باغ سازی و باغ ایرانی

نظرآنلاین: باغ عباس‌ آباد در شهرستان بهشهر، باغی صفوی است که بسان عروس زیبایی در دل جنگل و ارتفاع حدود 400 متری از سطح دریا و در خارج از منطقۀ شهری، دامن گسترانیده است. زیبایی طبیعی و چشم‌انداز بی‌نظیر مکان باغ، به‌رغم صعوبت دسترسی و ساخت‌وساز در آن، به حدی بوده است که شاه عباس صفوی رنج احداث باغ در این موقعیت را پذیرفته و پس از احداث، این عروس زیبا را از دید بسیاری از افراد مخفی کرده است، کما اینکه در نوشته‌های تاریخی توصیفی از ویژگی‌ها و فضاهای باغ نشده است. همنشینی جنگل بکر و طبیعی در کنار باغ رسمی با هندسۀ باغ‌سازی ایرانی و وجود دریاچه همچون نگینی در بخش جنوبی، بر زیبایی و آرامش وصف ناشدنی باغ افزوده است. پس از شاه عباس‌، به علت رهاشدن باغ و غلبۀ طبیعت، باغ رسمی در دل جنگل مدفون و تنها دریاچۀ زیبای عباس‌آباد و بقایای چارتاقی در میان دریاچه خودنمایی می‌کرد و جز اهالی روستاهای نزدیک کسی طالب این مکان نبود. این باغ در سال 1346 با وجود تأسیسات سد، ساختمان میان دریاچه و دیوارۀ آجری سد در لیست آثار ملی ثبت شد و خبری از آثار باغ رسمی نبود. داستان باغ عباس آباد به اینجا ختم نشده...

باغ ویلا مکانی است که در محدوده های پیرامونی شهر ساخته می شودو قرار است افراد مقیم در آن آخر هفته ها در محدوده شخصی خود آزادانه تفریحاتی داشته باشند.

دیدگاه توسعه حریم شاهچراغ غلبه کاربری تجاری نامانوس با بافت مذهبی و تاریخی است. در چنین فضایی مخاطب زائر نیست بلکه سیاح است برای خرید مایحتاج و سوغات.

باغ ایرانی با الگوهای ساختاری و فرهنگی خود در گستره ای از تاریخ شکل گرفته است و مرزهای جغرافیایی را پیموده و در دل و جان تاریخ مردمان جا باز کرده است.

عنوان باغ تهرانی تاکنون از سوی هیچ متخصص منظر و باغسازی مطرح نشده‌است. اگر این چنین بود مجموعه‌ای از سبک‌ باغسازی به تعداد شهرهای ایران داشتیم.

در باغ خونی نیز به دلیل غلبه نظام سرمایه داری در اطراف حرم امام رضا (ع)، ارزش های میراثی و منظر تاریخی آن توسط مالک باغ نادیده گرفته شده است.

حاکمان شهرها برای کنترل قدرت و نفوذ خود بر شهر و صیانت از منابع آب و حفظ سلامت آنها نسبت به احداث باغ در محل سرچشمه و مظاهر اصلی آن اقدام می ‌کردند.

با تبدیل باغ به پارک، شاهد گونه جدیدی از فضای سبز شهری هستیم که در عین نوآوری‌هایی همچون عمومی شدن باغ معاصر، حس مکان و ادراک را از مخاطب سلب کرد.

وقتی توانایی شناساندن باغ ایرانی با مفاهیم اصیل به عنوان یک کهن الگو وجود ندارد، بهتر است حداقل صورتی تصنعی، کمیک و غیرقابل باور از آن به مخاطب ارائه نشود.

واژۀ «چهارباغ» از دورۀ صفویه بیشتر شده است. به عبارت دیگر تا پیش از این دوره به‌کارگیری واژۀ «چارباغ» معمول بوده که به معنی «بخشی از جهان» بوده است.