پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

دسترسی اختصاصی به نیازهای عمومی

چکیده: اقشار کم درآمد که امکان برخورداری از تسهیلات کالبدی مطلوب خانه را ندارند؛ در مقابل از دسترسی به نیازهای عمومی نیز برخوردار نیستند.

نگاه به خانه به عنوان یک مفهوم چند وجهی همواره در مطالعات فراوان معماری و جامعه شناسی، مورد بررسی قرار گرفته است. در مرور الگوهای سکونت گاهی در دوره های تاریخی ایران نیز آگاهی به این امر قابل دریافت است. در نظر گرفتن خانه در ترکیبی از فضای بسته و باز ( ساختمان و حیاط) و دقت در کنار هم قرار گیری خانه ها و دسترسی به فضاهای ارتباطی و جمعی از این دسته اند. در دوره جدید به دلیل شتاب زدگی در تأمین مسکن برای جمعیت رو به رشد کشور، بسیاری از این مفاهیم اصلی یا فراموش شده یا در اولویت های تصمیم گیری قرار نداشته است. این در حالیست که این موضوعات در مقاله ها، پایان نامه ها و نشست های علمی فراوانی در سطح دانشگاهی مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. نتیجه ساخت رو به رشد مجتمع های زیستی با کیفیت سکونت حداقل و در حد سرپناه برای اقشار متوسط در آمدی و کمتر است.

دسترسی اختصاصی به نیازهای عمومی
تصویر 1: تقلیل خانه به سرپناه در پروژه های ارزان و در دسترس عموم؛ غیبت رویکردهای مطالعه محور طراحان و جامعه شناسان در مورد لزوم امکان فضایی تعاملات اجتماعی.

با این حال، توجه و آگاهی و تلاش بر پاسخ گروهی از سرمایه گذاران خصوصی حوزه مسکن به این نیازها حایز اهمیت است. در حاشیه برگزاری مسابقه برای طراحی یک مجموعه مسکونی در شمال تهران، خواسته کارفرما و پاسخ های طراحان بر اساس نگاه چند وجهی به مفهوم خانه و لزوم شکل گیری خانه در زنجیره ای که کالبد آن، تنها یک حلقه از عناصر سازنده است، از این جمله می باشد. توجه به روابط همسایگی، فضاهای جمعی، سلسله مراتب و مفصل های فضایی و ارتباط با عناصر طبیعت حتی در مجتمع های آپارتمانی از جمله این راهکارها بود. به نظر می رسد با توجه به جدیت کارفرما، منتخب طرح های ارایه شده در قالب پرژه ای شاخص و گران ساخته خواهد شد.

در اینجا آنچه مهم است بی عملی دستگاه های سیاست گذار و اجرایی عمومی در حوزه مسکن و در نظر گرفتن و تدقیق بر مفهوم گسترده خانه و در مقابل امکان سرمایه گذاران بخش خصوصی در تصمیم به کارگیری محدود و اختصاصی راهکارهایی است که پاسخی برای نیازهای اولیه سکونتگاهی تمام اقشار یک جامعه است. اگرچه توجه به زوایای مختلف خانه و نیاز به سکونت گاه با کیفیت، به طور حتم برای اقشار پردرآمد نیز لازم و ضروری است و ساخت چنین مجموعه هایی برای این قشر دارای ایراد نخواهد بود. اما نقد اینجاست، که چرا اقشار کم در آمد که به دلایل اقتصادی امکان برخورداری از تسهیلات کالبدی مطلوب خانه را ندارند؛ در مقابل از امکانات عمومی و راهکارهای منجر به تعاملات اجتماعی نیز برخوردار نیستند. راهکارهایی که در سطح اجرا برای مجتمع های مسکونی عمومی، همواره به منابع مالی زیادی نیاز ندارند و بیشتر اعتماد و برنامه ریزی فضایی بر اساس مطالعات انجام شده را می طلبند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

محمدمهدی شعبانی

محمدمهدی شعبانی

دکتری معماری، معمار حرفه ای و پژوهشگر
میزان مطالعه مطلب