• آرشیو
  • نویسندگان
جمعه 14 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی اخبار

شهر بخارا، روایت بقای منظر آبی

نظر آنلاین نویسنده: نظر آنلاین
دوشنبه 23 اردیبهشت 1398
در اخبار, منتخب, منظر
A A
0

در شهرهای ایران به طور کلی سه گروه سیستم آبی وجود داشته‌ است: یکی بر مبنای آب‌های زیرزمینی، یکی بر مبنای آب‌های جاری و دیگری بر مبنای آب‌های سطحی. در این میان اما شبکۀ آبی شهر بخارا نمونۀ قابل توجهی است. این شبکۀ آبی که سابقه‌ای از دوران پیش از اسلام دارد، در طول اعصار مختلف از ساسانیان تا تیموری‌ها و دوران خان‌های ازبک، دستورالعمل سیر توسعه‌ای را همگام با توسعۀ شهر بخارا طی کرده تا اینکه در اوایل قرن ۲۰ بخش‌های عظیمی از آن نابود شد و از میان رفت. اما در بازسازی مرکز تاریخی شهر در ۱۹۷۰-۱۹۹۰ میلادی به گونه‌ای حداقلی نقش منظرین خود را در درک گردشگران از بخارا بازیافت.

در تعریف ساختار شهر بخارا می‌توان چنین گفت که بخارا مجموعه‌ای از مراکز و خرده‌مراکز شهری است که مراکز اکثر آنها به جز آنها که درون شارستان قرار گرفته‌اند، با حوض مشخص بوده است. ساختار شهری بخارا در درجۀ اول به مسیرها و در درجۀ دوم به مراکز شهری بزرگ و کوچک متکی است. سیستم آبی شهر بخارا نیز شامل رود، نهر و حوض‌ها، در گام نخست محدود به ربض شهر و دیه‌های آن بوده و باغات، مزارع، کوی و کوشک‌های ربض را مشروب می‌کرده است. از قرن ۵ هجری قمری که شهر در جهات جنوب، شمال و غرب به آن سوی دیوار شارستان گسترش می‌یابد، رابطه‌ای چندبعدی و متقابل میان ساختارهای شهر و شبکه‌های آبی در لایه‌ها و مقیاس‌های مختلف، فراتر از نقش خدماتی و کارکردی شبکه، شکل گرفته و در طول زمان تکامل پیدا می‌کند. انطباق دو نقشۀ ساختار شهر و مسیر جریان شبکۀ آبی نشان می‌دهد که ارتباط بین ساختار فضایی شهر و شبکۀ آبی بخارا در هر دو گروه این مؤلفه‌ها خطی و نقطه‌ای (مسیرها و مراکز) به صورتی ویژه شکل گرفته است. بدین صورت که شکل‌گیری مسیرهای شهر (شامل خیابان، کوی و کوچه) همگام و مطابق با شبکۀ آبی، نهرهای اصلی یا نهرهای فرعی است. از طرف دیگر پیوند حوض‌ها به عنوان عناصری جدایی‌ناپذیر، در کنار عناصر شاخصی چون مسجد، مدرسه، خانقاه و در مواردی حمام، با مراکز محلات و میدان‌های بزرگ و کوچک شهر است.

بیشتر بخوانید - Read More

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

بخارا

شبکۀ آبی بخارا به عنوان زیرساخت منظرین درون شهر بخارا است. منظور از زیرساخت منظرین، زیرساختی شهری است که با رویکردی منظرین مورد برنامه‌ریزی و توسعه قرار می‌گیرد و جایی است که زیرساخت طبیعی با زیرساخت اجتماعی منطبق می‌شود و طبیعتاً پایداری و مانایی‌ زیرساخت نه در طبیعی‌بودن صرف، بلکه در پیوند و انطباقی است که با ساختارهای اجتماعی و فرهنگی و سمبولیک شهر برقرار می‌سازد. از لحاظ اجتماعی حوض‌ها یکی از مهم‌ترین عناصر در شکل‌گیری ساختار اجتماعی و خاطرات جمعی بوده‌اند. علاوه بر این، از مهم‌ترین مؤلفه‌های هویت‌ساز که به نوعی احترام و باور و اعتقاد را برای عناصر شبکۀ آبی به همراه داشته است، پیوند عمیقی بوده که این عناصر را با مکان‌ها و بناهای محترم و مقدس برقرار ساخته بود‌ه‌اند. از جمله مزارات یا گورستان‌های عمومی، دروازه‌های مهم شهر، مساجد و مدرسه‌ها و نیز خانقاه‌های شهر. در واقع حوض‌ها و جوی‌ها نام خود را از این مکان‌های مقدس می‌گرفته‌اند. تقدس مکان قرارگیری حوض‌ها گاه آب آنها را حتی تا درجۀ شفابخشی مورد احترام می‌ساخته است. یکی از نمونه‌ها «چشمه ایوب» است که به باور مردم شهر، محل دفن حضرت ایوب نبی بوده است.

بنابراین اگرچه نیاز عملکردی سیستم آبی عامل اصلی به وجودآمدن شبکۀ آبی در شهر بخارا به شمار می‌رفته ولی پیوند دو جانبۀ ذهنی، فیزیکی و سمبولیک سیستم با شهر و شهروندان حضور چندلایه و چندجانبۀ این سیستم را در شهر مهیا می‌کرده است. این پیوند چندوجهی و متقابل، آن را از یک شبکۀ زیرساختی تک‌بعدی به شبکۀ زیرساختی چندبعدی برای شهر تبدیل کرده است. بنابراین، این شبکه از شبکه‌ای طبیعی به شبکۀ منظرین در شهر ارتقا یافته و همین امر موجب شده تا این زیرساخت به نوعی حضور خود را طی قرن‌ها در سطح شهر و زندگی شهروندان پایدار کند.

نوشته قبلی

مدیریت دولتی خط قرمز مدیریت رویدادهای مذهبی ایرانی

نوشته بعدی

چالش دیوار بزرگراه‌ و دیوارنگاره

نظر آنلاین

نظر آنلاین

مطالب مرتبط - Related Post

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
باغ کوهنوردی در بازمانده های منظر پساصنعتی دویسبورگ نورد1

باغ کوهنوردی

شنبه 23 مهر 1401

نقش “تعریف از فضا” بر تحلیل “نحو فضا”

بازنمایی منظر خوزستان در آرشیو شرکت نفت بریتانیا

منظر: «امرِ گشوده»

نقد نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری تهران (3)

نوشته بعدی
چالش دیواره بزرگراه‌ و دیوارنگاره

چالش دیوار بزرگراه‌ و دیوارنگاره

نگاه حقوقی به اهداف سازمان میراث فرهنگی در راستای تأسیس سازمان گردشگری شهرداری تهران

نگاه حقوقی به اهداف سازمان میراث فرهنگی در راستای تأسیس سازمان گردشگری شهرداری تهران

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم