بی شک همه گیری بیماری کرونا بر ارکان زندگی بشری تاثیر نهاده است، بسیاری از رسوم و آئین ها را تحت تاثیر خود قرار داده یکی از کهن ترین رسوم بشری که به واسطه کرونا دیگر تمایل جمعی بر انجام آن نیست دست دادن است! در یادداشت زیر به ریشه های این آئین و خاستگاه آئینی آن تا شرایطی که به واسطه کرونا بر وی رخ داد پرداخته می شود.
یکی از اساطیر کهن ایرانشهری، اسطوره مهر است که با یک جهان شمولی در تمام ارکان آئینی، هنری، معماری مردمان ایران و جهان اثرگذارده است، حتی پس از درآمدن ایرانیان به اسلام نشانه های آیین مهرپرستی با دگردیسی در دین اسلام بقای خود را ادامه داد و با گسترش دین عیسوی در غرب باز مهرپرستی با دگردیسی نشانه های خود را در مسیحیت حفظ نمود.
مهر از واژه میتره یا میثره از ریشه هند و ایرانی است. در اوستا میثره، پهلوی (میتر)، میترا یکی از ایزدان ایران باستان شناخته می‌شود و امروزه در پارسی به نام مهر و میترا از آن نام برده می‌شود. دهخدا برای واژه‌ی مهر، معانی زیر را در کتابش آورده است: عشق، محبت، حب، دوستی، داد ، عهد، پیمان و در جای دیگر معانی دوستی، محبت، رب‌النوع آریایی نیز برای معنی مهر به کار رفته است؛ در فارسی پسین واژه‌ی مهر شکل متأخر واژه‌ی میترا است که به معنی خورشید است. یک نکته‌ی ظریف در مورد خورشید و مهر شایان توجه است که نزد ایرانیان باستان خورشید مقام والایی داشته اما ایزد آن هور، مقام چندان مهمی نداشته است؛ بنابراین ستایش آفتاب در حقیقت ستایش مهر یا میثره بوده است؛ آن چیز که در میان ایرانیان باستان به خورشید درجه‌ی بالای تقدس می‌داد صرفاً خورشید بودنش نبود بلکه انوار خورشید بود و مهر ایزد نور است، بهترین تفسیر از ارتباط خورشید و میترا می تواند این باشد که: میترا خود خورشید نیست، بلکه نور و روشنایی است که تاریکی را زایل می‌کند و زندگی و شادمانی را به زمین هدیه می کند و با گرما و انوارش طبیعت را بارور می سازد، دیوهایی که در تاریکی به سر می برند و سبب انتشار گناه و نافرمانی و ناپاکی و خشکی و بی برکتی زمین می شوند را دور می کند.
در اسطوره های ایرانی ؛ نخستین ایزدی که با میترا زور آزمایی می کند خورشید است، و چون در این نبرد میترا بر خورشید پیروز می شود، ناچار خورشید با میترا پیمان همکاری می بندد و در ازای این پیمان از نشان دوستی برخوردار می شود. پس میترای پیروزمند بر اثر این توافق تاج درخشانی بر سر خورشید می نهد که از آن پس در مسیر گردش روزانه خود همواره این تاج را بر سر حفظ می نماید؛ پس از غلبه در نبرد با خورشید، میترا بر پا می ایستد و دست راست خویش را به سوی خورشید دراز می کند و پیمان دوستی را با فشردن دست او استوار می نماید، از آن پس این دو پشتیبان هم و همواره یار وفادار برای یکدیگر مانده اند. ( کومن،1383: 134) از جایی که هیچ سندی کهن‌تر از این روایت مذهبی برای دست دادن ذکر نشده، می توان اندیشید خاستگاه دست دادن امروز بین افراد همین رفتار میترا و خورشید در اساطیر دینی ایرانیان بوده.
دست دادن امروز بین افراد گونه ای تاکید بر پیمان‌بستن است معمولا سیاستمداران بعد از عقد پیمانی به نشانه تائید آن پیمان با یکدیگر دست می دهند یا افراد عادی برای نشان دادن مهر و دوستی خود با یکدیگر دست می دهند؛ این آئین جهان شمول ایرانی هزاره ها توانست خود را در پیچ و خم تاریخ از ایلغارهای فرهنگی برهاند و پویا بماند اما گویا دیو کرونا از این رسم آریایی به مراتب قوی تر بود چیزی که هزاره ها پایدار بود اکنون برای حفظ سلامتی ممنوع گردیده است.
منبع
- کومن، فرانس. (1383) آیین پر رمز و راز میترایی، ترجمة هاشم رضی. تهران. انتشارات بهجت.
