در سالهای اخیر متاسفانه بناهای میراثی و با ارزشی به صورت شبانه و یا به صورت پنهان، تخریب شدهاند. تلاشهای رسانه ای و عملیاتی انجام شده پس از هر اتفاق مورد نقد قرار گرفته و کارشناسان بسیاری مجددا حول نیاز به بازبینی رویکردهای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در مورد این بناها صحبت می کنند. به همین بهانه نظرآنلاین مصاحبه ای ترتیب داد تا نظرات دکتر احمدرضا شیخی را در این موضوع بداند. به نظر میرسد اقدامات سازمان موجب جلوگیری از درآمدزایی مالکان، فریز بی هدف املاک می شود. موضوعی که نشان از نداشتن رویکردی مشخص برای مدیریت و زندهسازی بناهای میراثی دارد.
نظرآنلاین : رویکرد ممنوع کردن تخریب بناهای میراثی چه جایگزین درآمدزایی برای مالکان خواهد داشت؟
احمدرضا شیخی: قطعاً اگر آگاهی لازم در جامعه ایجاد شود، نیاز به تصویب قوانین سفت و سخت برای تخریب بناهای میراثی جایگاهی نخواهد داشت. چون میبینم در حال حاضر علیرغم این قوانین مالکان اقدام به تخریب بناهای تاریخی میکنند و دلیل این اقدام را میتوان ریشهیابی کرد. در عدم مدیریت هم پیوند و مشارکت ذینفعان است. اگر مالکان را شناسایی و از فواید و سودآوری این بناها آگاه کنند، هیچ مالکی نه تنها تخریب نخواهد کرد، که هزینه برای مرمت و نگهداری هم پرداخت میکند. متأسفانه همکاران حوزۀ میراث فرهنگی با نگاه کارشناسی بدون برقراری ارتباط سازنده با مالکان اقدام به ثبت بناها میکنند و از نگاه حاکمیتی به این موضوع مینگرند و این نگاه در دنیا جایگاهی ندارد. مثلاً شما اسپانیا را بررسی کنید، کلیۀ مالکان بافتهای تاریخی از گردش مالی گردشگران در بافت سود میبرند و در درآمدها سهم قابل توجهی کسب میکنند.
علیرغم این، به مالکان کمک مالی میشود برای مرمت و باززندهسازی با حفظ اصالت بناها و مالکان تشویق میشوند تا در نگهداری تاریخ خویش با افتخار مشارکت کنند.
نظرآنلاین : الگوی سازمان میراث فرهنگی برای فریزکردن املاک میراثی چگونه قابل اصلاح است؟
احمدرضا شیخی: باید سازمان میراث فرهنگی به جای فریزکردن به سمت آگاهسازی سازنده با ذینفعان بناهای تاریخی پیش برود.
نظرآنلاین : چه روشهای مدیریتی اقتصادی برای حفظ و باز زندهسازی بناهای میراثی قابل استفاده است؟
احمدرضا شیخی: باید از بناهای تاریخی درآمد کسب کرد، در حقیقت تاریخ و هویت معماری هر جامعه یکی از عناصر مهم توسعۀ گردشگری است و میتواند جریان مالی ایجاد کند. اما باید با متخصصین گردشگری مشورت کرد نه اینکه دیدگاه حفاظتی صرف حاکم کرد.
نظرآنلاین : کشورهای پیشرفته و موفق در این زمینه، چه رهکارهایی برای نگهداشت املاک میراثی در پیش گرفتهاند؟
احمدرضا شیخی: کشورهای پیشرفته تاریخ و هویت معماری را در خدمت مردم خویش قراردادند، اما در کشور ما بافتهای تاریخی بر دوش مردم است و مردم دارند هزینه میدهند و به همین خاطر مالکان و مردم مشارکت نمیکنند. تقریباً در بافت یزد خوب اقدام شده هرچند همۀ اقدامات با رویکرد پایدار نیست و در مرکز بافت، شما در حال حاضر مردم بومی را نمیبینید فقط کسبوکار است که جریان دارد… .