در سال های اخیر منظره سازی فضاهای شهری نظیر پارک ها، باغ ها، برخی از پلازاها و ارسن های باز شهری، میدان ها، بزرگراه ها و خیابان ها همواره در جهت بهسازی محیط و لزوم ایجاد مکانی طبیعی و سالم در جهت گذران اوقات فراغت انسان و با ایده بازگشت به طبیعت در شهرها نمود پیدا کرده است. گیاهان به عنوان عنصری پویا و زنده در منظر، فارغ از جنس و گونه از لحاظ محل قرارگیری، طرح کاشت، زیبایی و سودمندی بسیار قابل توجه هستند.
از آنجایی که گیاهان در گذشته در باغ ایرانی با اهداف متفاوتی از جمله سایه اندازی، محصول دهی و تزئین و ایمنی باغ به کار می رفتند چرا در دوره حاضر توجه به برخی از ویژگی های اصلی گیاهان نظیر سایه اندازی (با توجه به اقلیم گرم وخشک ایران) کمتر مورد توجه قرار گرفته اند؟
در دوره حاضر، پارک ها به عنوان عمده ترین فضای سبز در دسترس عموم، از محدود مکان هایی هستند که انسان ها می توانند هیجانات و فشارهای روحی خود را در آن تخلیه نموده و به آرامش برسند. این در حالی است که باغ های ایرانی به عنوان عنصری هویت بخش در گذشته این وظیفه را به انجام رسانده و در سایه ترکیب عوامل مختلف طبیعی و مصنوع محیطی سرشار از آرامش را برای ساکنان باغ فراهم آورده اند.
با گذر از اوایل دوره پهلوی اول و حضور پارک به جای باغ در شهرهای ایران به عنوان فضایی عمومی جهت گذراندن اوقات فراغت مردم، ساختار هندسی و همچنین المانهای موجود در آن تغییر شکل و هویت داده و استفاده از منظر نرم نظیر گیاهان، آب، سنگ و خاک و غیره به شکل و فرمی دیگر در شهرهای مختلف ایران ظهور یافت. از آن دوره تا کنون عمده پارک ها اغلب طراحی تقلیدی از شیوه های اروپایی دارند و فاقد ارتباط موثر با اقلیم گرم و خشک ایران و مسایل هویتی-کیفیتی می باشند.
پارک های اروپایی به واسطه اقلیم مرطوب و معتدل و بارانی نیاز زیادی به درختان سایه انداز نداشته و بیشتر از درخت به عنوان عنصری نمادین در سطح وسیعی از چمن استفاده می کنند. همین دیدگاه از عصر پهلوی به بعد به عنوان دیدگاهی غالب در ساخت فضای سبز ایران مطرح شد. در حالی که در ایران سیستم واحه ای و گرم و خشک منجر به ایجاد نیازی تحت عنوان «سایه» شد.
سایه که در منظر شهری با استفاده از ساباط ها و کوچه های تنگ و دیوارهای بلند ایجاد شد، در منظر طبیعی باغ ها با استفاده از درختان بلند قامت همیشه سبز و خزان پذیر تامین می شد. از این رو تامین آسایش محیطی از طریق ایجاد سایه توسط گیاهان در فضاهای سبز شهری در گذشته در ایران رواج داشته که متاسفانه امروزه این اصل نادیده گرفته شده است.
به طور مثال در پارک هایی که در دهه های اخیر احداث شدند نظیر پارک نهج البلاغه، بوستان جوانمردان و غیره نسبت سطوح سخت به سطوح نرم افزایش یافته و از درخت بیشتر به عنوان عنصری پوشاننده و المانی جهت ایجاد سبزینگی و زیبایی بهره برده شده است بدون اینکه نگاه خاصی به اصل سایه اندازی درخت در فضا داشته باشند. این در حالی است که با توجه به اقلیم گرم و خشک در ایران ایجاد سایه و استفاده از گیاهان با تاج گستره بیش از هر ملاک دیگری برای کاشت گیاهان در پارک ها باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد.
بسیار لذت بخش بود.