فاطمه ملقب به انیس‌الدوله؛ دختر رعیت یتیمی بود که چوپانی گوسفندان عموی خود را در امامه لواسان می‌کرد که در سفر ناصرالدین شاه قاجار به امامه، در یک گفت وگوی کوتاه میان وی و شاهنشاه، دل سلطان صاحب‌قران را ربود و همراه شاه به حرم‌سرای قاجار برده شد و به دست یکی از زنان محبوب شاه بنام جیران سپرده شد تا آداب دربار را بیاموزد؛ با مرگ جیران، انیس‌الدوله به ازدواج شاه درآمد و آن دختر یتیم چوپان چنان مراتب پیشرفت را طی کرد که همگان حیرت نمودند! از سوی ناصرالدین شاه نشان حمایل آفتاب و تمثال همایونی دریافت کرد و عملا وی را می‌توان ملکه‌ی ایران در دوران ناصری نام برد.

مادام کارلا سرنا، در کتاب خاطراتش می‌نویسد «در ایام نوروز خانم‌های سرشناس از رفتن به دیدن ملکه انیس‌الدوله غفلت نمی‌کنند و این روزها را برای مطرح‌کردن درخواست‌هایی که از سوگلی شاه دارند مغتنم می‌شمارد. ضمنا اهدای تحفه‌های سنتی از قبیل شیرینی، مربا، نقل و نبات که لای آنها با مهارت خاصی جواهرات گرانبها و کیسه‌های کوچک محتوی سکه‌های یک تومانی جا داده می‌شود، نیز فراموش نمی‌گردد. خانم‌ها بعد از مبادله تعارفات معمولی، آزادانه با هم سخن می‌گویند. مثلا خانمی برای یکی از اعضای خانواده خود از ملکه مقام بهتری را درخواست دارد و در عین حال هدیه‌ای را که برای گرفتن چنین مقامی به همراه آورده است به او عرضه می کند».

انیس‌الدوله تنها زنی بود (یا حتی تنها کسی بود) که می‌توانست با شاه مخالف باشد و این مخالفت را بیان دارد و در مقابل شاه بایستد؛ آن داستان معروف که بعد از اعلام فتوای حرمت تنباکو زنان حرمسرای ناصرالدین شاه قلیان‌ها را شکستند در اصل به فرمان انیس‌الدوله بود و هم او بود که از بردن قلیان بعد از آن نزد شاه ممانعت کرد. انیس‌الدوله اولین ملکه ایران بود که به اروپا رفت! او به همراه شاه تا مسکو رفت، هنگامی که خبر ورود ملکه‌ی ایران به شهردار مسکو رسید وی تلاش کرد دسته گلی به وی تقدیم نماید ، برای گریز از چنین دردسرهایی، مشیرالدوله به شاه توصیه کرد تا انیس‌الدوله را به تهران بازگرداند و اینگونه شد که انیس‌الدوله از ادامه‌ی سفر فرنگ بازماند.

در سومین سفر ناصرالدین شاه قاجار به فرنگ وقتی شاه در ۱۴ فوریه روز ولنتاین قرار می‌گیرد و کُنِش فرنگیان را به معشوقه‌هاشان می‌بیند دستور می‌دهد تا کارت‌پستالی تهیه شود برای انیس‌الدوله به انضمام یک بلیط تئاتر (به شکل نمادین) و پشت کارت مرقوم می‌نمایند: خاطرمان به شما سخت مشغول است…