• آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 13 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر

بی توجهی به مولفه های اکولوژیک در ساختار طرح های توسعه شهری

ریحانه خرم‌رویی نویسنده: ریحانه خرم‌رویی
شنبه 25 بهمن 1399
در منظر, منظر طبیعی
A A
0

امروزه با توسعه بی ‌رویه شهرها و افزایش جمعیت، مهاجرت از روستا به شهر، گسترش حاشیه نشینی و پیچیده ‌تر شدن مسائل شهری، تدوین برنامه ‌هایی جامع مبتنی بر مولفه ‌های جمعیتی، اقتصادی و فرهنگی برای رفع نیازهای شهر و شهروندان بیش از گذشته احساس می ‌شود. به همین دلیل محققان حوزه مطالعات اجتماعی و شهرسازی، تدوین طرح ‌هایی جامع با چشم ‌انداز میان ‌مدت و بلندمدت را ضروری دانسته ‌اند.

از جمله طرح های ارایه شده توسط محققان در حوزه شهرسازی طرح های تفصیلی هستند که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهر تنظیم می ‌شوند و نحوه استفاده از زمین ‌های شهری در محلات مختلف شهر و موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آنها، وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و رفع مشکلات شهری و غیره را تعیین می ‌کنند. حال سوال اصلی اینجاست که در تدوین چنین طرح هایی تا چه اندازه به مسایل زیست محیطی و اکولوژیکی توجه می شود؟ چرا با وجود مرحله مطالعات در تهیه نقشه های جامع و تفصیلی همچنان در شهرها شاهد مشکلات فراوان زیست محیطی و مخاطرات طبیعی از جمله سیل هستیم؟

بیشتر بخوانید - Read More

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

از آنجایی که روش مطالعه و انجام یک طرح جامع شهری شامل مطالعه وضع موجود، تجزیه، تحلیل و نتیجه ‌گیری از وضع موجود، تعیین اهداف و اولویت ‌ها، انجام پیش‌ بینی ‌های لازم، ارائه طرح ‌ها و برنامه‌ های توسعه شهری و اجرای آنها است، برخی از طراحان در تهیه نقشه های تفصیلی و جامع در زمان مطالعه و جمع ‌آوری داده ‌ها سهل ‌انگاری می‌ کنند و نمی ‌توانند آن طور که باید به یک شناخت مناسب از سایت دست یابند و این سنگ بنای اشتباهات دیگر می شود.

همچنین برخی دیگر صرفا با محدود کردن روش های طراحی به صورت دو بعدی و لکه گذاری کاربری های مختلف در کنار هم تلاش در به اتمام رساندن طرح ها داشته و با نگاه برنامه ریز محور سعی در توسعه و گسترش شهرها دارند و در این صورت توجه به عوامل زیست محیطی کاهش می یابد. در واقع شاید بتوان گفت توجه به عوامل زیست محیطی  و در نظر گرفتن مخاطرات طبیعی نظیر سیل صرفا در فاز مطالعاتی به صورت تقلیدی از سایر طرح های دیگر گرفته شده و مطالعه ساختاری بر مباحث اکولوژیکی به صورت جدی کمتر مطرح می شود.

بی توجهی به مولفه های اکولوژیک در ساختار طرح های توسعه شهری
تصویر 1: نقش آبخوان ها در باغستان های سنتی قزوین در کاهش تلفات سیلاب، منبع: eskannews.com

به طور مثال شهر قزوین که در سفرنامه ها و بسیاری از کتب قدیمی به «شهر در باغ» معروف بوده است از توسعه ناشی از طرح های جامع و تفصیلی بی بهره نمانده و بخش وسیعی از باغاتی که در اطراف آن قرار داشته است به فضاهای مسکونی و سایر کاربری ها تبدیل شده اند. در سیلی که در سال های اخیر (فروردین ماه سال 1399 و 1398) در قزوین ایجاد شد باغستان های سنتی قزوین با سیستم جمع آوری آب های سطحی به‌عنوان آبخوان عمل کردند و شهر را از هجوم سیلاب نجات دادند.

در واقع با استفاده از سیستم آبخوان توانستند بخشی از سیلاب را به داخل باغات هدایت کنند تا از حجم و قدرت آب کاسته شود، باغات سیراب شوند و همچنین مناطق پایین دست از هجوم سیل در امان بمانند. با وجود چنین تدابیر اکولوژیکی که در طول تاریخ در ساختار گذشته شهر قزوین و سایر شهرهای ایران وجود داشته؛ جای تامل و تعمق است که چرا چنین دیدگاهی امروزه از طرح های جامع و تفصیلی شهری حذف شده است و سایه توسعه غیراصولی و ناپایدار شهری، مانند احداث پل‌های غیرضروری، بلوارهای عریض و کمربندی‌ ها به موجودیت باغستان های سنتی ایران از جمله قزوین آسیب وارد کرده اند و بخش‌های قابل توجهی از آنها را طی چندین سال گذشته از بین برده اند.

از دیگر نمونه های بی توجهی به مولفه های اکولوژیک در ساختار طرح های توسعه شهری می توان به استان خوزستان اشاره کرد که طی چند ساله اخیر با مساله سیل گریبان گیر است. در این استان از آنجایی که سیستم جمع ‌آوری آب ‌های سطحی  به درستی طراحی و تعبیه نشده  است هنگام بارندگی آب به سمت مجاری فاضلاب حرکت می کند و از آنجایی که در شبکه فاضلاب اهواز و سایر شهر‌های خوزستان لوله‌ های فاضلاب از نوع بتنی یا آزبستی هستند قابلیت انعطاف ندارند و در نتیجه دچار نشست می شوند.

لذا در موقع بارش های شدید به علت اینکه سطح آب  های زیر زمینی از سطح آب دریا بالا تر می آیند، لایه‌ های زمین دچار فشردگی شده و لوله ‌های فاضلاب دچار نشست و ترک می‌ شوند. در اثر این بی تدبیری و عدم توجه به مسایل اکولوژیک در خوزستان هم با پدیده آب گرفتگی و سیل مواجه می شویم و هم نشت آب‌ های فاضلاب و ورود به آب‌های زیرزمینی.

 لذا باید توجه داشت که با گسترش مناطق مختلف شهری تعادل هیدرولوژیکی مناطق بهم می خورد و آبراهه های طبیعی که نقش زهکشی و کانال های هدایت کننده هرز آب های دامنه های پرشیب بسوی رودخانه ها (در شهرهای کوهپایه ای نظیر قزوین) را به عهده دارند بهم می ریزند و در نتیجه شکل طبیعی منطقه بهم میخورد و این امر منجر به لطمه دیدن ساختارهای اکولوژیکی شهرها می شود.

برچسب ها: اکولوژیسیلطرح تفصیلیطرح جامعمخاطرات طبیعی
نوشته قبلی

پیاده راه سازی، مصلحت یا منفعت؟!

نوشته بعدی

مناطق نمونه گردشگری، فرصت یا تهدید

ریحانه خرم‌رویی

ریحانه خرم‌رویی

پژوهشگر دکتری معماری منظر، دانشگاه تهران

مطالب مرتبط - Related Post

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
باغ کوهنوردی در بازمانده های منظر پساصنعتی دویسبورگ نورد1

باغ کوهنوردی

شنبه 23 مهر 1401

نقش “تعریف از فضا” بر تحلیل “نحو فضا”

بازنمایی منظر خوزستان در آرشیو شرکت نفت بریتانیا

منظر: «امرِ گشوده»

نقد نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری تهران (3)

نوشته بعدی
مناطق نمونه گردشگری، فرصت یا تهدید

مناطق نمونه گردشگری، فرصت یا تهدید

مدیریت شهری نمایشی، قسمت دوم: آیین افتتاحیه

مدیریت شهری نمایشی؛ قسمت دوم: آیین افتتاحیه

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم