بسیاری از شهر ها در حاشیۀ رودها شکل گرفته‌اند بنابراین شیوۀ تعامل شهر و رود به عنوان یک شریان آبی طبیعی می‌تواند زمینه‌ای مهم از دیدگاه منظر شهری محسوب شود.
مناظر سبز شهری در شهرهای خشن امروزی بستر مناسبی برای شکل‌گیری فضاهای اجتماعی هستند و از طرفی رودها به‌همراه فراهم آوردن فضاهای سبز در حاشیۀ خود می‌توانند نقش پیوند دهندۀ مراکز اجتماعی را در امتداد خود ایفا کنند.
در ضمن رودها می‌توانند عامل برآورده شدن عدالت محیطی به وسیله تقسیم عادلانۀ مناظر سبز شهری و بالا بردن کیفیت زیست در امتداد مسیر حرکت خود در شهر باشند.
در این میان حضور رود به عنوان یک عامل بصری – محیطی قوی در منظر مراکز شهری ، با هویت این مراکز پیوند خورده ودر خاطرۀ جمعی مردم باقی مانده و بخشی از هویت محیط می گردد. گرچه امروزه با گسترش آلودگی‌ها که ماهیت سبز فضاهای حاشیۀ رودها را تحت تأثیر قرار داده‌اند ، فرصت‌های ذکر‌شده تبدیل به تهدید پخش آلودگی‌ها در سطح شهر از طریق رود شده است. اما مطالعۀ شیوۀ بروز و استفاده از این فرصت‌ها می تواند در ایجاد منظر شهری مطلوب کارساز باشد.
میدان زرجوب در شهر رشت که نام خود را از مهمترین رود شهر گرفته مثال خوبی برای بروز این تهدید ها و از دست رفتن فرصت های ذکر شده می باشد که درین تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته است.

کلید واژه‌ها: هویت بخشی، مراکز اجتماعی، منظر رود، فضای سبز، آلودگی، زرجوب

_____________________________________________________________________

*مقالۀ منتخب همایش ملی منظر شهری