• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 5 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر منظر طبیعی

قنات ها، رگهای گمشده شهر تهران

سمیرا عابدی توسط سمیرا عابدی
پنج‌شنبه 27 شهریور 1399
در منظر طبیعی, منظر
A A
0

پیش از آنکه آب رودخانه کرج به وسیله شبکه لوله کشی در دوره پهلوی برای تامین آب تهران مورد بهره برداری قرار گیرد، حدود 500 رشته قنات آب مورد نیاز شهر تهران را تامین می کردند. شکل گیری و توسعه شهر تهران از ابتدای دوران قاجار مبتنی بر شبکه گسترده قنات هایی بود که محله های مختلف تهران را مشروب میساختند و در شکل دهی ساختار کالبد محلات مسکونی نیز موثر بودند. بعلاوه با آبیاری درختان و گیاهان در مسیر قنات باعث ایجاد سرزندگی و تعدیل آب وهوا در بافت شهری می شدند. همچنین وجه تسمیه برخی از محلات تهران مانند «قنات کوثر»، «سرچشمه»، «دولاب» و … نیز برگرفته از قنات و عناصر مرتبط با آن بوده است. قنات در تهران قدیم تنها یک زیرساخت آبی نبوده بلکه به عنوان یک زیرساخت منظرین علاوه بر منبع تامین آب بر مناسبات فرهنگی و اجتماعی جاری در لایه های پنهان شهر نیز موثر بوده است. برای مثال از آنجایی که لازمه نگهداری و بهره برداری از آب قنات، همکاری و همیاری مردم محله به عنوان گروه ذینفعان بوده است، مجموعه ای از قوانین و شبکه ای از روابط اجتماعی در واحد محلات شکل می گرفته که سرمایه های اجتماعی ارزشمندی به حساب می آمدند.

اما با ورود مدرنیته به ایران و پیشرفت صنعت و با غلبه رویکرد تکنولوژیک و عمرانی در ساخت و برنامه ریزی زیرساخت های شهری، با نگاهی تک بعدی به قنات و در نظرگرفتن تنها نقش آبرسانی آن به تدریج  شبکه لوله کشی و چاه های عمیق جایگزین قنات در شبکه زیرساخت آبی شهر تهران شدند و سایر کارکردهای اجتماعی و فرهنگی قنات در شهر تهران مورد غلفت قرار گرفت. عدم شناخت ارزش های ملموس و ناملموس شبکه قنات های تهران سبب شد در روند توسعه شهر به دلیل تخریب مادرچاه ها، دهلیز ها، عدم لایبروبی و نداشتن متولی مشخص بسیاری از قنات های تهران آسیب دیده و نابود گردند.

قنات ها، رگهای گمشده شهر تهران
تصویر 1: همیاری و اشتراک شهروندان در ساخت، نگهداری و بهره برداری از قنات

با وجود طرح ها، برنامه ها و همایش های بسیاری که در زمینه بازآفرینی بافت های تاریخی شهر تهران و حفظ ارزشهای میراثی آن صورت گرفته اقدامی جدی و عملی در بازآفرینی و احیای قنات مشاهده نمی شود. عدم توجه به ارزش های عملکردی و معنایی قنات در برنامه های حفاظت و توسعه شهر تهران زمانی آشکارتر می شود که «سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران» در سال 1385 اقدام به تهیه نقشه قناتهای تهران به عنوان یک عامل بحران ساز، میکند. در واقع قابل اعتناترین اقدام عملی درباره قنات های تهران نه در جهت حفظ ارزش های آن بلکه برای مقابله با حوادث و آسیب ها ناشی از آن بوده است.

بیشتر بخوانید

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

احیای تکنوکرات قنوات

بنابراین برای بازگرداندن قنات به شبکه زیرساخت آبی شهر تهران در عین حفظ ارزش های ذهنی و معنایی آن نیازمند نگاهی کل نگر و جامع نسبت به این میراث ارزشمند فرهنگی هستیم. در میان رویکردهای مطرح در زمینه ساخت و مدیریت زیرساخت های شهری رویکرد منظرین به دلیل توجه هم زمان به ارزش های ملموس و نا ملموس زیرساخت های شهری قرابت و نزدیکی بیشتری با مبانی و دستورالعمل های مطرح در حوزه بازآفرینی شهری داشته و به نظر می آید مناسب ترین گزینه در جهت شناخت همه جانبه و احیای ارزشهای عملکردی، فرهنگی و اجتماعی قنات در بافت های تاریخی شهر تهران باشد.

برچسب ها: بازآفرینیزیرساخت منظرینقنات
نوشته قبلی

مشکل اصلی در رویکردهای پیاده مدار مدیریت شهری تهران (نمونه موردی: میدانگاه هفت تیر)

نوشته‌ی بعدی

نقدی بر ادعای مطلوبیت بی ‌ریختی در آثار هنر و معماری معاصر

سمیرا عابدی

سمیرا عابدی

پژوهشگر دکتری منظر، دانشگاه تربیت مدرس

مطالب مرتبط - Related Post

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

تصمیم‌ گیری برای اقدام در منظر

معضل قاچاق، تهدیدی برای منظر راه

جای خالی پروژه های واقعی در برنامه های درسی معماری منظر دانشگاه های ایران

نوشته‌ی بعدی
نقدی بر ادعای مطلوبیت «بی ‌ریختی» در آثار هنر و معماری معاصر

نقدی بر ادعای مطلوبیت بی ‌ریختی در آثار هنر و معماری معاصر

حلقه مفقوده سودآوری رویدادها در گردشگری ایران

حلقه مفقوده سودآوری رویدادها در گردشگری ایران

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401
چرا ما کارناوال نداریم؟!

چرا ما کارناوال نداریم؟!

جمعه 30 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم