پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
منو
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
  • یکشنبه 2 مهر 1402 08:33
جستجو
Close this search box.
صفحه اصلی منظر

معضلات غیررسمی در منظر شهری

امیر هاشمی‌زادگان نویسنده: امیر هاشمی‌زادگان
دوشنبه 24 خرداد 1400
در منظر, منظر شهری
A A
0

فضای باز عمومی در پیرامون واحدهای مسکونی را در چه شرایطی می ­توان یک امکان خوب محسوب کرد نه یک معضل؟ از متخصصان شهرسازی و معماری گرفته تا مشاوران حقوقی و ملکی هریک از دید خود ارزش ها و معضلاتی رسمی و غیر رسمی را در پاسخ به پرسش فوق بیان می کنند. اگر از دریچه ملزومات زندگی روزانه و عادی ساکنان شهر به برآیند آن ها نگاه شود معضلات غیر رسمی نیز نیازمند وارد شدن به فضای بحث رسمی و توجه بیشتر هستند.

آنچه تاکنون به طور رسمی و قانونی از جهت ارزش یا معضل به آن توجه شده بیشتر در مقیاس کلان است. مثلا یک فضای باز عمومی در پیرامون واحد مسکونی می تواند ارزش ملک را افزایش دهد، دید باز فراهم کند، نور و تهویه فراهم کند؛ امکان زندگی پیاده و تعامل اجتماعی را افزایش دهد. یا برای آلودگی صوتی بزرگراه دیوار عایق صوتی اجرا می شود؛ و حریم هایی برای بزرگراه، برق فشار قوی یا کانال ها (آن هم از جهت حفظ تاسیسات نه واحد مسکونی) وجود دارد.

بیشتر بخوانید - Read More

مدیر پروژه سفر به هرمزگان در گفت و گو با روزنامه صبح ساحل: اقتصاد محلی دریاپایه بسیار کمرنگ شده است

دعوت استاد دانشگاه تهران از متخصصین منظر برای واکنش به تخریب منظر سرزمینی زاگرس

پرداختن به معضلات غیر رسمی عملا بر دوش سامانه های 137، 110، 125 و نظایر آن و نهایتا شوراهای حل اختلاف و دادگاه است و ارزش های خرد نیز در پروژه های لوکس با هزینه زیاد دنبال می شوند (مثلا داشتن تراسی وسیع به شهر برای دیدن رنگین کمان، مه، کوه، طلوع، غروب و …). چراکه در مقیاس خرد شرایط موردی می شوند و نه خاصی از یک عام.

مثلا میدان صنعت در مقیاس کلان یک گره ترافیکی با معابر عریض، خلوت و مشجر و نیز خطوط اتوبوس، تاکسی، مترو و دوچرخه به اصلی ترین نقاط شهر است که امکانی مهم برای واحدهای مسکونی حساب می شود ولی در مقیاس خرد مجموعه ای از معضلات غیر رسمی است. معضلاتی که کوچک و موقت ولی تکرار شونده و باعث سلب آسایش هستند و عملا رفع معضلاتش در وضع جاری با سامانه ها به راحتی شدنی نیست.

معضلات غیر رسمی در منظر شهری
تصویر 1: عدم تناسب ارزش ها و معضلات میدان صنعت در مقیاس کلان (راست) و خرد (چپ)

این قبیل معضلات و ارزش های در مقیاس خرد که عملکرد کل را مختل می کنند ولی کم اهمیت شمرده می شوند در منظر شهر کم نیستند. لیست بلندی از این معضلات و ارزش های خردی که هستند ولی به حساب آورده نمی شوند می توان تهیه کرد که البته موضوع این نوشتار نیست. مهم تشخیص نیازهای واقعی در جریان زندگی است که برخی از دیسیپلین های جاری چابکی لازم برای پرداختن به آن را ندارند. چراکه بعضی از معضلات ریشه در مبانی خاصی نظیر مفهوم باهم ­بودگی، مالکیت خصوصی، فایده، نظم و قدرت دارد که برای آن دیسیپلین ها تخطی ناپذیر و بازاندیشی درباره آن ها موضوعیت ندارد.

