نظرآنلاین– آهنگ میرمنگره: چهارشنبه بیست و یکم تیرماه 1402 در محل گالری هنر و پژوهش نظرگاه نشست تخصصی نمایشگاه گروهی نقاشی با عنوان دروازه خورشید با حضور بهداد پنجه زاده و حمیدرضا امامی از اساتید حوزه ی نقاشی، دکتر شهره جوادی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و جمعی از هنرمندان برگزار گردید.
استاد بهداد پنجه زاده در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه اجرای نقاشی در طبیعت دارای دشواری است، گفت: این دشواری به علت گذر عناصر مهمی از جمله نور و سایه است، که برای ثبت آن ها هنرمند باید مهارت و تسلط بسیاری داشته باشد. در آثار حاضر در این نمایشگاه، اساس تفکیک نور و سایه در دقایق ابتدایی به کار گرفته شد تا وضعیت تابلو به لحاظ تفکیک نور و سایه مشخص شود سپس در پی آن، روابط فی مابین تیرگی و روشنی ها و روابط اشکال هندسی دوبعدی به طور کامل در 10دقیقه ی ابتدایی، معین می شود. در 15 دقیقه ی پس از آن هنرمند به اضافه سازی بافت و طبیعت می پردازد و اثر خود را در نهایت تا 40 دقیقه به اتمام می رساند.
وی افزود: به طور کلی طبیعت سازی به شکل صرف در مقاطع بسیار محدود در تاریخ هنر اتفاق افتاده است. به خصوص پس از کانت و نگرش والایی که به طبیعت داشتند، عقل انسان در مقابل طبیعت و اتفاقات طبیعی مانند سیل و زلزله احساس حقارت می کند و آن را فراتر از خود می داند. این احساس ضعف و شگفتی و والایی که در طبیعت پیدا می کند ریشه ی اصلی منظره سازی به شکل صرف در اروپا بود، به این معنا که هنرمند خود را در طبیعت کوچک می داند و خود را از صحنه ی طبیعت حذف می کند، و در تلاش است شکوه و عظمت طبیعت را به تصویر بکشد.
این به معنای نوعی ستایش طبیعت محض، هدف اصلی نقاشی را شامل می شود. با این نگرش در امر والا که ریشه ی آن در فلسفه کانت بوده است، اوج تفکر والایی را می توان در آثار رمانتیک ها از جمله جان کانستبل و ویلیام ترنر مشاهده کرد.
حمیدرضا امامی دیگر سخنران این نشست نیز افزود: امروزه بسیاری از نقاشان، احتمالا طبیعت را در کارگاه ها به تصویر می کشند. برخی از هنرمندان امپرسیونیست که آثار خود را به طور خالص در طبیعت به تصویر می کشیدند، بخشی از کار خود را مجددا در کارگاه به اتمام می رساندند. شاخص امپرسیونیست ها هنرمندی به نام کلودمونه بود، که شاید وفادارترین شخص در زمینه ی منظوره نگاری به شمار می رفت. اتود آثار کلودمونه با لت هایی به ابعادبزرگ در طبیعت انجام می شد. با روی کار آمدن صنعت عکاسی کمک بسیاری به نقاشان شد و در عصر حاضر صرفا آثار نقاشی در طبیعت خلق نمی شوند.
وی افزود: طبیعت صرفا فضای دارای درخت و گیاهان و منظره به شمار نمی رود. درواقع طبیعت می تواند ساخته ی دست انسان، برای مثال ساختمان ها و بناهای سطح شهر باشد. از ابتدای تاریخ هنر تا به امروز با وجود هنرمندان بزرگ در آن زمان، آثار نقاشی از چهار ژانر خارج نیست. این ژانر ها شامل فیگوراتیو، که علاوه بر فیگور انسان شامل فیگور اشیائی که جزو طبیعت بی‌جان باشد نیز است. فیگور طبیعت شامل دو بخش منظره و طبیعت که دارای بنا در داخل یا خارج از شهر می باشد، و ژانر چهارم ترکیبی از تمامی موارد نامبرده است که به سمت رئال یا انتزاع سوق پیدا می کنند.
وی در ادامه بیان کرد: نقاشی از طبیعت صرفا به معنای حضور نقاش در طبیعت و بازنمایی صرف نیست، بلکه طبیعت بزرگترین آموزگار در مسائل ساختاری شناخت رنگ است. در بحث ساختار با دو جنبه ساختاری شامل عناصر بصری اولیه و عناصر کیفیتی و جنبه محتوایی مواجه هستیم. در مراحل اولیه نقاش به عناصر بصری توجه دارد و پس از گذر زمان و آشنایی با عناصر بصری و ساختاری، به طور ناخودآگاه در ذهن هنرمند ایجاد می شود، تا جایی که در مسائل ساختاری در ارتباط با کیفیات بصری توجه می شود.
کیفیات بصری اوضاع درونی هنرمند را نمایان می سازد، که این موضوع می تواند محتویات ذهنی او را به مرحله ی ظهور برساند تا امضای شخصی خود را به تصویر بکشد. کیفیات بصری شامل رنگ، شکل، اندازه و بافت می باشند و در عین حال در محیط اطراف قابل مشاهده و ملموس هستند. همچنین، ریتم و کنتراست در اثر هنری از اهمیت بسیاری برخوردار است.
حمیدرضا امامی با تاکید بر اینکه مطالعه در باب شکل گیری منظره نگاری در تاریخ هنر تا به امروز، از اهمیت بسیاری برخوردار است، خاطرنشان کرد: شروع نقاشی طبیعت در واقع با باربیزون ها آغاز شد، درحالی که قبل از آن در دوره ی رنسانس و چندهزار قبل و در یونان قدیم در نقش برجسته ها اشاره های بسیاری به طبیعت می شد، که این اشارات همراه با عناصر دیگر بودند.
بعدها در چین هنرمندان بسیاری در کار با آب مرکب و فضاهای خلوت گونه، صرفا منظره نگاری به صورت مستقل متفاوت با دوران امپرسونیست ها و باربیزون ها انجام می شد. با وجود اینکه نقاشی در طبیعت و در پی آن طبیعت بزرگترین آموزگار به ویژه در مبحث رنگ است، در مراحلی از خلق اثر هنری باالاجبار نقاش سرعت کار را افزایش می دهد. این افزایش سرعت به مهارت و ورزیدگی دست نقاش می افزاید. آنالیز سطوح تیره و روشن، فضای مثبت و منفی، و فضای تیره و روشن که متفاوت با تفکیک نور و سایه است، از موارد مهم به شمار می روند.
