• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
شنبه 7 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی شهر برنامه ریزی و مدیریت شهر

دوگانگی در مفهوم و مکان‌یابی مرکز شهر

فرنوش مخلص توسط فرنوش مخلص
چهارشنبه 23 مرداد 1398
در برنامه ریزی و مدیریت شهر, شهر
A A
0

«در این سال‌ها هواداران حفاظت از محیط‌زیست و میراث فرهنگی توانسته‌اند ضرورت مرمت به جای تخریب را به‌عنوان یک مطالبۀ اصلی در سکونتگاه‌ها و نواحی با ارزش پیگیری کرده و در کانون توجه سیاست‌گذاران و طراحان شهری قرار دهند. اگرچه از سال١٩٦٠ به بعد و به‌ویژه در ١٩٨٠ میلادی از اهمیت توجه به ارزش‌های تاریخی و نگهداشت ابنیه تا اندازه‌ای کاسته شد.

اما از دهه ٩٠میلادی طراحان و برنامه‌ریزان شهری در کشورهای توسعه‌یافته، به‌ویژه در اروپا و آمریکای شمالی بازگشت دوباره‌ای به سیاستی مبتنی بر بازآفرینی مرکز شهرها را از طریق ارتقای کیفی فضاها و بافت شهری داشته‌اند و مشارکت گروه‌های ذینفع و ذی‌نفوذ در پروژه بهسازی و نوسازی مرکز شهر ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این همان راهی است که به گفته کارشناسان شهری، در تهران و دیگر کلانشهرهای کشور آغاز شده، اما پراکندگی اختیارات و برنامه‌ریزی در میان سازمان‌های مختلف، سرعت پیشرفت آن را کند کرده است».

مرکز شهر

بیشتر بخوانید

طرح محله اسلامی: بیم ها و امیدها

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

نوشتۀ بالا بخشی از متنی است که روزنامۀ شهروند در راستای تأکید بر اهمیت مرکز شهر تهران منتشر کرده است.

در سایت بازتاب نیز خبری دیگر با تیتر «آشتی کافه‌ها با شهر تهران»، خبر از آغاز رونق گرفتن مرکز شهر تهران را می‌دهد : «در در دو دهه گذشته، برنامه و ایده دیگری برای احیای مرکز تاریخی تهران مورد توجه قرار گرفته است…تشکیل یک کمیته و درواقع ستاد ویژه برای رسیدگی به این محدوده درنهایت منجر به ارایه پیشنهاداتی برای تقویت جاذبه گردشگری در محدوده مرکزی تهران شده است.

این محدوده چندین منطقه به‌ویژه مناطق ١١ و ١٢شهر تهران را شامل می‌شود…به تدریج دامنه‌اش تا بخشی از نواحی و محدوده منطقه ٦ (برای مثال محدوده جنوبی خیابان کریم خان و بلوار کشاورز) گسترش یافته بود. حالا اما نشانه‌ای از تغییرات در این نواحی دیده می‌شود که به گفته کارشناسان نشان‌دهنده آغازی دوباره برای مرکز شهر تهران است».

ارزش و همگنی خبرهای ذکر شده در اهمیت مرکز شهر و اعتبار سنجی شهر با آن و نبود مرکز یکی از عوامل بی‌هویتی امروز تهران است.  اما آنچه قابل توجه است، علی‌رغم وضوح در مهم‌بودن مرکز، نبود توافقی نظری دال بر مکان‌یابی و چرایی مرکز شهر در بطن مطالب عنوان شده، میان مسئولان، متخصصان و مردم است. مرکز کدام است؟ منطقۀ 12؟ منطقۀ 6؟ منطقۀ 11؟، خیابان سی تیر؟ بلوار کشاورز؟ یا خیابان کریمخان؟

توافق در اهمیت مرکز است نه تعریف آن. آنچه امروزه از مرکز شهر نام برده می‌شود، در واقع یکی از مناطق تاریخی تهران است که خیابان‌ها و میادین زیادی را پوشش می‌دهد و آنچه مسلم است، مناطق گزینش‌شده برای مرکز بودن بسیار کلان و ناهمگن هستند. یک منطقه مرکز شهر نیست بلکه یکی از مناطق چندگانه در تقسیمات شهری تهران است.

از نگاه مسئولان، شرط مرکز بودن دو لایه تاریخ و اقتصاد است؛ مرکز مکانی تاریخی است که با سنگ‌فرش کردن و ایجاد پایگاه‌های اقتصاد خرد مانند دست‌فروش‌ها و غرفه‌های توزیع غذا، می‌توانند آن را زنده نگه دارند. اما صرف تاریخی‌بودن دلیل بر مرکزیت نیست و سیاست اقتصادی نیز، عملی تداوم یافته در اقدام احیا مرکز نخواهد بود. اگر چنین باشد، در هر شهر، کانون‌های تاریخی و اقتصادی مختلفی وجود دارند که می‌توانند مرکز شهر باشند.

این رویکردها، تعریفی دقیق و جامع از مرکز شهر و در نهایت مکان‌یابی درست امروز آن به دست نخواهد داد. پیشینۀ تاریخی و اقتصاد، شروط مهمی در ادامه حیات هر زیستگاه اجتماعی هستند اما شرط لازم برای ایجاد مرکز نخواهند بود. در مقابل سیاست‌ها و اقدام مسئولان در راستای سرزندگی مرکز شهر در منطقۀ گزینش‌شده (منطق 11و 12)، امروز شاهد حرکت و هجوم کافه‌ها به سوی مرکز شهر و نه مرکز تاریخی آن هستیم.

چنانکه هماهنگی بین فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی این روزهای تهران مانند کافه‌ها و فروشگاه‌ها با سیاست مدیران از نظر مکان‌یابی مرکز شهر هم‌راستا نیست. کما اینکه کافه‌ها نیز در زمره اقتصاد خردی هستند که در خیابان سی‌تیر، توسط مسئولان برنامه‌ریزی شده است. پس چرا به این گروه فعالیتی، نپیوستند؟ مرکز شهر جایی است که سرزندگی مردم و حیات اجتماعی_سیاسی، به صورت خودجوش در آن جاری باشد.

«خسرو خورشیدی»، نویسنده کتاب «آن روزگاران تهران» درکلام آخر کتاب می‌نویسد : «باید بپذیریم دنیا در حال پیشرفت است، افزایش جمعیت اجازه نمی‌دهد آن‌چه در سالیان دور روال عادی زندگی به‌حساب می‌آمد امروز هم تداوم داشته باشد، اما دیدگاه من بر این مبتنی است که نباید مظاهر عینی زندگی یک‌باره دچار تغییر و دگرگونی شود و نشانی از آن‌ها بر جای نماند و آگاهی و اطلاع از گذشته‌ها چنان محو و تاریک شود که نتوان تصویری روشن از آن یافت».

این همان نکته‌ای است که از دیدگاه کارشناسانی و مسئولان ما، نادیده انگاشته شده است. مرکز موزه‌ای برای یادمان‌های تاریخی نیست، بلکه قلب شهر و عامل هویت‌بخش به آن است. مکانی است که در روال عادی زندگی امروز، حیات دارد. جریانات اجتماعی و سیاسی از شرایط لازم برای ایجاد و حیات مرکز هستند. حفط بافت‌های تاریخی از ضروریات شهرها است، اما این بافت‌های تاریخی الزاماً مرکز شهر، بانی سرزندگی و عامل حیات‌بخش شهر، در زندگی امروز نیستد.

منابع

۱. سایت خبری بازتاب. (۱۳۹۶). آشتی کافه‌ها با مرکز شهر تهران، ۲۵ بهمن ۱۳۹۶، این گزرش قابل دسترس است در :  http://baztab.ir

۲. روزنامه شهروند. (1396). آشتی با مرکز شهر، شماره 134، 25 بهمن 1396. این مقاله قابل دسترس است در : http://shahrvand-newspaper.ir/News:NoMobile/Main/126502/%D8%A2%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%B4%D9%87%D8%B1

نوشته قبلی

اصل 31 قانون اساسی و مصوبه 10 شهریور 95 هیات وزیران مورد بی مهری است

نوشته‌ی بعدی

تقدم فرع بر اصل؛ رویکرد مدیریتی حاکم بر مساله بافت فرسوده

فرنوش مخلص

فرنوش مخلص

دکتری منظر شهری، پژوهشکده‌نظر، ایران/ دانشگاه پاریس 8 _فرانسه

مطالب مرتبط - Related Post

طرح محله اسلامی: بیم ها و امیدها

طرح محله اسلامی: بیم ها و امیدها

جمعه 6 خرداد 1401
جایگاه نظام بهره برداری در طرح های معماری و شهرسازی

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

پنج‌شنبه 29 اردیبهشت 1401

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

هسته امن، پدافند غیرعامل، همسو یا خلاف جهت؟

پاویون، پاویون که می گفتند این است؟

مدیریت شهری کمتر هوشمند و انزوای شهروندان در اداره شهر

نوشته‌ی بعدی
کیفیت معماری

تقدم فرع بر اصل؛ رویکرد مدیریتی حاکم بر مساله بافت فرسوده

ساختمان‌های اداری و معلولین

ساختمان‌های اداری و معلولین

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
طرح محله اسلامی: بیم ها و امیدها

طرح محله اسلامی: بیم ها و امیدها

جمعه 6 خرداد 1401
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم