شبکه های اجتماعی و پژوهش
شبکه های اجتماعی در فضای مجازی چگونه می توانند به عنوان یک پایگاه داده در پژوهش های معماری منظر مورد استفاده قرارگیرند؟
از آنجایی که منظر محصول تعامل بین ذهنیت مخاطب و کالبد فضا است، همواره ذهنیت و ادراک کاربران در کنار طراحی عناصر کالبدی پروژه مورد توجه معماران منظر بوده است. پسند کاربران، ترجیحات و نیازهای مخاطب، مواردی است که به عنوان اولین گام در پروژه های معماری منظر برای شکل دادن به شاخص های طراحی و یا بررسی طرح های اجرا شده، مورد مطالعه و تدقیق قرار می گیرند.
در پروژه های معماری منظر و بالاخص منظر شهری، طراح با طیف وسیعی از مخاطبان روبرو است که این امر باعث می شود زمان و انرژی زیادی جهت شناسایی شاخص های ذهنی شهروندان اختصاص داده شود. پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده، ابزارهایی متداول به حساب می آیند که پژوهشگر با رجوع به سایت پروژه برای جمع آوری اطلاعات، مورد استفاده قرار میدهد.
در سال های اخیر با شکل گیری شبکه های اجتماعی در فضای مجازی، بستری جدید برای تعاملات اجتماعی و بیان فردی فراهم شده است. در این فضا، افراد آزادی لازم برای بیان احساسات، عقاید، آرزوها و خاطرات خود را داشته و دغدغه ها، مشکلات و نقدهای خود نسبت به یک فضا را بدون محدودیت به اشتراک میگذارند.
در شبکه های اجتماعی کاربران تصاویر فضاهای مختلف را به اشتراک گذاشته و موقعیت تصاویر را پیوست می کنند که به سادگی بر روی نقشه قابل شناسایی میباشند. برای مطالعه یک فضای شهری، محله، خیابان و غیره با رجوع به تصاویر به اشتراک گذاشته شده از فضای مورد مطالعه در شبکه های اجتماعی میتوان به اطلاعات بسیار زیاد و ارزشمندی از ذهنیت شهروندان و کاربران فضا دست یافت.
شیوه استفاده، بهره برداری و نوع فعالیت افراد در یک فضای خاص، محدوده سنی کاربران، ساعات مورد استفاده در طول روز و ماه های مختلف سال، مواردی هستند که میتوانند از طریق تصاویر درک شوند. البته همان طور که پژوهشگر در تنظیم پرسش نامه ها به کمک شیوه های علمی به مطالعه و جمع آوری اطلاعات میپردازد در رجوع به تصاویر به اشتراک گذاشته شده نیز باید با نگاهی علمی و دقیق به تحلیل تصاویر و طبقه بندی اطلاعات بپردازد.
همچنین یادداشت هایی که کاربران در توصیف تصاویر به اشتراک می گذارند نیز می تواند با استفاده از شیوه تحلیل مضمون مورد ارزیابی قرار گرفته و منبعی ارزشمند برای درک خاطرات جمعی، حس مکان، تعلقات افراد به فضا، احساس کاربران در مواجه با فضا و غیره باشد.
در انتها باید تأکید کرد با توجه به جدید بودن پدیده شبکه های اجتماعی مجازی، ما با کمبود روش های تحقیقی علمی تجربه و تدوین شده در این حوزه روبرو هستیم و پژوهشگر باید با نگاهی خلاقانه و همچنین بهره گیری از روش های تحقیق مطرح در سایر دیسپلین ها، برای مثال روانشناسی و جامعه شناسی و آمار، به مطالعه این پایگاه داده بپردازد. همچنین بهره برداری از دست آورد های نوین فن آوری اطلاعات، اپلیکیشن ها و مرورگرهای مختلف می تواند در چنین پژوهش هایی راه گشا باشد.
