قدس آنلاین (جمعه ۲۲ تیر ۱۳۹۷): «شهردار مشهد: میدان شهدای مشهد زنده و پویا نیست.

شهردار مشهد مقدس با ارائه گزارش کوتاهی از پروژه میدان شهدا، از صاحب نظران و مهندسان خواستار ارائه راه حل برای زنده و پویا شدن میدان شهدا شد».

میدان شهدا مشهد به واسطه مرکزیت در سازمان فضایی شهر همواره به عنوان فضای مهمی نزد شهروندان درک شده و به صورت فعالی در شهر مورد بهره برداری قرار می ­گرفت، اما به واسطه اقدامات و مداخلات نادرست در دو دهه اخیر سرزندگی آن کاهش یافته است. طرح ساماندهی میدان شهدا مشهد تحت عنوان پروژه بازآفرینی شهری و با هدف ایجاد یک فضای مدنی شهری آغاز و اکنون پس از حدود دو دهه به گواه متخصصان و مردم آن را به فضایی بی روح و غیر مردمی بدل کرده است.

بررسی مطالعات صورت گرفته روی میدان شهدا نشان می دهد عوامل متعددی منجر به بروز این نتیجه شده است که در ذیل به مهمترین آن ها اشاره می گردد.

• مداخلات اقتدارگرایانه با ترجیح فرم به عملکرد، بدون توجه به خواست و ذهنیت مخاطبان فضا و هویت مکان صورت گرفته ­اند. بدین جهت هویت و معنای مکان در ذهن مخاطبان به دلیل تغییرات عمده و بدون توجه به حافظه­ تاریخی فضا به صورت جدی مخدوش و تا حد زیادی از بین رفته است.
• استفاده محدود از عناصر آب و پوشش گیاهی، همچنین عدم توجه به آسایش اقلیمی در شرایط گوناگون آب و هوایی بالاخص نور آفتاب در فصول گرم، احساس مخاطبین نسبت به مکان را منفی نموده است که در نتیجه آن مخاطب از این فضا به عنوان محلی برای عبور و نه ماندن استفاده می ­کند.
• از مهمترین ایرادات وارد بر طراحی عدم توجه به مقیاس انسانی و نیازهای او در پروژه می ­باشد.
• بارگذاری های بیش از اندازه همچنین کمبود عناصر شاخص، نشانه ­ای و نمادین در عرصه میدان باعث ایجاد نوعی گمشدگی و کاهش خوانایی شده است. اگرچه نصب مجسمه ­های سلام که نشانه­ معنایی و شاخصی از مفهوم زیارت به عنوان هویت شهر مشهد می ­باشد از بخش ­های مثبت آن محسوب می ­شود.
• بی توجهی و حذف کاربری ­های اصیل میدان و فعالیت­ های اصیل آن از جمله خرده فروشی­ ها علی رغم پتاسیل فضا در جذب مخاطب و مرکزیت در سازمان فضایی شهر، سبب رکود اقتصادی شدید در مجموعه گردیده و حتی سرزندگی سابق آن را از بین برده است.
• بی توجهی به فضای پارک موقت برای فعالیت ­هایی که نیاز به خودرو دارند موجب کاهش مراجعه به میدان شده است. همچنین در لبه­ های میدان تداخل سواره و پیاده برای شهروندان ایجاد مزاحمت می ­کند.
• فضا به طور مناسب و شایسته ­ای با حرم به عنوان اصلی ­ترین عنصر منظر و شاخص ترین نماد شهر ارتباط برقرار نمی ­کند.
• علاوه بر موارد ذکر شده ایرادات مدیریتی در طراحی، اجرا و همچنین بهره برداری از پروژه نیز در وضعیت حال حاضر آن نقش به سزایی دارد.

جهت ­گیری مدیریت شهری و مشاورین در پروژه مذکور با نگاه مهندسی ناظر به ابعاد کالبدی و بی ­تفاوت به نقش میدان در شهر و جایگاه آن در ذهنیت، خاطرات، ادراکات و خواست شهروندان منتج به مصادره فضای عمومی و قابل استفاده همه اقشار جامعه بالاخص گروه­ های متوسط و پایین جامعه به نفع قدرت محلی و حاکمیتی شده که موجب تغییر نقش میدان (مخاطبان و فعالیت­ های آن) گردیده و در نتیجه با کاهش حضور و ماندگاری مردم در میدان، هدف ایجاد فضای مدنی و جمعی شهری محقق نشده است.