از این رو دیسیپلین های میان رشته چابک تری که توان پرداختن به مفاهیم و ایجاد تغییر در نگاه را دارند باید با انجام مطالعات موردی و شاهد پایه بدون از پیش تثبیت شدگی[1] به این ارزش ها و معضلات خرد توجه کنند. اکنون آن نقشی مغفول است که بتواند قبل از راه حل های قانونی و قضایی عمل کند. چیزی شبیه به امن و ایمن ساختن از طریق طراحی محیط (CPTED[2]). در این نوع طراحی فرصت های بروز جرم در محیط از طریق طراحی کاهش داده می شود.

مثلا دسترسی ها یا امکان نظارت به گونه ای که کاهش دهنده امکان جرم یا تخلف باشد تنظیم می شود؛ البته نه از طریق بازدارندگی های معمول نظیر نرده آهنی و حفاظت پلیسی بلکه از طریق طراحی به شیوه زمین تا معضلات غیر رسمی کاهش یافته و نیز مانع بروز فرصت جرم باشد[3]. ایده اولیه این نگاه به نام «پنجره شکسته[4]» معروف است.

در واقع ایجاب کردن از طریق طراحی باید اصل باشد؛ بنابراین فضای باز عمومی در شرایطی می تواند برای واحدهای مسکونی یک امکان خوب محسوب شود که به کل و جز از طریق طراحی منظر به طور متوازن توجه و پرداخته شود تا ارتباط ساکنان با شهر در سطحِ پیوند شکننده سامانه های پیگیری معیوب و قضایی نباشد.

[1] برای آشنایی بیشتر با این مفهوم به کتاب وسایل بی هدف نوشته جورجو اگامبن رجوع شود.

[2] Crime Prevention Through Environmental Design

[3] باید توجه داشت تخلف و جرم در چه پارادایمی تعریف می شود.

[4] ساختمانی را در نظر بگیرید که چند پنجره شکسته دارد. اگر این پنجره ‌ها تعمیر نشوند، احتمالا افراد خرابکار، (در مقایسه با یک ساختمان سالم) تمایل بیشتری به تخریب سایر پنجره ‌ها خواهند داشت. حتی ممکن است وارد آن ساختمان شوند و اگر کسی ساکن آنجا نباشد، آنجا را اشغال کنند.

برچسب ها: باهم بودگیطراحی منظرمطالعه موردی
نوشته قبلی

گردشگری و تقویت هویت فرهنگی جامعه میزبان

نوشته بعدی

کیفیت داوری علمی و حرفه ای مطالعات رشته شهرسازی در ایران

امیر هاشمی‌زادگان

امیر هاشمی‌زادگان

دکتری معماری منظر، دانشگاه تهران

مطالب مرتبط - Related Post

مدیر پروژه سفر به هرمزگان در گفت و گو با روزنامه صبح ساحل: اقتصاد محلی دریاپایه بسیار کمرنگ شده است

مدیر پروژه سفر به هرمزگان در گفت و گو با روزنامه صبح ساحل: اقتصاد محلی دریاپایه بسیار کمرنگ شده است

شنبه 18 شهریور 1402
دعوت استاد دانشگاه تهران از متخصصین منظر برای واکنش به تخریب منظر سرزمینی زاگرس

دعوت استاد دانشگاه تهران از متخصصین منظر برای واکنش به تخریب منظر سرزمینی زاگرس

شنبه 7 مرداد 1402

مراسمات آیینی محرم در خوزستان؛ از نخل کلبی خان و شیدونه چه می دانید؟

باغ عباس آباد؛ پدیده ای که توسط شاه عباس صفوی از دید همگان مخفی ماند

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

نوشته بعدی
کیفیت داوری علمی و حرفه ای مطالعات رشته شهرسازی در ایران

کیفیت داوری علمی و حرفه ای مطالعات رشته شهرسازی در ایران

بازنگری در خدمات شهری

بازنگری در خدمات شهری

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *