هاشمی رفنسجانی، رئیس شورای شهر تهران، شهرسازان را خطاب قرار داده و آنها را مسبب وضعیت فعلی شهر تهران به خصوص در زمینه زیرساخت های شهری دانسته است. اما نگاه ایشان به قصورهای شکل گرفته در مدیریت شهری را می توان یک فرار رو به جلو دانست و همانند دیگر سیاستمداران ما، سعی دارند تا تقصیر را بر گردن دیگری بیندازند و چه کسانی بهتر از شهرسازان که شهرداری عمدتاً کارفرمای اغلب آنها است.
اما می توان به این دیدگاه و نظر ایشان انتقادهای وارد کرد. از جمله:
- شهرسازان در مرحله تهیه و تدوین طرح جامع شهر تهران ممکن است این ایراد که طرح را بر اساس نیازهای شهری یا نظر مردم پیش نبردند، به آنها وارد باشد و در زمینه طراحی، تحقق پذیری طرح یا زد و بندهای مالی مقصر باشند و رانت هایی را برای مشاورین مادر مناطق ایجاد کرده باشند، اما موضوع صحبت آقای هاشمی در مورد تغییرات در طرح تفصیلی و البته ساخت و سازهای منطقه 22 که بدون طرح تفصیلی بوده است، به بدنه شهرسازی کشور وارد نیست. چون تغییر در طرح و چگونگی اجرای آن مستقیم زیرنظر شهرداری و معاونت شهرسازی آن است.
- متاسفانه شهرسازان شهر تهران را اداره نمی کنند و این سیاست است که بر شهر تهران سیطره دارد و شهردار را تعیین می کند و البته بر اساس منافع یقه سفیدان، طرح های موضعی را تغییر داده و اطلس مالها و ایران مالها را به جای زیرساخت های شهری می نشاند. پس آقای هاشمی سیاست را منصف و شهرساز را ناکارآمد ندانند و کمی هم به سیاست ورزی دوستان و هم حزبی هایشان هم بیندیشند که چه بر سراین شهر نیاوردند.
- منافع شخصی افراد در منصب های گوناگون سبب ایجاد فساد و البته قانون گریزی می شود. چرا فقط شهرسازان در تامین منافع شخصی خود از راهای غیررسمی و غیرقانونی مقصر شناخته می شوند؟ مگر اعضای شورای شهر یا کارکنان شهرداری یا حتی افراد با نفوذ در مناطق بالایی شهر تهران از این راههای غیرقانونی تامین منافع نمی کنند که شهرسازان باید تنها افراد خاطی باشند.
- طرح تفصیلی بر اساس گفته های آقای هاشمی به مسائل مربوط به زیرساخت های نپرداخته است. احتمالاً ایشان از ماهیت طرح های شهری اطلاعی ندارند. در بحث تحقق پذیری طرح های شهری و البته زیرساخت ها، دستگاه متولی موظف به اجرای طرح است. اتفاقاً در زمینه طرح تفصیلی، شهرداریچی ها به سراغ پهنه های مسکونی و فعالیتی رفتند و به دلیل اجرای آسان و پول فراوان آنرا به خوبی اجرا کردند. اما پهنه های فضای سبز و البته تامین زیرساخت های پشتیبان سکونت که وظیفه شهرداری بود را به کناری گذاشتند و نه تنها در پی تملک اراضی بر نیامدند و برای زیرساخت ها بودجه ای کنار نگذاشتند، بلکه اراضی تحت تملک خود شهرداری را در بازی سوداگری به تعاونی های خودشان و البته یقه سفیدان برای ساخت مال ها و ئمجتمع های مسکونی واگذار کردند. در اینگونه موارد جای شهرسازان کجاست و چه تخلفی کرده اند؟
- قیمت زمین در شهر تهران بر اساس بازار آزاد، کیفیت محیطی و … بالا و پایین می شود. اگر ذره ای از زیرساخت های تعیین شده در یافت های فرسوده تامین می شد، الان شاهد اختلاف قیمت عمده زمین در بافتهای مختلف شهر تهران نبودیم.
آقای هاشمی با این سخنان فرار رو به جلو انجام می دهند، مجری طرح را که تخلف کرده و از وظیفه خودش غافل شده را مبری و قانونگذار را مقصر عدم اجرای قانون می دانند. بر همکان واضح و مبرهن است که در دوره های مختلف شورای شهر تهران و شهرداری آن تخلفات عدیده ای در طرح های شهری با رایزنی با کمیسیون ماده 5 و … صورت گرفته که شهرسازان در آن نه تنها نماینده ای ندارند، بلکه دخالتی هم نداشته اند. احتمالاً از نظر آقای هاشمی، معاون شهرسازی منطقه 22 که در نبود طرح، به جای تهیه آن، فرصت را غنیمت شمرده و چو بحراج به شهر زده، منصوب مدیریت شهری شناخته نمی شود، بلکه یک شهرساز متخلف است که می تواند راساً پروانه صادر کرده و سرمایه های شهر را به تاریج ببرد. اگر شهرسازان تا این حد اختیار داشتند که دیگر غصه ای نبود!
از آقای هاشمی به عنوان رئیس شورای شهر تهران انتظار می رود به جای اینکه انگشت اتهام خود را به سوی قشر خاصی نشانه بروند یا تنها به تغییر نام کوچه ها بپردازند، در اجرای طرح های بالادست بکوشند و از اعمال نظر شهرداری های مناطق برای سود بیشتر و درآمد جلوگیری کنند و البته سوداگری های برج باغ ها را در لایه های حقوقی و شعارهای زیبا با همکاری شهردار وقت پنهان نکنند.
همگان می دانند که طرح جامع و تفصیلی حتی اگر بد هم تهیه شده بود، تحقق و اجرای آن بر عهده مدیریت شهری است و اگر آرزوهای تهرانی ها را محقق نکرده به خاطر عدم اعتقاد و پیگیری مدیریت شهری در اجرای آن است نه کیفیت و کمیت طرح و طراح.
