پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

صفحه اصلی

حلقۀ گمشدۀ طرح نوسازی و بهسازی حرم امام رضا (ع)

افزایش روزافزون زائرین حرم رضوی نشان از پررنگ‌شدن نقش فرهنگی و هویتی شهر مشهد و حرم مطهر دارد. با توجه به تعداد زائرین و نیاز به توسعۀ حرم مطهر، طی دهه‌های گذشته این حرم بارها گسترش یافته است و تبعا بافت پیرامون حرم نیز از این گسترش بی‌بهره نمانده است. یکی از بزرگترین ضعف‌های طرح که سهم بسیار مهمی دارد، عدم توجه کافی به بعد اجتماعی طرح است. در ابتدای دهۀ هفتاد شمسی، طرح نوسازی بهسازی بافت پیرامون حرم امام رضا(ع) در محدوده‌ای به وسعت تقریبی ۳۱۰ هکتار به عنوان یک پروژۀ ملی تهیه و در تاریخ ۷۴.۳.۹ در جلسۀ کمیسیون مادۀ ۵ به تصویب رسید. نگاه صرفاً اقتصادی و کارکردگرایانه به طرح باعث به‌وجودآوردن فضای شهری‌ای می‌شود که در آن احساس تعلق به مکان از میان رفته و نه تنها مشکلی از بافت‌های اطراف حل نخواهد کرد، بلکه آسیب‌های اجتماعی فراوانی را نیز ایجاد خواهد کرد. به نظر می‌رسد که طرح مذکور باید با رویکردی اجتماعی- فضایی بازنگری شود تا هم از نظر فیزیکی و هم از نظر اجتماعی بتواند کارایی لازم را به دست آورد.

نمایشگاه نقاشی خط "رحیم حسن نائینی"

نمایشگاه نقاشی خط “رحیم حسن نائینی”

از دهه 1340 برخی از خوشنویسان بر آن شدند تا خوشنویسی را با نقاشی ترکیب کنند. در نقاشی خط این افراد تفاوت‌های مشخصی را در رویکرد به خوشنویسی وجود دارد.

هیئت ۱۷نفرۀ نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس مضرات و آسیب‌ها

هیئت ۱۷نفرۀ نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس ؛ مضرات و آسیب‌ها

سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، آیین‌‌نامۀ جدیدی تحت عنوان «آیین‌‌نامۀ نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس » صادر کرده که دی ماه ۱۳۹۷ در روزنامۀ رسمی کشور چاپ شده است. خلاصۀ آیین‌‌نامه به شرح ذیل است:
«از این به بعد انتشار هیچ کتاب (و نیز محصولات چندرسانه‌ای) دربارۀ جنگ ایران و عراق بدون مجوز یک شورای ۱۷نفره تحت نظارت ستاد کل نیروهای مسلح ایران در ایران ممکن نخواهد بود». با فاصلۀ کمی از این خبر، آیت‌الله خامنه‌ای در بازدید از گلزار شهدای تهران، یکسان‌سازی قبور شهدای دفاع مقدس را ناپسند خواند. به نظر نویسنده، با تحلیلی مشابه آنچه آیت‌الله خامنه‌ای در این مورد داشته‌اند، مشابه‌سازی و عبوردادن کلیۀ محتواهای تولیدی در باب دفاع مقدس از یک فیلتر محدود، زیباییِ هم‌نشینی قلم‌ها و ایده‌ها را از میام می‌برد.

صفحه اصلی

بودجۀ ۹۸ شهرداری بنا به درخواست مردم برحمل‌و‌نقل عمومی متمرکز شده است

بودجۀ ۹۸ شهرداری بنا به درخواست مردم برحمل‌و‌نقل عمومی متمرکز شده است مسأله از ۱۸۰۰۰ میلیارد تومان بودجۀ شهرداری در سال ۹۸ حدود ۱۳۰۰۰ میلیارد تومان صرف پرداخت ضروریاتی خواهد شد که شهرداری برای خود و شهر فراهم کرده و تنها ۲۸ درصد (۵۰۰۰ میلیار تومان) آن می‌تواند برای کارهای توسعه‌ای اختصاص یابد که طبق برنامۀ ارائه شده صرف حمل‌ونقل عمومی خواهد شد که برای تهران مترو در نظر گرفته شده است. با توجه به هزینه‌بر بودن ساخت مترو، می‌توان گفت عملاً بودجه قابل توجهی برای توسعه دیگر مؤلفه‌های حمل‌ونقل از جمله توسعۀ زندگی پیاده و ایجاد شبکۀ حمل و نقل‌محور باقی نخواهد ماند؛ بهتر بود با توجه به شرایط اقتصادی ایران این هزینه در نظام نقلیۀ ارزان و زودبازده‌‌تر مانند اتوبوس‌رانی یا تراموا سرمایه‌گذاری شود. در نهایت این سؤال مطرح می‌شود که اولویت‌های دیگر شهر تهران با چه منابعی تامین می‌شود؟   نتیجۀ راهبردی نظام بودجۀ ۹۸ شهرداری شهر تهران باید بر مبنای نزدیک‌شدن به عدالت اجتماعی، به سمت صرف هزینۀ کمتر و بازده بیشتر حرکت کند. همچنین اولویت‌های اساسی که مطالبۀ خاموشی دارند در اولویت قرار گیرد تا در بخش ضروریات اجباری نظام بودجه در نظر گرفته شود. با توجه به اولویت‌های اصلی شهر تهران که مقابله با

