پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

نمای ساختمان

فرایند بررسی نمای ساختمان باید مبتنی بر گفت‌وگو باشد

نشست « نمای ساختمان، زیبایی با سلیقۀ مردم با مدیران؟» با هدف نقد رویکرد مدیریت شهری در لایحۀ نمای ساختمان‌های ایران با سخنرانی محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، عبدالرضا گلپایگانی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران و سیدامیر منصوری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، ۲۳ بهمن ۱۳۹۷ در گالری نظرگاه برگزار شد.

صفحه اصلی

مسابقۀ اتصال پهنۀ جنوبی دریاچۀ شهدای خلیج فارس به بوستان جنگلی چیتگر

با توجه به عبور بزرگراه شهید همدانی از جنوب دریاچۀ چیتگر، ، نحوۀ اتصال دریاچه شهدای خلیج فارس و بوستان چیتگر، به یکی از چالش‌های سیاست‌گزاران شهری بدل شده است. در اسفندماه سال ۱۳۹۶با تصمیم معاونت فنی و عمرانی شهرداری، این موضوع به صورت محدود به مسابقه گذاشته شد. اگرچه در عنوان مسابقه از مفهوم «اتصال» صحبت شده است و موضوع طراحی عبور از عنصر مصنوع بزرگراه و اتصال دو عنصر طبیعی به یکدیگر است اما بررسی آثار ارائه‌شده توسط گروه‌های طراحی بیش از آنکه بیانگر «اتصال» این دو عنصر طبیعی باشد، به شکل‌گیری فضایی مفصل‌گونه برای «انفصال» دو عنصر اشاره دارد.
باید کاملاً تبیین کرد که هدف از این اتصال چیست؟ اگر بپذیریم هدف از ایجاد این دریاچه و پیشنهاد چنین طرحی بازنمایی «طبیعت» در مقابل زندگی شهری «مصنوع» است، چگونه می‌توان از طریق عنصری «مصنوع» دو عنصر «طبیعی» را به یکدیگر متصل نمود و در نهایت انتظار داشت که کلیت به عنوان «طبیعت» ادراک گردد؟ تکرار نگرش‌های فوق‌الذکر در غالب آثار ارائه‌شده و همچنین بررسی پنج اثر برگزیده نشان از وجود این رویکرد در نگرش تصمیم‌گیرندگان در این مسابقه دارد. برگزاری جلسۀ توجیهی کارفرما در کنار آثار منتخب نیز مبین تأیید این رویکردها از سوی کارفرما است.

صفحه اصلی

پیاده‌مداری باید یک راهبرد باشد نه یک برنامۀ خرد

نشست «مرگ یا زندگی پیاده در قلب تاریخی تهران» به منظور نقد رویکرد مدیریت شهری در پیاده‌راه‌سازی با سخنرانی ابوالفتح شادمهری، مدیر بافت و بناهای تاریخی شهر تهران، ترانه یلدا، معمار و شهرساز ومحمد آتشین‌بار، عضو هیئت علمی پژوهشکدۀ نظر در گالری نظرگاه برگزار شد.

صفحه اصلی

نقدی بر تعیین مکان برای اعتراضات مردم

دولت‌ها و حکومت‌ها ذاتاً به دنبال حفظ و بقای خود هستند و ممکن است در برخورد با اعتراضات مردمی دست به اقداماتی خشن بزنند و بعدهاا نتوانند پاسخگوی جامعۀ مدنی و جهانی باشند. لذا جهت رعایت شکلی انسانی مسائل و وجاهت خود ترجیح می‌دهند خشم و اعتراضات مردم به نحوی کنترل و تخلیه شود. پیشنهاد اختصاص فضایی برای اعتراض مردم هر از چندگاهی از سوی مسئولین مطرح می‌شود و مکان‌هایی هم برای این امر معرفی می‌شوند . از سوی دیگر این مسأله، از نگاه مردم می‌تواند به منزله به رسمیت شناخته‌شدن و شنیده‌شدن اعتراضشان و یک قدم رو به جلو باشد. به نظر بسیاری از متخصصین امور شهری، در حال حاضر مرکز شهر تهران میدان انقلاب تا چهارراه ولی‌عصر است. مرکز شهر یعنی قلب تپندۀ شهر و جایی که صداها در آن بهتر شنیده می‌شوند. اما چرا جای این مکان در مکان‌های معرفی‌شده خالی است. اما به این بهانه که تجمعات در مرکز شهر موجب اختلال در ترافیک و فعالیت‌های کسبه می‌شود نمی‌توان این پتانسیل را نادیده گرفت. آیا فقط تخلیۀ هیجانات و اعتراضات مهم است؟ نظر نمایندگان مردم در شورای شهر چیست و آیا دولت حق دارد به جای مردم محل اعتراضشان را تعیین کند؟

مجسمه‌های مشاهیر

اهمیت بازگرداندن جایگاه «انجمن آثار ملی» در سفارش ساخت مجسمه‌های مشاهیر

ردپای پاسخ این پرسش که چرا مطالبه برای ساخت مجسمه‌های مشاهیر کمرنگ‌تر شده و مانند گذشته کیفیت ندارد را شاید بتوان با مرور تاریخچۀ ساخت این‌گونه مجسمه‌ها پیگیری کرد. اگر ساخت مجسمه‌های مشاهیر را به دو مقطع زمانی پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن تقسیم کنیم به نظر می‌رسد یکی از دلایل کیفیت مجسمه‌های پیش از انقلاب نقش انجمن آثار ملی به عنوان متولی اصلی مجسمه‌های مشاهیر باشد که علاوه بر دغدغۀ سفارش و نصب آثار در فضای شهری، بر آفرینش چهرة افراد براساس مطالعات و منابع تاریخی اصرار می‌ورزید. در مقابل در دهۀ۷۰ که سرآغاز مجدد ساخت مجسمه‌های مشاهیر بوده نقش انجمن آثار ملی که در این دوران به انجمن مفاخر ملی تغییر نام داده نادیده گرفته می‌شود و صرفاً شهرداری و سازمان زیباسازی شهر تهران به عنوان متولیان آثار مطرح می‌شوند.

ابعاد هویتی_ واژگانی نقش به عنوان مولفه‌ای معنوی- نمادین در خلق نقوش ایرانی- اسلامی

ابعاد هویتی_ واژگانی نقش به عنوان مؤلفه‌ای معنوی_نمادین در خلق نقوش ایرانی_اسلامی

هنر ایرانی- اسلامی آکنده از معنا، روایت و باورهایی است که با مفاهیم معنوی پیوند خورده و در عرصه هنرهای تجسمی، هنرمندان خلاق با استناد به این مفاهیم، عرصه بداعت را در نوردیده و نقوشی را خلق نموده‌اند که رویکردی معنوی- نمادین دارد. واژه یا واژگان به عنوان “عنصری مجرد”، دارای کثرت‌های مختلفی است که توانسته ناقل معناها و روایت‌های مختلف در عرصه هنر به ویژه هنر سنتی باشد. واژه “بداعت” به معنی نوآوری و ویژه انسان که این صفت- واژه را از خداوند به عاریه گرفته، را در ساحتی مقدس با عنوان ” خلقت” می‌توان بهترین نمونه برای گستردگی عرصه و ابعاد هویتی- واژگانی به عنوان مولفه‌ای برای خلق اثر برشمرد. پیغمبر (ص) فرمود خداوند انسان را از روی صورت خود خلق کرد: “خلق الله آدم علی صورته”. صورت در این جا به معنی شباهت کیفی است زیرا انسان دارای قوایی است که مظاهر هفت صفت خداوند (حیات، علم، اراده، قدرت، سمع، بصرو کلام) است. واژه یا واژگانی که خود به عنوان بعد “ماهیتی” در شکل‌گیری اثر و همچنین به عنوان حاملان معانی، در کنار بیان “هویتی”، تداوم‌بخش مسیر خلق اثر هستند. به بیان دیگر، مفاهمه فیزیکی و متافیزیکی، نوع کلمه و جریان‌بخشی ذهن در تداعی معانی، جهانی از

