بودجۀ ۹۸ شهرداری بنا به درخواست مردم برحمل‌و‌نقل عمومی متمرکز شده است
مسأله
از ۱۸۰۰۰ میلیارد تومان بودجۀ شهرداری در سال ۹۸ حدود ۱۳۰۰۰ میلیارد تومان صرف پرداخت ضروریاتی خواهد شد که شهرداری برای خود و شهر فراهم کرده و تنها ۲۸ درصد (۵۰۰۰ میلیار تومان) آن می‌تواند برای کارهای توسعه‌ای اختصاص یابد که طبق برنامۀ ارائه شده صرف حملونقل عمومی خواهد شد که برای تهران مترو در نظر گرفته شده است. با توجه به هزینه‌بر بودن ساخت مترو، می‌توان گفت عملاً بودجه قابل توجهی برای توسعه دیگر مؤلفه‌های حملونقل از جمله توسعۀ زندگی پیاده و ایجاد شبکۀ حمل و نقل‌محور باقی نخواهد ماند؛ بهتر بود با توجه به شرایط اقتصادی ایران این هزینه در نظام نقلیۀ ارزان و زودبازده‌‌تر مانند اتوبوس‌رانی یا تراموا سرمایه‌گذاری شود. در نهایت این سؤال مطرح می‌شود که اولویت‌های دیگر شهر تهران با چه منابعی تامین می‌شود؟
نتیجۀ راهبردی
نظام بودجۀ ۹۸ شهرداری شهر تهران باید بر مبنای نزدیک‌شدن به عدالت اجتماعی، به سمت صرف هزینۀ کمتر و بازده بیشتر حرکت کند. همچنین اولویت‌های اساسی که مطالبۀ خاموشی دارند در اولویت قرار گیرد تا در بخش ضروریات اجباری نظام بودجه در نظر گرفته شود. با توجه به اولویت‌های اصلی شهر تهران که مقابله با زلزله در بافت فرسوده، مهم‌ترین آن‌هاست، می‌توان نتیجه گرفت بودجۀ سال ۹۸، یک بودجۀ برنامه‌محور نیست و تنها تداوم آرزوهای مدیریت شهری در دستیابی به یک نظام حملونقل بر پایۀ مترو است.
***
سیدامیر منصوری در ابتدای جلسه برای طرح مسألۀ نشست گفت:«درتحلیل بودجۀ ۹۸ شهرداری تهران با دو سؤال اصلی مواجه می‌شویم؛ اول اینکه این بودجه، شهرداری و شهر تهران را به کجا می‌برد و چه دستاوردهایی در پایان سال خواهد داشت و بارزترین هدف‌های آن چیست؟ و سؤال دوم اینکه این بودجه چه تفاوت‌های ساختاری و ماهوی با بودجه‌ای که مدیریت سابق شهر تهران نوشته بود دارد و تغییر جهتی که در مدیریت شهری تهران بعد از انتخاب شورای شهر پنجم صورت گرفت تا چه حد در بودجه منعکس شده است؟».
وی با بیان اینکه موضوع بودجه ذاتاً یک بحث فنی و پیچیده است و وجود اجزای زیاد، این توهم را به وجود می‌آورد که یک سند مالی و حسابداری بسیار پیچیده است، ادامه داد: «به همین دلیل بسیاری از صاحب‌نظران و متخصصین از پرداختن به آن پرهیز می‌کنند و این موضوع باعث شده بین مطالبات و برنامه‌های نظری و خواسته‌های ملی با آنچه در بودجه به عنوان سند عملیاتی و پشتیبانی برنامه‌ها باید منعکس شود رابطه‌ای نباشد».
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: «البته طی یکی_دو سال اخیر به کمک شبکه‌های اجتماعی و روشنگری‌ای که در مورد بودجه اتفاق افتاده، این موضوع در حال تبدیل‌شدن به سندی است که روشن‌فکران به تحلیل آن ورود پیدا کرده و بودجه را یک موضوع قابل مدیریت می‌دانند».
وی اضافه کرد: «ما بعد از مطالعۀ سند ۶۰۰ صفحه‌ای بودجۀ سال ۹۸ شهرداری تهران به این نتیجه رسیدیم که مجموعه اصطلاحات و موارد غیرقابل فهم در آن آمده است و ما سعی کردیم با اتکا به دانش خود بودجۀ ۹۸ را آنالیز و طبقه‌بندی کنیم و به‌طور خلاصه بپرسیم که مدیریت شهری با ۱۸هزار میلیارد تومان پول این شهر قرار است چه کنند».
