱۳۸۸٫