• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
جمعه 6 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی معماری معماری اسلامی

مسجد ولیعصر، تئاتری در شهر

سید محمدباقر منصوری توسط سید محمدباقر منصوری
جمعه 23 آبان 1399
در معماری اسلامی, معماری
A A
0

وضعیت مسجد ولیعصر و سیر تحول طرح و اجرای آن شاید یکی از جالب ترین نمایش های معماری باشد که در صحنه چهارراه ولیعصر تهران اتفاق افتاده است. نمایشی صریح از کشمکش و بحران هویت در معماری ایران. جنجالی شدن این پروژه اول از جهت کاربری آن است. مسجد بدون شک کلیدی ترین و مهمترین کاربری است که معماری ما را از حدود ۱۳ قرن پیش شکل داده و منشا بیشترین تحولات و‌ نوآوری ها بوده است. در نتیجه ۱۳۰۰ سال این طرف تر، باز تعریف این کاربری در ایران معاصر از پیچیده ترین چالش ها برای معماران امروز است. بدون شک بیشترین حساسیت در بین کاربری های معماری جامعه ما چه از سوی بدنه اجتماع و چه از سوی ارکان حکومتی و چه از منظر خود معماران روی  طراحی مسجد (امروز) باشد. وقتی به این پیچیدگی همجواری با تئاتر شهر تهران هم اضافه شود بحران و جنجالی شدن مساله به خوبی روشن می شود. ۱۵ سال کشمکش حول این پروژه که حاصلش را امروز می بینیم زاییده این بستر است. در این یادداشت فرصت عمیق شدن در مباحث نظری و فنی طرح را پیدا نمی کنیم اما خود این کشمکش بین دو طرح ارائه شده و معماران آنها و رویکرد نظری که دنبال می کنند نمایشی ملموس از بحران هویت و زبان معماری امروز ایران است.

طرح به شدت سنت گرای اولیه مسجد با آن مقیاس بزرگ و ناهماهنگ عجیبش و سعی (نافرجام) در باز تولید فرم ها و تناسبات سنتی به ما یاد آوری می کند که هنوز در جامعه ما چنین رویکرد سنتی افراطی میان بخشی قابل توجهی از معماران وجود دارد و همزمان دربین بخش بزرگی از ارکان مختلف حاکمیت نیز مورد استقبال است.

از سوی دیگر طرح جایگزین و فعلی مسجد آن سوی طیف نظری را به خوبی نمایندگی می‌کند و می بینیم که رویکردی که در قبال طراحی مسجد صورت گرفته انگار بیشتر خود را در تقابل با طرح سنت گرای قبلی تعریف کرده و انگار به عمد از هر گونه تلاش زمینه گرا (هویتی) دوری کرده. این رویکرد نادیده گرفتن زمینه یا تاریخ در طرح ها و استفاده از زبانی «خنثی»  را به خوبه در میان بخش بزرگی از جامعه معماری امروز می توان دید.

بیشتر بخوانید

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

ساختمان و معماری، از محصول تا فرآیند

مسجد ولیعصر، تئاتری در شهر
تصویر 1: دیاگرام مقایسه دو طرح برای مسجد ولی عصر. منبع: mosqpedia.org

به نظر می رسد این دو طرح هر چند بیشتر از ۱۵ سال از ارایه شدنشان می گذرد، به شکلی اغراق شده دو سر طیف فکری معماری معاصر ایرانی را در برخورد با سوال معماری مسجد امروز نشان می دهند و در نگاهی کلی تر سرگشتگی در انتخاب زبان معماری معاصر ایرانی را به تصویر می کشند.

واقعیت این است که بناهای زیادی در این ۳ دهه اخیر ساخته شده اند که در نقاط مختلفی از فضای میانی طیفی که دو سر آن در بالا ذکر شد قرار می گیرند. اما به زعم نویسنده همچنان قوت و صدای نمایندگان دو سر طیف که در تبلورش را در این پروژه دیدیم از دیگر رویکرد های میانی بلندتر است و با کمی اغراق می توان از جریانی دو قطبی صحبت کرد. رجوع به تاریخ معماری معاصر ایران اما به ما یادآوری می کند که پاسخ های «مقبول تر» و «ماندگارتر» جایی در فضای میانی این طیف فکری قرار داشته اند، و در هر دوره خود را با خصوصیات فنی و نظری و اجتماعی زمان خود منطبق کرده اند. در این بین آثاری (اغلب یادمانی) مثل مقبره خیام و برج آزادی اثر هوشنگ سیحون و حسین امانت که در دهه های ۴۰ و ۵۰ که شاهد موجی نو در معماری ایرانی بودیم نمونه های شاخصی از این نوع معماری «زمینه گرا» و در عین حال معاصر هستند.

برچسب ها: تئاتر شهرمسجدمعماری ایرانیهویت
نوشته قبلی

شهرسازی ایران، برعکس رویکرد “پیازی” اروپایی است.

نوشته‌ی بعدی

«ایران» یک‌جاست و «ایرون» جای دیگر

سید محمدباقر منصوری

سید محمدباقر منصوری

استادیار مدرسه عالی معماری لیل فرانسه

مطالب مرتبط - Related Post

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

دوشنبه 26 اردیبهشت 1401
ساختمان و معماری، از محصول تا فرآیند

ساختمان و معماری، از محصول تا فرآیند

شنبه 24 اردیبهشت 1401

معماری، معنا و روایت

نقد مفهوم هویت در معماری معاصر ایران

بازگشت به رویکردی گونه محور در معماری

معماری جایزه ‌ای؛ نه معماری ما و نه معماری آنها

نوشته‌ی بعدی
«ایران» یک‌جاست و «ایرون» جای دیگر

«ایران» یک‌جاست و «ایرون» جای دیگر

منظر یا سیما؛ نقدی بر مفهوم منظر از دیدگاه «جهانشاه پاکزاد»

منظر یا سیما؛ نقدی بر مفهوم منظر از دیدگاه «جهانشاه پاکزاد»

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401
چرا ما کارناوال نداریم؟!

چرا ما کارناوال نداریم؟!

جمعه 30 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم