ترافیک شهری
ترافیک شهری ناشی از کم عرض بودن و یا کم بودن کیفیت راه هاست یا مسئله ای انسانی (تفکری، دیدگاهی)؟ چرا با وجود قانون گذاری ها در زمینه ترافیک و ایجاد محدودیت های قانونی هنوز نتوانسته است مشکل ترافیک شهری را برطرف سازد؟ همانطور که از بدیهی ترین بخش تعریف ترافیک بر می آید، راه و اتومبیل از مولفه اصلی در این حیطه است.
در این زمینه در طول تاریخ، مطالعات خوبی انجام گرفته و مطالعات به قانونگذاری های مرتبط با حل مشکلات راه، و در واقع هموار سازی مسئله ترافیک و کاهش تردد خودرویی نیز رسیده است که هم اکنون در شهرهای مختلف، تهران و سایر شهرها، به فراخور وضعیت شهری در حال اجرا هستند.
نیاز انسان ها به جابه جایی و به طور کلی حمل و نقل ریشه اصلی و اساسی ضرورت استفاده از اتومبیل بوده و هست. برای حل مشکلات مرتبط با این حوزه راهبردهای متنوعی در زمینه حمل و نقل آسان هر چند ناکافی، تولید شده است. ولی همچنان با وجود هزینه های متعدد از جمله قیمت اتومبیل، هنوز تمایل به خرید و استفاده از اتومبیل های شخصی دیده می شود. که خود نشان از ریشه ای فراتر از نیاز به حمل و نقل شهری می دهد.
در رویکرد تحلیل لایه ای علت ها، مسائل و معضلات در لایه های متفاوتی تحلیل می شوند و معضلات به همراه ریشه های آن ها همانند کوه یخی تصور می شود که بخش اعظم آن در زیر آب قرار داشته و تنها بخش کوچکی از آن قابل مشاهده است. در این روش لایه مشهود و آشکار را لیتانی می نامند که در زیر آن لایه ای متشکل از سیستم های اجتماعی، اقتصادی، تکنولوژیکی، محیطی، سیاسی، اجتماعی و غیره قرار دارد.
به صورت معمول ریشه های معضلات، از جمله ترافیک شهری در حد همین لایه، مورد بررسی قرار می گیرد. راهبردهای مستخرج از تحلیل لایه های مشهود و لایه نظام سیستمی اجتماعی و…، پاسخ هایی معمولا سریع الاثر ولی کوتاه مدت بوده که قادر به حل ریشه های اصلی شکل دهنده موضوع نیستند. در زمینه ترافیک، نیز مسئله اصلی نیاز انسان ها به جابه‌جایی و حمل و نقل است و این نیاز و نحوه رفع این نیاز در طول تاریخ منجر به ایجاد ذهنیت ها و استعاره هایی در مورد اتومبیل شده است.
که این استعاره ها به نوبه خود علل پیدایش رفتارهایی اجتماعی شده و مسایل جدید تولید می کنند، یا برخی مسائل پیشین را حل می کنند و یا باعث تشدید یا تقلیل برخی معضلات می شوند. مطالعه وضع حاضر در مورد ترافیک نشان می دهد در لایه های ذهنی و استعاری، استعاره «استفاده از اتومبیل شخصی موجب تفاخر اجتماعی است» حضور دارد.
در نتیجه آن، زیبایی، مدل و نوع اتومبیل شخصی نیز میان مردم مطرح می شود. در نتیجه افراد متمول به خرید اتومبیل های آخرین سیستم و گران قیمت اقدام می کنند. و داشتن اتومبیل گران قیمت، نشانه ثروت و متمول بودن افراد جامعه می شود. افراد تمام تلاش خود را برای داشتن گران قیمت ترین اتومبیلی که در توان دارند انجام می دهند و به استفاده از اتومبیل شخصی برای نمایان ساختن این وسیله، «مایه فخر اجتماعی» تلاش می کنند. و این به قیمت ترافیک شهری، افزایش آلودگی هوا و سخت تر شدن تردد تمام می شود. به وجود آمدن این استعاره، ممکن است ریشه های عمیق تاریخی نیز داشته باشد.
وقتی از جایگاه و معنای اتومبیل در ذهن انسان صحبت می شود، به واقع موضوع منظر اتومبیل مورد بحث قرار می گیرد. ولی از آنجا که اطلاعات در رشته های مختلف به صورت جداگانه تولید شده اند، راهبردها صحیح ولی ناقص به کار می روند. تحلیل لایه ای علت ها در کتاب تحلیل لایه ای علت ها نوشته سهیل عنایت الله، مورد بحث قرار گرفته که این کتاب بیشتر مورد استفاده آینده پژوهان قرار گرفته است.
طراحان منظر، یعنی افرادی که بر نگاه و معنای اتومبیل در ذهن شهروندان نظارت داشته و آن را مدیریت و طراحی می کنند، بر این مهم واقفند که برای حل معضلات ترافیکی، معنا و جایگاه اتومبیل در ذهن شهروندان باید مدیریت و تنظیم شود. این مهم، طراحی راه و حتی فضای داخلی متروها را به پدیده ای منظرین بدل می سازد که پاسخ به سوال ترافیک معضلی کالبدی یا فرهنگی؟ پاسخ داده و آن را معضلی منظرین می خواند. و راهبردهای غیر منظرین را راهبردهایی کوتاه مدت و یا کم اثر می داند.
بنابراین قانونگذاری های فعلی در این زمینه ناکافی بوده و کیفیت و وضعیت راه ها باید توسط متخصصین منظر بازبینی شوند. تا فرایند معنایی کالبدی فعلی از وضعیت فعلی خارج گردد.
