با منظر شهری دیگرگونه دوران کرونا چه باید کرد؟ آیا می توان به شیوه قبل به طراحی شهر پرداخت؟ کرونا نحوه ارتباط انسان با محیط را تغییر داد. کرونا محیط را دستخوش تغییر کرد و انسان ها را به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود مجبور کرد. در شهرها پیش از کرونا، کالبد به عنوان مبنایی غالب مورد توجه قرار می گرفت و برنامه های اجتماعی را مدیریت می کرد. اما در پساکرونا، انسان ها از کالبد شهر به فضای داخلی خانه ها کشیده شدند و رویدادهای اجتماعی شهر، حیات خود را از طریق فضاهای مجازی به جای کالبد شهر تداوم بخشید.
به عبارتی رویدادهای اجتماعی تداوم یافته ولی نحوه بروز آن ها متفاوت شد. در شهر نیز کالبدهای که مقر رویدادهای اجتماعی بودند، دچار افت کارکردی شدند. در دوران پیش از کرونا، اجتماع، تابع عملکرد بود ولی بعد از کرونا عملکردها تابع اجتماع می شوند و این به معنی تغییر در اولویت بندی های شهری است. پس کرونا را می توان به عنوان پیشرانی در نظر گرفت که شهر را دگرگون کرده است و برخی از این تغییرات برگشت پذیر نیستند. ایجاد برخی تغییرات از جمله حرکت از شهرسازی پراکنده (Sprawl) به سمت شهرسازی متراکم (compact) و توسعه محله محور می تواند منجربه تاب آوری شهری در برابر کرونا شده و از انقطاع ارتباط کالبد شهر و شهروند جلوگیری کند.
در شهرهای امروز بسیاری از مشاغل تعطیل شدند، بسیاری مشاغل جدید ایجاد شدند برخی خیابان ها شلوغ تر و پرترافیک تر و برخی مکان ها خالی و بی استفاده شدند. علاوه بر این، به وجود آمدن سبک زندگی متفاوت، بر ذهنیت و همچنین قرارگاه های رفتاری پیشین تاثیر گذاشته و مجددا منجر به تغییر منظر شد. لذا زین پس با هویت جدیدی از مکان ها و خیابان ها روبه رو خواهیم شد.
دانشگاه هایی که حضور کمتری در آن دیده می شود. سینماها و فضاهای تفریحی که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند و خاطراتی که در این مکان ها به وجود نمی آیند. در مقابل استفاده از اتومبیل افزایش می یابد، برخی معابر شلوغ تر می شوند و بسیاری خاطرات جدید در مکان های جدید رخ می دهند. ارتباط انسان ها به واسطه ترافیک و از طریق اتومبیل افزایش می یابد.
افراد عادی در اتومبیل های شخصی خود بدون ماسک هستند و اتوبان های پرترافیک به مکان هایی بدل می شود که خاطرات و ارتباطات عمومی در آن شکل می گیرد و لذا بزرگراه ها از نامکان به نقل مارک اوژه خارج شده و به مکان تبدیل می شود و در مقابل برخی از مکان ها به نامکان تغییر می یابند. کرونا منظر شهر را دیگرگون می سازد که برخی از تغییرات ممکن است تداومی طولانی مدت داشته باشد. در صورت رفع مشکل کرونا، بار هم نمی توان انتظار داشت که سبک زندگی به همان شیوه پیشین بازگردد. و برخی از عادت ها و رفتارها و کاربری هایی که در این دوره شکل گرفته اند تداوم خواهند یافت.
در زمان کنونی، با توجه به محدودیت های کرونایی و لزوم عدم حضور مردم در فضاهای عمومی و اجتماعی گسترده، کاربری ها و مسائل کالبدی شهر به چالش کشیده شده و از اهمیت آن ها کاسته شده است. چراکه کرونا با تاثیر بر فضای مجازی و تقویت زیرساخت های مرتبط با آن، نوع ارتباط انسان با کالبد شهری را تغییر داده و مواجهه انسان با شهر را از «شهر به مثابه کالبد» به «شهر مثابه مفهوم» گسترش داده است. با این حرکت از «کالبد» به سمت «مفهوم»، ضرورت های کالبدی شهر کاهش یافته و ضرورت های جدیدی از نوع مفهوم و ذهنیت به گستره شهری اضافه می شود.
لاجرم این تغییر نیاز به بازنگری در قوانین و مقررات شهری را الزام کرده و این پیام را به مدیران و تصمیم گیران شهری صادر می کند که پویایی و تغییر شهر به شیوه های مختلف و ناگزیر اتفاق می افتد و برنامه ها، قوانین، مقررات و الزامات شهری را به چالش کشیده و بروزرسانی مداوم برنامه ها را طلب می کند.
ولی با توسعه محله گرا می توان به باز زنده سازی برخی از فضاهای شهری پرداخت. فاصله نزدیک مثلا حداکثر 15 دقیقه تا مراکز تامین مایحتاج اساسی و توسعه پیاده محور، به دلیل افزایش ایمنی مردم در برابر پاندومی می تواند ارتباط میان کالبد و مردم را حفظ کرده و از مرگ برخی کاربری ها و فضاهای شهری جلوگیری کند.
در این زمانه حساس اقدامات فوری برای تغییر در نحوه طراحی و تصمیم گیری برای حل مشکلات شهری مورد نیاز است. به واقع نباید با فرامین پیشین شهرسازی و معماری به طراحی ها اقدام کرد. باید منظر شهر مورد پژوهش جدید قرار گرفته و آینده پژوهی آن انجام شود. طراحی منظر شهری باید به گونه ای پیش رود که ارتباط مردم و کالبد شهر را تقویت کرده و این مهم از طریق تاب آوری شهری در برابر پاندومی قابل دستیابی خواهد بود.
