پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

گردشگری سرگردان در ميان تعابير مختلف

چکیده: گردشگری کالونچر يا فرهنگ جويی ريسکی يک رويکرد است که نیازمند اعتماد به‌ نفس و ميل به مهارت­های اخلاقي برای لذت بردن از فعالیتهاي ماجراجویی طبيعي و فرهنگي است.

چندوجهی ‌بودن موضوع فرهنگ به همراه انتزاعی ‌بودن کارکردهای آن سبب شده است که رویکردهای متفاوت و گاه متعارضی در این خصوص شکل بگیرد که اين امر درخصوص گردشگري نيز صادق است. گردشـگری به عنوان حوزۀ معرفتی جدید بشـر در میان تعابیـر مختلف از آن سـرگردان است. هنوز در بين محققان اتفاق نظر واحدي مبني بر اين که گردشگري يک پديده فرهنگي، اقتصادي، طبيعي يا تلفيقي از همه آن هاست، وجود ندارد.

با اين حال بسیاری از صاحب ‌نظران معتقدند، گردشگری پیش از آن که یک صنعت و فعالیت اقتصادی باشد، پدیده ‌ای است فرهنگی و در ایجاد تغییرات فرهنگی بسیار موثر است. گروهي ديگر گردشگري را نظامـی از معنـا و معرفـت مي دانند کـه فرصـت یادگیـری را بـرای گردشـگران فراهـم می کنـد. گونه هاي متعدد گردشگري اعم از اکوتوريسم، گردشگري فرهنگي، گردشگري ماجراجويانه، شهري، روستايي و… براي خروج از اين سرگرداني طراحي شده اند ولي در علم و عمل هنوز نتوانسته اند، ساختار مقبولي ارائه دهند.

از اين رو نياز به يک رويکرد جديد حس مي شود. شايد رويکردي با ساختاري مشخص و اهدافي معين که بتواند با ترکيب گونه هاي مختلف پاسخگوي نيازهاي متنوع گردشگران بوده و ياري بخش ذينفعان گردشگري باشد. به طور مثال «کالونچر يا فرهنگ جویی ریسکی» رویکرد نوینی از ترکیب دو گونه پرطرفدار گردشگری فرهنگی و گردشگری ماجراجویانه است.

گردشگری فرهنگی «Cultural tourism» از یک‌ سو عاملی برای ایجاد میل یا نیاز به سیر و سیاحت است و از سوی دیگر نقش اساسی در تعیین رفتارها، نگرش ها و روش ‌های زندگی مردم ایفا می ‌کند. گردشگری ماجراجویانه يا «Adventure tourism» نیز نوعی گردشگری است که بر مبنای هدف یا ایجاد هیجان و کسب تجربه ­های نو برای گردشگران بوده، در محیط­های طبیعی برگزار می ­شود و انواع زميني، هوايي، دريايي و همچنین سخت و نرم دارد.

گردشگران ماجراجو معمولاً تمایل شدیدی به کشف ناشناخته ­ها در محیط طبیعی دارند و این نوع از گردشگری اغلب در مناطق بکر و دور از هیاهو­ی شهری انجام می ­پذیرد. انجمن تجارت و ماجراجویی، گردشگری ماجراجویانه را فعاليتي می­ داند که شامل حداقل سه ویژگی فعالیت ­های فیزیکی، محیط طبیعی و فرهنگ غوطه ­وری (تعامل با ساکنان محلی) باشد. از آن جا که فرهنگ، عامل اصلی تفاوت های اجتماعی است که در غیاب آن، همه جا شبيه هم خواهد بود و بنا به شرحي که گذشت در گردشگري ماجراجويانه، فرهنگ غوطه وري يکي از ارکان اصلي به شمار مي آيد، احساس نياز به رويکردي نوین باعث مي شود که «فرهنگ جويي ریسکی يا کالونچر» متولد گردد.

گردشگري سرگردان در ميان تعابير مختلف
تصویر 1: زن عشاير بختياري در چهارمحال بختیاری، روستای سرآقاسی. عکاس: کیان نادری

در این رويکرد، گردشگران با انگيزه به دست آوردن تجربه و به چالش کشیدن مهارت ­ها و توانایی ­های خود، معمولا محيط و طبيعت بکر و دور از دسترس افراد عادي را انتخاب مي کنند ولي همزمان فرهنگ ساکنان بومي شامل شيوه معيشت، موسيقي، غذا، لباس، ادبيات، جاذبه هاي تاريخي و… به اندازه فعاليت ماجراجويانه برايشان اهميت دارد و همواره اين فرهنگ جويي با نوعي ريسک همراه است.

به طورمثال در اين رويکرد گردشگران ترجيح مي دهند بدون اينکه از کيفيت يا خوشايندي اقامت یا غذای محلی اطمينان داشته باشند، آن را انتخاب کنند يا موسيقي مورد علاقه خود را موقت کنار گذاشته و شنیدن موسیقی جدید با هنرمندان محلي را تجربه کنند. به عبارتی در کالونچر یا فرهنگ جویی ریسکی علاوه بر تجربه هیجان محیط طبیعی، تجربه هيجان شنيدن، ديدن، چشيدن، پوشیدن، برقراري ارتباطات جديد و… به تجربه هاي گردشگر افزوده مي شود که در دل خود ارزش هاي شخصي براي گردشگران به ارمغان مي آورد.

شايد بتوان اذعان داشت که کالونچر يا فرهنگ جويي ريسکي يک رويکرد است. رويکردي که نیازمند اعتماد به‌ نفس و روحیه بالاتر، ميل بيشتر به تجربه هيجان فرهنگي، خبرگی والاتر و مهارت­های اخلاقي تر برای لذت بردن توامان از فعالیت ­هاي ماجراجویی طبيعي و فرهنگي است که علاوه بر ارزش هاي اجتماعي، نوعي ارزش آفريني فردي نيز در دل خود دارد. با اين حال ماهيت پوياي گردشگري سبب ايجاد تعابير متفاوت از اين پديده شده و شايد رويکرد ترکيب گونه ها بتواند به اين فعاليت فرهنگي کمک نمايد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پروانه پرچکانی

پروانه پرچکانی

پژوهشگر و عضو هیات علمی پژوهشکده نظر و دانشگاه علم و فرهنگ
میزان مطالعه مطلب