صفحه اصلی

نگاهی انتقادی بر عوامل تجاری‌شدن جداره‌های اصلی محلات شهری

‌در این مجال تشدید تجاری‌شدن فضاهای خیابان‌های اصلی محلات از سه محور چرایی این تغییر کاربری‌ها آن هم با این وسعت، نحوۀ عملکرد مدیریت شهری در کنترل و مدیریت تغییر کاربری این فضاها و ضعف مقررات استفاده از فضاهای مسکونی به عنوان محل اشتغال حرفه‌ای برخی ساکنین، موضوعاتی بودند که اجمالاً مطرح شدند.

سکوت جامعۀ نخبه و متخصص، مانعی بر سر راه توسعۀ کرمان
منظر
سعید شفیعا

سکوت جامعۀ نخبه و متخصص، مانعی بر سر راه توسعۀ کرمان

کتاب «منظر بومی کرمان» حاصل پژوهش ۳۵ پژوهشگر، با حضور حسین مرعشی، نمایندۀ اسبق کرمان در مجلس شورای اسلامی، سید مهران عالم‌زاده، شهردار شهر کرمان و سید امیر منصوری عضو هیأت علمی دانشگاه تهران دوشنبه ۳۱ تیر درگالری نظرگاه رونمایی شد. سید امیر منصوری در ابتدای این نشست با اشاره به تفاوت کتاب «منظر بومی کرمان» با سایر کتاب‌ها گفت: «در این کتاب، کرمان از نگاه مورخان، باستان شناسان، جغرافی دانان، معماران، شهرسازان، جامعه‌شناسان، مردم‌شناسان و تمام آثار موجود در مرکز کرمان‌شناسی روایت شده است و سعی شده واژه کرمان از ابعاد مختلف تعریف شود. تقریبا تمام صنوفی که در مورد کرمان سخن گفته‌اند یا راجع به عینیت و یا راجع به فیزیک این خطه گفته‌اند». وی ادامه داد: «این کتاب یک نگاه جدید به کرمان دارد و آن، تعریف کتاب از منظر است. منظر به مثابه یک دانش جدید معتقد است، آنچه در بیرون و خارج از ذهن انسان وجود دارد، به‌صورت مجرد قابل درک نیست و ما نمی‌توانیم مستقیماً پدیده‌ای را در بیرون آنچنان که هست، بشناسیم. وقتی قولی از فیلتر ذهن عبور می‌کند، خوانشی از امور به دست می‌آید و زمانی که امری بیرونی خوانش می‌شود، دیگر آن امر صرف نیست، بلکه یک مفهوم جدید مرکب از

صفحه اصلی
اخبار
سعید شفیعا

معاصر بودن در آئینه اندیشه

ریشه­‌های افکار امروزین جهان در کجای تاریخ خوابیده است؟ عصر ما در جهان امروز چگونه شکل گرفته است؟ آیا فرم فضاهای انسان ساخت امروزی، مابه-ازایی در ژرفای اندیشه­‌های انسانی دارند؟ چگونه این اندیشه­‌ها در هنر و معماری قابل رهگیری هستند؟ هنرها به طور عام و معماری به طور خاص فقط مجموعه­ای از فرم­ها و سبک­ها نیستند، بلکه نوعی حیات در کالبد آنها جریان دارد. معماری در طول تاریخ، می­روید و پژمرده می­شود، امکانات تازه می‌­یابد یا آنها را به دست فراموشی می­سپارد. فرم­ها و سبک­‌ها به دلیل همین تحولات هستند که ایجاد شده یا خاموش می­‌شوند یا گاهی دوباره احیا می­‌گردند. بدین معنا می­‌توان گفت که معماری هنر پیچیده­ای است که در خلق آن هرگز نمی­توان موقعیت کاملی به دست آورد؛ چرا که معماری برآیند تفکر عمومی جامعه است. برای فهمیدن معماری یک دوره ، باید به زندگی انسان­ها نگاه کرد، به امکاناتشان، باورهایشان و جهان بینیشان. چنین به نظر می­رسد که در هر دوره از تاریخ تمدن بشر، روحی حاکم بر فضای معرفت شناسانة فرهنگی و اجتماعی آن حکومت می­کند که تمامی کنش­های علمی، هنری، عرفانی، فلسفی و دینی آن دوره را تحت تأثیر خود قرار داده است. روحی که از آن می­توان به اپیستمولوژی یک دوره تعبیر کرد.

چرا راه‏‌حل‌های از پیش‌ معلوم برای معماری منظر کافی نیست؟
نقد
نظر آنلاین

چرا راه‏‌حل‌های از پیش‌ معلوم برای معماری منظر کافی نیست؟

در شهر تهران، مشکلات متعدد از جمله محیط‏ زیستی (آلودگی، مصرف آب و …)، اجتماعی (جرم، خشونت، گرانی و …) و عملکردی (ترافیک، غلبۀ سواره، فرسودگی بنا و …) وجود دارد. فارغ از اینکه چه کسانی غیر از متخصصان مقصر هستند –مثلاً مسئولان یا مردم- موقتاً سؤال این است که کاهش این مشکلات، از نقطۀ کنونی، امکان‌­پذیر است یا خیر؟ و اگر بله، چگونه؟ به نظر می­رسد طبق عقل رایج، شهری مدرن و کم مشکل است که متخصصانِ دارای پروانه از نظام‌های تعیین‌صلاحیت­‌شدۀ آن (آکادمی و اصناف)، با بررسی مسائل پیچیده و ساده­‌سازی آن­ها از‏ پشت شیشۀ عینک تخصصی خود به‌صورت تدریجی و علمی مشکلات را برطرف کنند و البته به‌شکلی مداوم مانند یک نیروی پلیس، ناظم تخصصی مسائل شوند تا از خطا و آشوب جلوگیری شود. در این صورت، مانند شهرهای برتر کشورهای توسعه‌یافته، شاخص کیفیت در زندگی شهر بالا خواهد رفت. البته چون شهر و زندگی پویاست، با وجود رفع مشکلات موجود، مشکلات جدیدتری رخ خواهند داد. ولی جای نگرانی نیست چون متخصصان کار خود را انجام می‏دهند و با پیش‏گیری و یا نهایتاً درمان، تا حد بسیار خوب و غیرقابل‌تصوری نسبت به گذشته، اجازۀ برهم‌خوردن آرامش را نخواهند داد. آن‌ها همیشه راه‏‌حل‏های از پیش معلوم و مشخصی

مترو
برنامه ریزی و مدیریت شهر
سعید شفیعا

متروی تهران، فضای بالقوه هنری و تمدن شهری

فضاهای مترو در اقصی نقاط دنیا نمونه‌ای از بازنمود فرهنگ جامعه به حساب می‌آیند. اشکال متفاوت فرهنگی و هنری نمایی از فرهنگ شهری توسط اشیا و مکان‌ها عرضه کرده و میراثی زنده و زیسته را تشکیل می‌دهند. مدیران فرهنگی به این مکان‌ها معنی داده و ارزش‌های شهر را منعکس می‌کنند: ارزش‌های هنری، معماری و حسی فضا و یا ارزش‌گذاری بر آثار هنری، عکاسی، صنعتی، کتابخوانی،… در این برهه، نکته‌ای که در متروی تهران قابل بحث است، فضای داخلی و کمبود امکانات آن است. به نظر می‌رسد که انسجام فضا و واگن‌های قطار رکن اصلی دکوراتورها در ساخت فضای متروی تهران بوده است، تا جایی که راهروها توسط روند همانندسازی به واگن‌ها شباهت پیدا کرده‌اند: خطوط موازی هرچند تشابه رنگی ندارند، اما تداوم بصری ترن‌ها و میله‌ها هستند. مبحثی که جای تأمل دارد این است که چه چیزهایی به شکل ملموس و ناملموس برای مردم قابل درک هستند. هویت‌سازی این ایستگاه‌ها مسئله‌ای است که کمتر به آن توجه شده است. به عنوان مثال، طراحی داخلی ایستگاه مصلی با مکان انسجام دارد و یا آثار هنری دیوارکوب متروی انقلاب اخیراً تخریب و با «میدان انقلاب» هماهنگی بیشتری یافته‌اند. سیطرۀ قدرت و اهمیت یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران نیز نتوانسته است