• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 5 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی هنر هنر معاصر

هنر معاصر: «پست‌مدرنیسم» و «معاصریت» در هنر امروز ایران

نظر آنلاین توسط نظر آنلاین
شنبه 23 شهریور 1398
در هنر معاصر, منتخب, نقد, یادداشت
A A
0

شاید به جرأت بتوان گفت در وادی هنر این مرزوبوم هیچ واژه‌ای به اندازۀ « هنر معاصر » دچار بدفهمی و سوءتفاهم نشده است. هرچند پیش از این مفاهیمی چون «تجدد» و «روشنفکری» هم به چنین سرنوشتی گرفتار شده بودند و به جای اینکه ضرورتشان در نتیجه تأمل در بنیادهای اندیشه سنتی درک شود، ازمیان بی‌اعتنایی و پشت کردن به گذشته و لزوم عقب نماندن از تحولات غرب سر برآوردند. دراین خصوص و در حوزه هنرهای تجسمی می‌توان جریان «سقاخانه» را در نظرآورد. اما «هنرمعاصر» به خاطرویژگی های ذاتی‌اش و نسبتی که با پست مدرنیسم دارد، دامنه سوءتفاهم‌ها را بزرگتر می‌کند. مسئله قابل توجه در این امر محتوای به ظاهر معین و از پیش مشخص هنر معاصر ایران و نسبت قابل‌توجه آن با «هنر پست‌مدرن» و گرایش‌هایی چون «کیچ‌آرت» است که بعضاً چون الگویی برای پذیرش و قرارگیری هر اثر زیر عنوان «هنرمعاصر» درنظر گرفته می‌شود.

«پست‌مدرنیسم» و «معاصریت» در هنر امروز ایران

در مواجهه با «هنر معاصر» باید گفت آنچه بیش از هر چیز دیگری مورد توجه قرار می‌گیرد مفاهیمی است متنوع، متکثر وحتی بعضاً متناقض. در این بین به سختی می‌توان وضعیت مشترکی یافت تا به اتکاء آن بتوانیم هنرمعاصر را به طور مشخص تعریف کنیم. در حقیقت میان هنر معاصر و هنر مدرن مرزآن چنان مشخص و آشکاری وجود ندارد و نمی‌توان به سادگی و به لحاظ تاریخی از افول هنر مدرن در یک لحظه و شروع هنر معاصر در لحظۀ بعد سخن به میان آورد. تنها می‌توان از تغییر و تحولاتی نام برد که زمینه را برای این تنوع و تکثر فراهم آوردند. تعبیر «هنرمعاصر» که از دهه 80 به بعد به طورفزاینده‌ای فراگیر شد بر تلقی هایی استوار است که در نتیجه همین چالش‌ها و تحولات رادیکال در دهه های 60 و 70 در جهان هنر رخ داد. روایت کانتی-گرینبرگی پیرامون زیبایی شناسی که از فرمالیسم‌ناب و انتزاع شکلی، استقلال از مفاهیم، نخبه‌گرایی و خودآیینی هنرسخن می‌گفت و در اکسپرسیونیسم انتزاعی و انتزاع ‌پسانقاشانه تبلور می‌یافت با شرایط وخیم اجتماعی_سیاسی سال‌های دهۀ ۶۰ که با جنگ ویتنام و انقلاب‌های آمریکای لاتین و ظهور جنبش‌های دانشجویی، فمینیستی و همجنس‌خواهانه همراه بود، مناسبت نداشت. در چنین شرایطی از یکسو ظهور جنبش‌هایی چون پاپ آرت و مینی مالیسم و احیاء نقاشی در سال‌های بعد توسط نئواکسپرسیونیست‌های آلمانی و ترنس آوانگارد‌های ایتالیایی که به گونه‌ای ابهام‌آمیز دستاوردهای مدرنیته را با سنت‌های کلاسیک به‌هم پیوند داده بودند و از سوی دیگر ظهور رسانه‌های نوین چون ویدئو، پرفورمانس و چیدمان از جمله تغییرات عمده در جهان هنر بود. در بستر چنین تحولاتی است که می‌توان از «هنر معاصر» سخن به میان آورد.

با همه این اوصاف باید گفت رابطه هنر معاصر و هنر مدرن همواره رابطه‌ای دوسویه است که در عین نوعی گسست و تفرق به وضوح می‌توان جنبه‌هایی از مشخصه‌های هنر مدرن را در هنر معاصر بازشناخت . در این میان مشخص است که هنر معاصر در بطن پست‌مدرنیته شکل گرفته و در هیجان ناشی از آن بالکانیزه شده و با تأکید بر پلورالیسم وتکثرگرایی، گستره‌ای از پیچیدگی‌ها و دگرگونی‌ها را به وجود آورده است. در پست‌مدرنیته‌ای که در حقیقت وضعیتی تاریخی است که با دگرگونی صورت‌های اجتماعی و فرهنگی مدرنیته همراه است. در این میان استفاده از ترکیب «هنر پست‌مدرن» نیز نامفهوم و مبهم است چراکه فرضیۀ اولیۀ پست‌مدرنیسم خود، سبک را تکذیب می‌کند و به‌جای آن باید به ویژگی‌هایی اشاره کردکه به آثار هنری جنبه‌ای پست‌مدرن می‌دهند. از آن جمله می‌توان چنین نام برد: تکثیر در فرم ومحتوا، وسعت فرهنگی و هم‌پوشانی امور محلی، التقاط‌گرایی، غیاب سلسله‌مراتب و عدم مرزبندی میان رسانه‌های هنری، استفاده توأمان از نشانه‌های تاریخی-اسطوره‌ای و روزمره، جهت‌گیری‌های آشکارسیاسی و اجتماعی، کاربرد نشانه‌های نوظهور و مبتنی بر تکنولوژی، استفاده از مفاهیم و مضامین فلسفی و غیره.

هنرمعاصرعملگرایانه است و پراکسیس در آن اهمیت خاصی می‌یابد. در اینجا این خودکنش است که مورد توجه قرار می‌گیرد، کنشی که غایت خودش است. بدین قرار گاهی فرآیند بر فرآورده اولویت یافته و نگاه زیبایی‌شناسانه متوجه آن است و حتی اگر فرآورده‌ای ایجاد شده باشد به نحوی  به نمایش درمی‌آید که گویی از نتیجه‌اش جدا شده است. آن‌چنان که مثلاً در هنر پرفورمانس فرآورده تنها نوعی تأثیر بر مخاطب است. معاصر بودن هنر فراتر از یک اشاره تاریخی است. واژه «معاصر» در زبان انگلیسی  contemporary تنها به‌معنای حضورداشتن در زمان حال نیست، بیشتر به معنی «با» زمان بودن است تا «در» زمان بودن. (پیشوند «con» به معنی «با» و «با هم» است). معاصریت اساساً به مثابه مفهومی تبیین می‌شود که حساسیت های اکنون را به تسخیر خودش درآورد وامروزیت خود را متجلی سازد. بوریس گرویس در مقاله‌ای‌(1) اشاره می‌کند که هنر معاصر تنها به این معنا نیست که به تازگی ساخته شده و یا به نمایش درآمده است. هنر در صورتی به راستی امروزی است که موثق باشد، بتواند اکنونیت زمان حال را به گونه‌ای بنمایاندکه به شکلی ریشه‌ای با سنت‌ها یا راه کارهایی که پیروزی در آینده را هدف می‌گیرد به تباهی نکشیده شده باشد. هنر معاصر را نمی‌توان با یک سبک یا ترکیبی از سبک‌های معین توصیف کرد. هنر معاصر تمام دسته‌بندی‌های پذیرفته شده را کنار می‌زند یا مرزهای آن را خدشه‌دار می‌کند و برای همین است که از مقولاتی چون «کیچ آرت» فراتر می‌رود. هنر معاصر هنر سبک‌ها و قالب‌ها نیست، هنر افراد است.

پی‌نوشت:

  • مقاله comrades of time که در شمارۀ ۱۱ مجله اینترنتی ای-فلاکس در سال ۲۰۰۹ منتشر شده است.

منابع و مآخذ:

جولیان استالابراس، هنرمعاصر پس از جنگ سرد،  ترجمه بهرنگ پورحسینی، تهران، نشرچشمه، ۱۳۸۹.

رابرت سی مورگان، هنرمعاصر در عصرجهانی شدن، ترجمه گلنار یارمحمد، تهران، نشرچشمه، ۱۳۸۹.

بیشتر بخوانید

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

ناتوانی دانشگاه‌ ها در اجرای طرح‌های پژوهشی کاربردی

نوشته قبلی

طرح توسعۀ حرم رضوی در گذر زمان (قسمت اول: پهلوی دوم)

نوشته‌ی بعدی

طرح توسعه حرم رضوی در گذر زمان (قسمت دوم: پهلوی دوم)

نظر آنلاین

نظر آنلاین

مطالب مرتبط - Related Post

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

یکشنبه 25 اردیبهشت 1401
دانشگاه ها در اجرای طرح های پژوهشی کاربردی ناتوان هستند

ناتوانی دانشگاه‌ ها در اجرای طرح‌های پژوهشی کاربردی

سه‌شنبه 14 دی 1400

چرا دوچرخه اشتراکی در مشهد، اشتراکی نشد؟

تناقض در آیین نامه و شیوه نامه نشریات علمی

توسعه شبکه آزادراهی کشور، عدالت یا تبعیض اجتماعی؟!

ضرورت انجام پژوهشهای فرارشته ای و میان رشته ای از تئوری تا امکان

نوشته‌ی بعدی
طرح توسعه حرم رضوی در گذر زمان (قسمت دوم)

طرح توسعه حرم رضوی در گذر زمان (قسمت دوم: پهلوی دوم)

توسعه برای ساکنان شهر

توسعه برای ساکنان شهر یا زمینه‌ساز ورود صاحبان قدرت

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401
چرا ما کارناوال نداریم؟!

چرا ما کارناوال نداریم؟!

جمعه 30 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم