طرح های جامع شهری به منظور تعیین جهت توسعه شهر و تامین نیازمندي‌های آن بر مبنای پیش‌بینی‌ها و اهداف توسعه شهری فراهم می آید. با توجه به این مطلب «چگونگی تاثیر رویکرد حفاظت از شهر و پرکتیس شهرک‌سازی صنعتی در تغییر مقیاس شهری»، سوال مورد نظر می باشد. با توجه به طرح سوم توسعه شهری، شکل‌گیری سه ناحیه به عنوان شهرک‌های صنعتی -که ملهم از شهرک صنعتی انگلستان بود – به تصویب رسید و از آنجایی که تمرکززدایی از تهران به عنوان رکن اساسی برنامه‌ریزی شهر بود در تهران نقطه‌ای به عنوان محل ایجاد شهرک صنعتی در نظر گرفته نشد.
هژمونیک‌شدن ایده تمرکززدایی از تهران با کمک مجموعه از از قوانین ثانویه مانند قانون منع تأسیس صنایع در شعاع ۱۲۰ کیلومتری (۱۳۴۶) و قانون نظارت بر گسترش تهران (۱۳۵۲) و ایجاد شهرک های صنعتی البرز (1347) و کاوه (1352) بیش از پیش امکان سکناگزیدن در محدوده شهر تهران را برای گروه قابل توجهی از شهروندان کاهش و شرایط بسط سکونتگاه‌های پیرامونی را افزود. با عملی نشدن وعده‌ها مبنی بر فراهم‌آوردن امکان اسکان کارگرانِ مهاجر درون شهرک، کارگران در روستاهای پیرامون شهرک ها سکنا گزیدند و از سمت دیگر ایده تأسیس شهرک‌های صنعتی در دهه‌های آتی نیز تداوم یافت.
حفاظت از حریم شهر با تمرکززدایی
از این رو آنچه برخلاف خواستِ تمرکززدایی در عمل حاصل آمد نوع دیگری از تمرکزگرایی است. این تمرکزگرایی از خلال تغییر مقیاس شهری‌شدن اتفاق افتاد؛ به عبارتی از دهه ۳۰ به بعد تهران به تدریج با تغییر مقیاسی در فرآیند تمرکزگرایی موجه گردید. این تغییر مقیاس خود را با حرکت از تمرکز شهری به تمرکز مادرشهری آشکار می‌کند. در واقع علی‌رغم خروج شهرک‌های صنعتی از محدوده‌های شهری، این‌بار در اطراف آن، یعنی در محدوده جغرافیایی مادرشهری، قرار گرفته‌اند. گذر از مقیاس شهری به مقیاس مادرشهری در دهه‌های بعدی ادامه یافت به طوری که در دهه ۷۰ مقیاس مادرشهری به حوزه مسلط جغرافیایی در فرآیند شهری تبدیل می‌شود.
این بدان معناست که برای فهم پدیده‌های شهری اکتفا به نگاه تمامیت نگر و ایستا نابسنده خواهد بود و به ناگزیر باید در بستری فراخ دامن‌تر آن‌ها را مورد مطالعه قرار داد (تصویر 1). به عبارت بهتر در طرح‌های راهبردی نقاط استراتژِیک در ساختار شهر شناسایی شده و با ایجاد سناریوهایی براساس ویژگی‌های هر شهر چشم انداز آینده ترسیم شود. این چشم‌انداز باید در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر با رویکرد خرد تنظیم شونده و دائماً در حال تنظیم، در چارچوب آینده‌ای محتمل‌تر و با نگاهی راهبردی فراهم آید که بتواند جنبه‌های در حال تغییر، پیچیده و متکثر شهر را نیز در نظر بگیرد.