منصوری با طرح ادعایی گفت: «با تفکیکی که ما از اعداد و ارقام بودجۀ ۹۸ انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که مبلغ ۱۸ هزار میلیارد تومان به سه بخش کلی تقسیم می‌شود:
بخش اول هزینه‌های جاری و نیروی انسانی که حدود ۸ هزار میلیارد تومان است و به سطوح و لایحه‌های مختلف خُرد می‌شود. بخش دوم برای بازپرداخت دیون و تملک‌های شهرداری حدود ۳ هزار میلیارد تومان و یک سلسله هزینه‌های خُرد بابت نگهداری‌های اجباری مانند آسفالت، زباله و … که این هم جزئی جدایی‌ناپذیر از بودجه بوده و در حدود دو هزار میلیارد تومان است که این دو بخش از دست مدیریت خارج است. بخش سوم بودجۀ حملونقل عمومی شامل مترو، اتوبوس و خدمات توسعۀ پارکینگ که مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان برای آن در نظر گرفته شده است».
وی ادامه داد: «مسلماً هزینه‌های تعیین‌شده برای نگهداشت و بدهی‌ها، نمی‌تواند موجب اتفاق جدیدی در شهر باشد و صرفاً شهر را در وضعیت فعلی نگه می‌دارد، تصور ما این است که از ۵ هزار میلیارد تومان تعیین‌شده برای حوزۀ حملونقل عمومی نیز بخشی مربوط به زیرساخت و نگهداشت و بخش دیگر هم توسعه‌ای و عمرانی است، لذا به نظر می‌رسد رویکرد بودجۀ سال ۹۸ شهرداری تهران پرداختن به حملونقل عمومی است و با تخصیص حداکثر اعتبار به آن، در تلاش است در این حوزه یک اقدام مؤثر و جدی داشته باشد».
این استاد دانشگاه افزود: «با توجه به شعارهای شورای شهر پنجم و سه شهردار منتخب این شورا، می‌توان گفت در تهران هم بارزترین مسأله بعد از آلودگی هوا، ترافیک و حملونقل عمومی است.چنانچه ما مبنای این برنامه را مطالبات مردم قرار دهیم، می‌توانیم بگوییم که بودجه‌ای که شهرداری برای سال ۹۸ بسته با برنامه و شعارهای مطرح‌شده تطبیق دارد، اما نسبت به لایه‌های بعدی مانند بافت فرسوده و ایمن‌سازی و… مفقود است، یعنی این سیاست که ما وزن اصلی بودجه را بر یک بند قرار دهیم و برای بندهای دیگر در حد نگهداشت تخصیص داشته باشیم نیاز به استدلال و توجیه دارد».
در ادامۀ جلسه محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه طی سال‌های اخیرگروه‌های مختلف نسبت به مسألۀ بودجه حساس‌تر شده‌اند گفت: «تلاش ما نیز این است که این روند شتاب بیشتری بگیرد و همان‌طور که اعلام کردیم، شفافیت راهبرد اصلی ما است».
وی تصریح کرد: «ما برای تعیین اولویت‌های خود در شورای شهر از مردم تهران نظرسنجی کردیم و مردم اول آلودگی هوا و حملونقل عمومی را به عنوان دغدغۀ اصلی خود در شهر مطرح کردند. ما امروز ۱۸میلیون سفر در تهران داریم که هشت‌و‌نیم میلیون از این سفرها مربوط به ساکنین تهران است که با احتساب سفرهای ساکنین شهرهای اطراف به ده میلیون سفر می‌رسد یعنی به‌طور متوسط هر تهرانی یک بار می‌رود و یک بار برمیگردد».
میرلوحی ادامه داد: «جامعه به ما گفته است که ۹ میلیون این سفرها باید از طریق حملونقل عمومی و بیشتر از همه مترو انجام شود، اکنون ۳۰ درصد سفرها یعنی حدود ۲ میلیون سفر با مترو انجام می‌شود. سالانه ۵۴۰ میلیون مسافر با مترو جابه‌جا می‌شوند. امروز هزینۀ ساخت یک کیلومتر خط مترو معادل ۵۰۰ میلیارد تومان و هزینۀ تهیۀ هر واگن، حدود ۱۴ میلیارد تومان است و اکنون ما نیازمند ۳۰۰۰ هزار واگن هستیم تا ۵۰ درصد تهرانی‌ها با حملونقل عمومی تردد کنند، بنابراین ما باید تعداد سفرها با مترو را به ۷ میلیون سفر برسانیم. اکنون حدود ۲۰۰ کیلومتر مترو در حال بهره‌برداری است که باید تکمیل شود و ما هنوز در غرب و شمال غرب تهران هیچ ایستگاه مترویی نداریم و خطوط ۶ و ۷ نیز هنوز ناقص هستند».
این عضو کمیسیون برنامه و بودجۀ شورای شهر تهران با اشاره به برنامۀ سوم توسعۀ شهر تهران اظهار داشت: «ما در این برنامه تصویب کردیم که میزان سفر با حملونقل عمومی به ۵۰ درصد برسد، بنابراین اقداماتمان را به صورت برنامه‌محور و هزینه‌محور بودن، اولویت‌بندی کردیم. ما در برنامۀ سوم، ۷ اولویت را تعیین کردیم که اولین آن حملونقل عمومی، دوم حفظ باغات، سوم کاهش آلودگی هوا و اولویت‌های بعدی شامل شناسایی منابع پایدار، چابک‌کردن ساختار و کاهش هزینه‌ها، بافت فرسوده و اجرای طرح تفصیلی و رعایت مقررات ساخت‌و‌ساز و سامان‌دهی سیما و منظر است و عموم برنامه‌های ما در این مسیر خواهد بود، لذا بعد از تصویب برنامۀ سوم چارچوب کار معین شد».
وی تصریح کرد:«یکی دیگر از اولویت‌ها، شناسایی منابع پایدار در شهر تهران است و باید گفت مدلی که تاکنون برای تأمین منابع وجود داشته جواب‌گوی شهر تهران نبوده است. اکنون شهرداری تهران لایحه‌ای ۱۸ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومانی را تنظیم کرده واگر قرار بود ما از صفر شروع کنیم باید حداقل ۴۰درصد بودجه را به بخش عمرانی و ۶۰درصد را به هزینه‌های جاری اختصاص می‌دادیم و ۷هزار میلیارد تومان از این ۱۸هزار میلیارد را به ایجاد ۱۴ کیلومتر خط مترو جدید اختصاص می‌دادیم اما اکنون این پول آزاد نیست و ۸هزارمیلیارد تومان آن برای یک مجموعۀ متورم نیروی انسانی در شهرداری تخصیص یافته است و ما نمی‌توانیم کاری کنیم».
میرلوحی ضمن انتقاد از بالابودن هزینه‌های جاری شهرداری تهران گفت: «شهرداری تهران حدود ۷۰۰ساختمان اداری در ۲۲ منطقه و ۱۲۳ناحیۀ تهران دارد و من می‌گویم این تعداد ساختمان باید به ۱۲۳ساختمان کامل و مدرن در نواحی ۱۲۳گانه تبدیل شود و تمام خدمات در آنجا متمرکز باشد تا نیاز به ترددهای متعدد مردم برای انجام امور نباشد اما متأسفانه محدودیت‌هایی داریم. البته امیدواریم در سال ۹۸ بتوانیم در یکی از نواحی دارای بافت فرسوده، زمینی را تملک کنیم و با ایجاد یک ساختمان مدرن و ایمن تمام خدمات آن ناحیه را در آنجا تجمیع کنیم. بدهی‌ها، محدودیت دیگر ما است، شهرداری تهران اکنون حدود ۵۶ هزار میلیارد تومان بدهی به بانک‌ها و پیمانکاران بابت احکام قضایی و طرح‌های اجراشده دارد اما باید بتوانیم معبری را باز کنیم».
وی ادامه داد: «سالانه ۶ هزار میلیارد تومان برای مترو هزینه می‌شود اما تنها حدود ۳۵۰ میلیارد تومان آن برمیگردد. قیمت تمام‌شدۀ بلیط مترو اکنون حدود ۱۰هزار تومان است و ما حدود ۶۰۰تومان آن را از مردم می‌گیریم، هزار میلیارد تومان برای بلیط اتوبوس هزینه می‌کنیم ، در تهران روزانه حدود ۹ هزار تن پسماند جمع می‌شود یعنی هر تهرانی روزانه یک کیلو پسماند تولید می‌کند و حدود هزار میلیارد تومان هزینۀ جمع‌آوری آن می‌شود، برای نگهداری بوستان‌ها نیز هزار میلیارد تومان هزینه می‌کنیم بنابراین ما سعی داریم تغییری در ریل منابع ایجاد کنیم چراکه شیوۀ فعلی، ۵۶ هزار میلیارد تومان بدهی برای شهرداری آورده است و تقریباً اراضی ذخیره، فروخته شده است، بنابراین این روش پاسخگو نیست و باید منابع پایدار شناسایی شود و از ظرفیت بخش خصوصی نیز استفاده کنیم».
عضو شورای شهر تهران در پایان افزود: «سعی ما بر این است که فعالیت‌ها را در تهران رقابتی کنیم، در همین راستا سایت سامانۀ شفافیت را تعریف کردیم تا دیگر هیچ قراردادی با ترک تشریفات بسته نشود بنابراین انحصار را می‌شکنیم و این اقدام کیفیت را افزایش و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد».
