باران، تصویری طبیعی از منظر شهری
منظر شهر اهواز تا چه اندازه خود را برای پس از باران آماده کرده است؟
باران به عنوان پدیده ای طبیعی بر چهره مناظر طبیعی و مصنوع اثر می گذارد. از آن جا که در کشور ما روزهای آفتابی غالب هستند، منظر شهرها برای ساکنین آن در زمان بارش و ساعات پس از آن دارای جذابیتی متفاوت بوده و این تفاوت منظر باران آن را شایسته توجه نموده است. منظر باران اگر از نظر عملکردی بتواند به درستی کار کند، می تواند ویژگی های زیبایی شناسانه منحصر به فردی به شهر بیفزاید و از سوی دیگر چنین روزهایی را در خاطره جمعی شهروندان حک کند. در این نوشتار تلاش شده است تا منظر شهر اهواز در زمان بارندگی و ساعات پس از آن مورد بررسی قرار بگیرد.
یکی از جذاب ترین تصاویر ثبت شده در ذهن یک شهروند اهوازی، دوگانه رودخانه- باران است. رودخانه و ساحل آن پس از باران نمود کاملی از چرخه آب را نشان می دهد. آب های جاری به سمت رودخانه روانه شده و ساحل مرطوب، نقطه جذب گردشگران می گردد. ولی از سوی دیگر ساحل از نظر زیرساختی خود را برای باران مهیا نساخته و الگوهای حضور افراد را مختل می کند. عدم تخلیه مناسب آب، آب گرفتگی پیاده راه های ساحلی و وجود نداشتن سرپناه در زمان بارش های شدید باعث می شود تا افراد از حضور در این فضا در زمان بارندگی اجتناب کنند.
خیابان- باران دوگانه دیگری است که در زمان بارندگی، چهره ای ناخوشایند از شهر اهواز را نشان می دهد. خیابان محل تردد عابر است و در زمان باران، شهر به او بی توجهی می کند. عدم یکنواختی و اختلاف ارتفاع بین پیاده روی هر ساختمان با دیگری از یک سو بخش و استفاده از مصالح کفسازی پیاده رو با سنگ های گرانیتی که دارای سطح صیقلی می باشند و در زمان خیس شدن به شدت لغزنده می شوند، حرکت عابر را دچار مشکل می کنند.
همچنین مساله فاضلاب شهری در زمان بارندگی به موردی حاد بدل می شود. به دلیل عدم وجود سیستم دفع آب های سطحی در این شهر، با کمترین میزان بارش فاضلاب دچار پس زدگی شده و حرکت سواره و پیاده به سختی انجام می شود.
اما دوگانه چشم انداز- باران شاید اصلی ترین نمود تاثیر این پدیده بر منظر شهر اهواز در ساعات پس از بارندگی است. اهواز شهری است مسطح و لندمارک های آن محدود به ساختمان های محدودی می شود. همین موضوع باعث شده است تا ایجاد کریدورهای دید طولانی به ویژه در راستای محور شمالی- جنوبی آن ایجاد شود.
پاکیزگی هوای ایجاد شده پس از باران و آسمانی که تا نزدیکی خط افق قابل مشاهده است، چشم اندازی وسیع را در اختیار مخاطب قرار می دهد که در جریان آن پل ها، درختان بومی و بناها را شامل می شود. این خود کلاژی کم نظیر از کیفیت بصری شهر در کریدورهایی خاص از آن را در اختیار ما قرار می دهد.
شهرها صرفا چیزهایی ثابت و بی جان نیستند. موجوداتی هستند که در اثر وقوع پدیده های طبیعی روح آن ها دچار تغییر می شود. تابش آفتاب شدید، باران، برف و حتی مه، چهره شهرها را دستخوش تغییر می کند. افراد با توجه به هر حالت از شهر نسبت به آن کنش ایجاد می کنند. اگر شهری این توانایی را داشته باشد که خود را برای حالات مختلف جوی آماده کرده باشد، شهروندان در هر زمانی خود را برای استفاده از ویژگی های منظرین شهر توانمند می بینند.
هر چند شهر اهواز روزهای آفتابی زیادی دارد، اما زمستان های بارانی و مه آلود آن انتظاری است که مردم شهر می کشند تا با آمدن آن بتوانند زیبایی های نهفته در دل منظر این شهر را بهتر درک کرده و از آن بهره مند شوند. پتانسیل مهمی که در حالت بالقوه باقی مانده است.
