ذائقه فرهنگی، عامل تعیین کننده بسیاری از رفتارهای افراد جامعه
آیا گردشگری می تواند بر ذائقه فرهنگی تاثیر بگذارد؟
ذائقه فرهنگی اشاره به سلایق، ذوق و عادت های رفتاری یک جامعه دارد. ذائقه فرهنگی گرایش فرهنگی افراد یک جامعه حول یک موضوع خاص می باشد، شیوه ای که به طور مرسوم افراد یک واقعیت را در می کنند و در مقابل آن واکنش نشان می دهند. عادات رفتاری یا به عبارت دورکهیم «پیش انگاره هایی» است که در میان افراد جامعه پذیرفته شده اند. حال در بستر گردشگری ذائقه فرهنگی چه جایگاهی پیدا می نماید؟ نمود آن چیست؟ چه تاثیراتی خواهد داشت؟
در دیدگاه نخست ذائقه فرهنگی را عامل تعیین کننده بسیاری از رفتارهای افراد از جمله سفر رفتن می دانند. اینکه افراد در یک جامعه چه مقصدهایی را برای سفر انتخاب می کنند؟ تمایلات آنها برای سفر چیست و چه فعالیت هایی را ترجیح می دهند، در زمره ذائقه فرهنگی قرار می گیرد. بدین مفهوم که سلایق گوناگون افراد تعیین کننده و نشان دهنده تمایلات و سفر های گوناگون است. ذائقه فرهنگی را پیرامون سفر در نتیجه عادت های رفتاری، پیش انگاره ها و منش های افراد جامعه می دانند.
در این زمینه می توان از دریچه ای متفاوت به موضوع نگریست؛ رویکردی متفاوت و آن این است که آیا سفر و گردشگری می تواند بر روی ذائقه فرهنگی افراد تاثیر بگذارد؟ آیا سفر و گردشگری می تواند سلایق و تمایلات افراد یک جامعه را تغییر دهد؟
بسیاری از مطالعات انجام شده در حوزه جامعه شناسی بر این عقیده هستند که سوق دادن جامعه به سوی مسیر صحیح ذائقه فرهنگی می تواند بر روی سلامت جامعه و رفتارهای به هنجار تاثیر داشته باشد. با توجه به اهمیت ذائقه فرهنگی عواملی که می توانند بر آن مهر تائید گذاشته و یا تغییراتی در آن ایجاد می کنند اهمیت می یابد.
سفر یک رفتار محرک فرهنگی اجتماعی در جوامع به شمار می رود. گردشگری خود یک مقوله فرهنگی است، یک رفتار فراغتی است و ماهیت انسانی و وجودی را می توان در آن تبیین نمود. سفر ماهیتی معنوی دارد، حرکت در مسیر یافتن، جستجو کردن، کشف و تحقق تعالی زندگی است. از این رو فرد به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه در بطن گردشگری قرار گرفته و از اثرات معنوی آن متاثر می گردد.
لذا سفر برای التیام یافتن حالات روحی، سرگرمی، تفریح، فرارکردن از زندگی روزمره رخ می دهد. در این فضا هرچه گردشگر به این نتایج آگاه باشد گرایش فرهنگی مثبت به سفر پیدا خواهد کرد تجربه های سفر محیط های گوناگون ارتباط و تعامل با سایر افراد و جوامع، مشاهده تاریخ و زندگی مردمان، منجر به تغییرات دیدگاه و نگرش افراد به سفر می شود. در نتیجه می توان در طول زمان با تغییر ذائقه فرهنگی جوامع رو برو گردید.
بی تردید بخش مهمی از ذائقه فرهنگی جوامع در محیط آموزشی و نظام آموزشی از دوران کودکی و خانواده شکل می گیرد. لذا از تصمیم گیرندگان و متولیان آموزش بایستی دغدغه این حوزه را داشته باشند. آموزش به سفر بهتر، متغیر نگرش به سفر، ارزشمند بودن سفر، داشتن برنامه سفر، نیات و مقصود از سفر، اهمیت داشتن سفر در زندگی می تواند مسیر متفاوتی را پیش روی گردشگران قرار دهد و بهبود ذائقه فرهنگی کمک نماید.
نمی توان از مقوله گردشگری و سفر به راحتی گذر کرد. در کنار تمامی آثار و نتایجی که سفر بر زندگی انسان دارد، از آنجایی که گردشگری خود فرهنگ محسوب می شود و در بستر فرهنگ رخ می دهد، لذا می تواند اثراتت مهم و قابل تاملی بر ذائقه و سلایق فرهنگی مردم یک جامعه داشته باشد. اگرچه این تاثیر دفعی نبوده و به مرور زمان رخ می دهد، اما مهم این است که رخ می دهد!
تجربه های مختلف از سفر در زندگی افراد یک دیدگاه و نگرش برای آنها پدید می آورد، به هر میزان که بتوان سفر را در جایگاه صحیح خویش در جامعه قرار داد، یعنی حرکت به سوی تحقق عالیه سفر در زندگی انسانی، آنچنان که در آیات و روایات دینی بدان اشاره شده شده است، می توان زمینه موثر و مفید تغییر در ذائقه فرهنگی افراد یک جامعه را نیز به مرور زمان ایجاد نمود.
سفر خود بستر ایجاد آگاهی رشد و تعالی را دارد. مقوله حرکت در سفر جابه جایی و ایجاد تفاوت خود عامل ایجاد انگیز بوده و ثمرات آن مهم است نحوه استفاده و بهره گیری از ثمرات و تجربیات سفر باعث بهبود و ارتقا دیدگاه نگرش و ذائقه فرهنگی می شود.