دکتر مهدی چمران
اخبار
سعید شفیعا

نظر دکتر مهدی چمران در مورد انتخابات شورایاری ۹۸

نظر‌آنلاین: نظر شما در مورد انتخابات شورایاری دیروز چه بود؟ چمران: نحوۀ برگزاری انتخابات و نظارت بر آن مناسب نبوده است. من شنیدم که افرادی بوده‌اند که همراه با چندین کارت ملی برای رأی آمده بوده‌اند و یک نفر جای چندنفر رأی داده است. به نظر من مهم‌ترین خطری که برای شورایاری وجود دارد، این است که سیاسی شود. من در تبلیغاتی که کرده بودند می‌دیدم که فرد علاوه بر تخصص، وابستگی خود به حزب فلان را هم آورده است. این که نمی‌شود. فرد باید بگوید در چه حوزه‌ای تخصص دارد، چه توانمندی‌هایی دارد. حزبش که مهم نیست. این اصلاً معنی ندارد.   نظرآنلاین: آیا انتقاد شما تنها به شیوۀ برگزاری انتخابات و نظارت بر آنهاست یا به اصل شورایاری‌ هم نقد دارید؟ چمران: من از اول انتقادم به این بود که اگر قرار بود با شورایاری‌ها کار کنند، چرا در طول یک سال گذشته آن را تعطیل کردند؟ امسال هم در ابتدا خیلی کسی ثبت‌نام نکرد ولی بعد تعداد زیاد شد. من دیروز نگران این بودم که انتخابات انجام نشود یا اتفاقی بیفتد ولی به حمدالله انتخابات انجام شد. شورایاری نهاد خوبی است که باید درست از آن استفاده کنند وگرنه مانند بسیاری نهادهای دیگر، محل اختلاس و دزدی

شورایاری‌ها
اخبار
سعید شفیعا

از شورایاری‌ها چه توقعی می‌توان داشت؟

با توجه به در پیش بودن انتخابات شورایاری محلات تهران و مباحث حول این موضوع لازم بود مواردی را بطور خلاصه مورد بررسی قرار داد. شورایاری ها بعنوان جزئی از شوراهای اسلامی به صراحت در قانون اساسی ذکر گردیده است. مقننین قانون اساسی، بعد از بیان اصل ششم با مضمون « اداره امور کشور با اتکاء به آراء عمومی و از راه انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراها و یا از طریق همه‌پرسی»، به صراحت در اصل هفتم قانون اساسی به نقش شوراهای محلی یا همان شورایاری‌ها در اداره امور کشور اشاره می‌کنند و آن را رکنی از ارکان تصمیم‌گیری و اداره کشور می‌دانند. در این خصوص اصل هفتم قانون‌اساسی اظهار می‌دارد که: «طبق دستور قرآن‌كريم: ‹‹ و امرهم شوري بينهم ›› و ‹‹ شاورهم في الامر» شوراها، مجلس شوراي اسلامي، شوراي استان، شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا و نظاير اينها از اركان تصميم گيري و اداره امور كشورند. موارد، طرز تشكيل و حدود اختيارات و وظايف شوراها را اين قانون و قوانين ناشي از آن معين مي كند». قانون گذار اولیه، در تکمیل این فرایند، ماده صد قانون اساسی را به تصویب می‌رساند. که وظایف نهاد شورا را اعم از شوراهای اسلامی و شورایاری ها را

تحقیق در معماری منظر؛ روش‌ها و روش‌شناسی
اخبار
محمدجواد حیدری

تحقیق در معماری منظر راهی برای تولید دانش

کتاب «تحقیق در معماری منظر؛ روش‌ها و روش‌شناسی» با حضور ناصر براتی عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، سید امیر منصوری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، سیر امیر هاشمی‌زادگان و رضا کسروی، مترجم و ویراستار کتاب و جمعی از متخصصین حوزۀ منظر در گالری نظرگاه رونمایی شد. در ابتدای این جلسه رضا کسروی مترجم و ویراستار کتاب «تحقیق در معماری منظر؛ روش‌ها و روش‌شناسی» درخصوص کتاب گفت: «این کتاب در سال 2017 به زبان اصلی منتشر شد و در همان سال نیز پیشنهاد ترجمۀ آن از سوی آقای هاشمی‌زادگان مطرح شد و در پاییز سال 96، برنامه‌ریزی برای ترجمۀ این کتاب با هماهنگی با دکتر منصوری آغاز شد و گروهی از دانشجویان مقطع دکتری برای ترجمۀ فصل‌های مختلف این کتاب انتخاب شدند». وی ادامه داد: «پس از تنظیم روش و تعیین وحدت رویه، کار در دو مرحله انجام شد و مورد ویرایش قرار گرفت. زمستان سال 96 تقریبا کار بدنه اصلی ترجمه به اتمام رسید، برخی فصل‌ها چند بار ترجمه شد تا خوانایی و قابل اعتنا بودن آن به لحاظ علمی تایید شود. شابک کتاب در مهر ماه 97 دریافت شد و به صورت رسمی قالب کتاب به خود گرفت». کسروی افزود: «فصل سوم کتاب جایگاه منظر را

نهادسازی
اخبار
امیر شفیعی

نهاد یا سازمان طرح جامع؟!

کنترل و هدایت رشد و توسعة شهری چالش جدی شهرداری تهران (و دیگر شهرها) است. رویارویی با این چالش بی­شک نیازمند نهادسازی (نهادینه کردن موضوع از طریق پیوند آن با ارزش‌های حاکم بر جامعه و ایجاد قانون و سازوکارهای مرتبط) است. اما فروکاست نهادسازی به ایجاد یک سازمان (ولو به اسم نهاد!!) صرفا به گسترش ناکارآمد بدنة بخش عمومی (اگر از کارآمدی اشتغالزایی آن بگذریم!) منجر می­شود؛ تجربه­های پیشین نهاد تهران و یا مشهد و شکست آن­ها در دستیابی به اهدافشان گواه این موضوع است. همچنین با وجود سازمان­های برنامه‌ریز (وزارت راه و شهرسازی یا شهرداری تهران)، مجری (شهرداری تهران و دیگر سازمان­های اثرگذار بر مدیریت شهر) و ناظر (شورای شهر، وزارت راه و شهرسازی، شورای عالی شهرسازی و معماری) ایجاد سازمان دیگری با شرح وظایف موازی و بعضا ضعیفتر از آن­ها موجه نیست (مثلا در مقایسه با شورای عالی شهرسازی و معماری یا شورای شهر و یا حتی شورای موضوع قانون نظارت بر گسترش شهر تهران – 1352، به عنوان نهادهای نظارتی با پشتوانة مردمی یا بهره­مندی از حضور نمایندگان بخش­های مختلف یا جایگاه قانونگذاری). با این حال تفاهم­نامة احیاء نهاد راهبری و پایش طرح­های توسعة شهری در شهر تهران با یک فرآیند نه چندان روشن (عدم انتشار پیش­نویس

زنانگی مولفه فراموش شده در شهرسازی
نقد
نظر آنلاین

زنانگی ، مؤلفۀ فراموش‌شده در معماری و شهرسازی امروز

هنگامی که سخن از جنسیت و فضا به میان می‌آید سؤال این است که آیا فضا جنسیت دارد؟ جواب این سؤال دیگر مشخص شده است. تأثیر متقابل جنسیت و فضا بر یکدیگر به این معناست که همان‌گونه که تأثیرات جامعه و فرهنگ بر فرد می‌تواند هویت جنسیتی وی را شکل دهد، فرد تأثیر‌یافته نیز می‌تواند بر فضای اطراف خود تأثیر گذاشته و از آن تأثیر بگیرد. رابطۀ بین جنسیت و فضا که امروز تحت نام فمنیسم و جغرافیا شناخته شده است از درون جغرافیای صنعتی و روابط بین طبقات اجتماعی سر برون آورده است. بحث جنسیت و فضا وجه تشابه بسیاری با مسألۀ نژاد (به عنوان غیر) دارد. همان‌گونه که یک مهاجر در برخی فضاهای شهری و خاص طرد می‌شود، زنان نیز در برخی از مکان‌ها جایی نداشته و رفتار همان غریبه با آن‌ها می‌شود. همان‌گونه که نیمی از جمعیت جامعه را زنان تشکیل می‌دهند، نحوۀ ارائۀ الگوهای آن‌ها برای حضور در جامعه و فضاهای عمومی بسیار پر اهمیت است. در آثار معماری ایرانی تأثیرات جنس و جنسیت مشاهده می‌شود، برای مثال در معماری نواحی مرکزی ایران و به خصوص در اقلیم گرم و خشک معماری درون‌گرا علاوه بر تطبیق با اقلیم، نقش دفاعی و الگوی تاریخی، به تفکیک جنسیتی