• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 9 تیر 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی هنر نقد هنر

خیال به مثابه ظرف تحقق صورت اثر هنری

مینا جلالیان توسط مینا جلالیان
جمعه 21 شهریور 1399
در نقد هنر, هنر
A A
0

 خیال، از دید مولانا یک جنبه هستی‌شناسی دارد که مرتبه‌ای از مراتب وجود است و مانند عالمی میانه است که عالم اجسام و ماده را از عالم ارواح و مجردات جدا می‌کند. نه از جنس عالم حس است و نه از مقولة مجردات روحانی. این عالم خیال مستقل از وجود انسان و عالم طبیعت وجود دارد و آن را خیال منفصل می‌خوانند. دیگری جنبه معرفت‌شناختی خیال است که قوه‌ای است در انسان که صور محسوسات را حفظ می‌کند. این خیال با نفس انسان اتصال دارد و آن را از لحاظ ارتباط دائم با نفس و ذهن، خیال متّصل می‌خوانند. خیال منفصل، برزخ میان عالم ماده و مجردات است و خیال متًصل برزخ میان حس و عقل است.

از آنجا که افلاطون میان عالم مثال و عالم طبیعت و ماده، عالمی واسطه و میانه را چون عالم خیال در نظر نگرفته بود، چگونگی ارتباط این دو عالم و نزول معانی مجرًد در صورت‌های مادی و چگونگی بازگشت از عالم صورت به عالم مثال تبیین نشده بود. به همین دلیل به تدریج متافیزیک در غرب نادیده گرفته شد.

مولوی و نقد هنری

قوة خیال در آدمی خود آفرینندة صورت و ایده‌هایی که می‌بیند نیست- و این نکتة مهمی است- از این رو بر آمدن و رفتن آنها تسلطی ندارد. صورت‌هایی که در خیال متًصل و برگرفته از صورت‌های طبیعت توسط حواس حاصل می‌شوند، به سبب تجرًدی که از ماده دارند و فراخی و آزادی عالم خیال نسبت به محدودیت عالم ماده، می‌توانند توسط ذهن تجزیه و ترکیب شوند و صورتی تازه پدید آورند. مثلاً با ترکیب بال و بدن انسان صورتی از فرشته را خیال کرد که مصداق واقعی در جهان ندارد. نکتة مهمی که مولانا تذکر می‌دهد این است که همه خیالات قابل تحقق در عالم ماده نیستند، زیرا هر طرح خیالی اگر بخواهد در عالم بیرون از تحقق یابد، لازم است قوانین و محدودیت‌های جهان ماده در آن لحاظ شده باشد و این محاسبات را انجام می‌دهد. مانند نقشه و طرح خانه‌ای در ذهن معمار که تا محاسبه و اندازه‌گیری نشود و از نظر قوانین ایستایی و غیره بررسی نگردد، قابل ساخته‌شدن نیست. همین عمل در مورد ایجاد یک اثر هنری هم انجام می‌شود. پس همکاری عقل و خیال لازم است. انسان با کمک خیال، حقیقت را از طریق تشبیه می‌شناسد و با کمک عقل از طریق تنزیه و انتزاع. عقل بدون مددگرفتن از خیال نمی‌تواند کار کند و خیال نیز هیچگاه مجزای از عقل نیست. توازن و تعادل پیوسته‌ای باید میان این دو چشم درونی انسان برقرار باشد.

بیشتر بخوانید

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

به طور کلی می‌توان گفت که خیال، ظرف صورت‌هاست و صورت‌ها در عالم خیال تحقق پیدا می‌کنند. صورت‌های هنری پدید آمده در عالم خیال، مبدأ آثار هنری‌اند. مولانا آن خیالی را حقیقت می‌نامد که از عالم خیال منفصل یا عالم مثال بر دل انسان و بر خیال متًصل تجلی کرده‌اند. این صورت‌های لطیف که از جنس معانی‌اند، چون بر خیال متًصل باز می‌تابند، می‌‌توانند دارای بُعد و اندازه شوند و به صورت فرم یک اثر درآمده و بر مبنای این فرم ذهنی و خیالی، عین مادی در بیرون ساخته شود. این نوع آثار، ناب، نقد و جاودانه‌اند.

 بنابراین، کیفیت ظرف خیال هنرمند در دریافت این صور مثالی اثر دارد و در ضمن دریافت این صور در اختیار و کنترل هنرمند نیست. نوعی شهود و الهام است. این‌گونه فرم‌های خیالی چون در اثر هنری تحقق بیرونی یابند، از آنجا که از منشأ معانی عالی و ناب پدید آمده‌اند، در تاثیرگذاری و القای معانی بر دل مخاطب موفق‌ترند و تأثیر آنها وابسته به زمان و مکان نیست.

برچسب ها: شهودصورظرف خیال
نوشته قبلی

روایت های بومی و ایدئولوژیک در بازتولید نشانه های بصری شهری در مقیاس خُرد

نوشته‌ی بعدی

مسکن، فراموش شده دولت روحانی

مینا جلالیان

مینا جلالیان

مطالب مرتبط - Related Post

استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

یکشنبه 25 اردیبهشت 1401

نسبت مینیاتور معماری و واقعیت

نبرد عقل و جهل

المان های مفهومی شهر و پرسه زنی خلاق

مبانی نظری فلسفی، چشم اسفندیار پژوهش هنر در ایران

نوشته‌ی بعدی
مسکن، فراموش شده دولت روحانی

مسکن، فراموش شده دولت روحانی

دسترسی اختصاصی به نیازهای عمومی

دسترسی اختصاصی به نیازهای عمومی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

2
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

پنج‌شنبه 9 تیر 1401
احیای فرهنگی - هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

احیای فرهنگی هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

سه‌شنبه 7 تیر 1401
قرائت منظر شهری

قرائت منظر شهری

یکشنبه 5 تیر 1401
با رخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

چهارشنبه 1 تیر 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم