از دوران باستان شهرسازی دارای یک پس‌زمینه فکری و بر اساس یک ایدئولوژی بوده است. آرمانشهر اسلامی هم از ابتدا بر پایه یک ایدئولوژی و مکتب شکل گرفته است.

محله تابعی از ذهنیت فرد نسبت به محیط زندگی خود است. ظرفیت ذهنی هر فرد، از لحاظ کالبدی و از حیث اجتماعی تعداد مشخصی را به عنوان محله و هم‌محله‌ای می‌شناسد.