برنامه فضایی اکوتوریسمی
فضا نشان‌دهندة رابطة انسان و محیط به صورت ملموس و عینی است و تأثیر و تأثر متقابل این دو جزء در فضاهای اکوتوریسمی به ایجاد پدیدة جدیدی می انجامد که کاملاً عینی و حقیقی است، نه قراردادی و اعتباری.
فضاهای اکوتوریسمی متشکل از منابع طبیعی است که نیازمند تحلیل فضایی و واقع گرا از محیط، جامعة میزبان، توانایی ها، ایده آل ها و گردشگران است، به نحوی که محیط زیست و اقتصاد گردشگری درست ترین و بیشترین بهره را از این حوزه ها ببرند. در این یادداشت به بعد انسانی فضا در فضاهای اکوتوریسمی و کارکردهای عملکرد انسانی در سازمان های فضایی اکوتوریسمی پرداخته می شود.
سطح بندی مقصدهای اکوتوریسمی را می توان بخشی از فرایند برنامه ریزی فضایی دانست، مطالعات گردشگری به نوبة خود متضمن پذیرش فضا و مدل سازی کارکردی هستند. در بعد انسانی فضا، معمولاً مکان هایی با کارکردی مشترک و اغلب محصول تفکرات و عملکردهای انسانی وجود دارند. بنیان مدل های گردشگری در لحاظ کردن واژه های محیط طبیعی، فرهنگی، مصنوع، زیرساخت ها، فنّاوری و سیستم ادارة واحدهای جغرافیایی است که یادآور نقش انسان در محیط‌های متفاوت است. ایفای نقش انسان در فضاهای اکوتوریسمی نیازمند فضاست و شهر iranو روستا منظومه ای از تجسم فضایی و تبلور مکانی ایفای نقش های اساسی انسان‌اند.
فضای جغرافیایی الزاماً یک محیط طبیعی صِرف قلمداد نمی شود، بلکه فضای جغرافیایی شامل بستری طبیعی و مجموعه ای از یک یا چند مکان انسان‌ساخت است که این کارکرد در راستای تأمین نیازهای افراد انسانی در آن فضا عمل می کند؛ از این‌رو فضا نشان دهنده رابطه انسان و محیط به صورت ملموس و عینی است و تأثیر و تأثر متقابل این دو جزء به ایجاد موجود و پدیده جدیدی در فضاهای اکوتوریسمی می انجامد که کاملاً عینی و حقیقی است، نه قراردادی و اعتباری.
فضا در مفهوم حقیقی به معنای حوزه مشخص جغرافیایی متشکل از یک یا چند مکان انسان ساخت است که در یک بستر طبیعی تأثیر گذاشته و از آن نیز تأثیر پذیرفته است و همچنین حریم مشخص، وسعت، همگنی، ساختار مشخص و عینیت دارد و «نقطه»، «شبکه»، «جریان»، «بازساخت» و «تمایز» مهم ترین ویژگی های کارکردی آن است که این موارد در فضای اکوتوریسمی کارکردی متفاوت از جغرافیا دارند.
سازمان های فضایی حاصل بهره گیری آگاهانه انسان از قلمروِ طبیعی خود است. چون هدف برنامه ریزی فضایی شناخت منابع سرزمین و چگونگی بهره برداری از این منابع و همچنین پیش‌بینی وضعیت آینده استقرار مطلوب انسان و عملکرد او در طبیعت به منظور تأمین رشد معقول، متوازن و مطلوب اقتصادی بر پهنه سرزمین و جلوگیری از بروز عدم تعادل و بازتاب های تخریبی و نفی در فضای سرزمین است.
در مفهوم سطح بندی فضای اکوتوریسمی، همگرایی ها، تجانس ها و متغیرهای مختلف خیلی اثرگذار نیست بلکه توان توسعه اکوتوریسم مدنظر قرار می گیرد که مقصدهای متفاوت را در یک سطح قرار می دهد. در سطح بندی، مقصدها با قابلیت ها و توان های گردشگریِ به جای اینکه در ساختاری عمودی رتبه بندی شوند، هم ارزش و هم تراز در یک سطح قرار می گیرند. از این‌رو با به‌کارگیری این روش، مدیریت و خط‌مشی گذاری ها مقصدهای گردشگری راحت تر و با انسجام بیشتری انجام می گیرد.
شاید بتوان گفت؛ تحلیل فضایی نوعی دانش قانونی است که رابطه انسان و فضا در آن تعریف شده و سبب می‌شود از ساختار فضایی اکوتوریسم مقصد اکوتوریسمی مورد نظر استفاده بهینه ای شود.
