• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 9 تیر 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر منظر شهری

نماهای ساختمانی تهران؛ نیازمند تصمیم‌گیری یکدست یا …؟

منا مسعود لواسانی توسط منا مسعود لواسانی
سه‌شنبه 6 خرداد 1399
در منظر شهری, منظر, یادداشت
A A
0

پس از گذشت 5 سال از فعالیت کمیته‌های نمای مناطق تهران، «سند راهنمای بررسی نماهای ساختمانی» از سوی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری ابلاغ شد[1]. در این خبر، هدف از این اقدام ایجاد ادبیات مشترک بین اعضای کمیته و طراحان و تسهیل روند تایید پرونده‌ها دانسته و مطالعه و رعایت مفاد آن الزامی شمرده شده است. معاون شهرسازی و معماری شهرداری در انتها این سند را “زمینه‌ساز تصمیم‌گیری یکدست” برای طرح نماها دانسته است.
نگارنده در این نوشتار به دنبال نقد این سند نیست؛ چه اینکه تمامی توصیه‌ها و ضوابط دو بخش آموزشی و راهنمای این سند می‌تواند – کم و بیش- مورد تایید همه صاحبنظران این حوزه باشد. این یادداشت نقدی بر تکرار چندین باره موضع نادرست شهرداری در ساماندهی نماهای شهری است[2]. با بررسی سابقه این موضوع در اسناد و مطالعات پیشین مشخص می‌شود که مساله حل ناشدنی آشفتگی نماهای شهری به دلیل عدم وجود ضوابط، راهنماها و دستورالعمل‌ها نیست. مدیریت شهری پایتخت سال‌ها است که با صرف بودجه و بکارگیری مشاوران گوناگون چندین سند اینچنینی تدوین، تصویب و حتی ابلاغ نموده است، اما شهروندان همچنان تغییری در چهره شهر خود احساس نمی‌کنند. برخی از این موارد عبارتند از:

  • دستورالعمل ساماندهی نماهای شهر تهران- 1375
  • دستورالعمل طراحی و اجرای نمای ساختمان‏ها-1387
  • دستورالعمل ارزیابی طرح‌های معماری- 1388
  • الگوی راهنمای طراحی، کنترل و اجرای نماهای شهری- 1391
  • راهنمای طراحی و کنترل نماهای شهری (ضوابط عام یا انضباط نما)- 1393
  • ضوابط طراحی نماهای مسکونی منطقه 17- 1393
  • راهنمای طراحی و کنترل نما (انتظام نما)- 1394
  • ضوابط و مقررات طراحی نما در خیابان پیروزی و حوزه‌های پیرامون آن- 1394
  • سند راهبردی طراحی نما برای ساختمان‌های بااهمیت شهری
  • ضوابط طراحی نمای منطقه 22
  • ضوابط طراحی نمای منطقه 1- 1397
  • و ….

معمولاً بخش اعظم این ضوابط با ارائه تعاریف و معرفی اصول کلی طراحی تلاش دارد تا ضعف کیفیت نظام آموزشی و عدم صلاحیت طراحان حاصل از جریان مدرک‌گرایی را جبران کند؛ چه اینکه در نمونه تجارب جهانی این بخش به دلیل اعتبارسنجی سختگیرانه‌تر در مورد شایستگی طراحان و نیز حضور پررنگ نهادهای ارزیاب (نظیر نظام مهندسی) بسیار مختصرتر است. 
آنچه این نمونه ضوابط را ناکارآمد کرده و پس از مدتی در آرشیو اسناد شهرداری به فراموشی می‌سپارد، موضع و تلقی نادرست مدیریت شهری از چگونگی اثرگذاری آنها است. از نظر مدیران ارشد شهری، ضابطه خوب آن است که نیاز به مواجهات انسانی را کاهش داده و با کمترین تنش و تغییر در روند جاری شهرداری موجب اثرات زودهنگام و قابل افتخار در کارنامه مدیریتی شود! حال آنکه ابلاغ صحیح‌ترین و قوی‌ترین قوانین بدون تعریف سازوکار اجرایی و عزم در بدنه سازمان برای عملیاتی کردن آن بی‌اثر است. پشت عبارت “تصمیم‌گیری یکدست” در گفته‌های معاون شهرسازی و معماری، هراس از یک سلسله اعتراض نهفته است: اعتراض ” مالکان و سازندگان از اعمال سلیقه داوران”، اعتراض “کارشناسان شهرداری از بار کاری جدید” و اعتراض “مدیران ارشد از کندی صدورپروانه و کاهش درآمد”.

نماهای ساختمانی تهران؛ نیازمند تصمیم‌گیری یکدست یا ...؟

عملیاتی شدن ضوابط نیازمند تعریف سازوکار اجرایی، آموزش کارشناسان شهرداری‌ها برای آشنایی با شرح وظایف خود و چک لیست‌های طراحی شده، کنترل دقیق آنها و قاطعیت مدیران در پشتیبانی از داوران شایسته کمیته نمای مناطق است. در شهرهای موفق دنیا فرایند تصویب نما مانند دیالوگی کاملاً تخصصی است که هر دو سوی آن به اصول و ادبیات موضوع اشراف و پایبندی کامل دارند و طرح نما از ابتدا در کل جریان طراحی ساختمان با ضوابط یکپارچه پایش می‌شود. در تهران اما، بدون تعریف جامع جریان کاری داوری (workflow)، صدور نادرست مجوزهای ساخت قبل از طرح نما و تحت فشار کاری حاصل از انباشت پرونده‌ها، حتی اساتید خوشنام دانشگاهی کمیته‌ها هم به اعمال سلیقه متهم شده و برای تسریع روند تصویب کنار گذاشته می‌شوند!
البته اعمال سلیقه فردی در قلمروی اصول علمی و تجارب حرفه‌ای کاملاً مردود است؛ اما طبق مشاهدات نگارنده ریشه اصلی اینگونه اعتراضات نه اعمال سلیقه داور؛ بلکه مسایل دیگری است، همچون عدم صلاحیت طراحان و پیروی آنها از خواست مالک و مد بازار به جای اصول طراحی، عدم رعایت اولویت و سلسله مراتب بررسی اصول و ضوابط در نبود چک لیست‌ها و عدم همسویی ضوابط سایر بخش‌های شهرداری با خلق یک طرح نمای مطلوب، تفسیرپذیری ضوابط کلی در نبود پیوست‌های تکمیلی (برای اقلیم، فضای سبز، فناوری‌های نوین و …) و …
آنچه برای “تصمیم‌گیری یکدست” در فرآیند تصویب طرح نماها در شهرداری لازم است، نه حذف حضور متخصص و داوری کیفی؛ بلکه روال‌سازی برای اجرایی شدن ضوابط، توجیه همه بخش‌های شهرداری به اهمیت نما و تعریف شرح وظایف برای کارشناسان شهرداری مناطق، نواحی و دفاتر خدمات الکترونیک در فرایند تصویب طرح نما است تا بدین ترتیب بخشی از اصول ساده و اولیه “یک طرح مطلوب” (نظیر انطباق نما با پلان!!) قبل از ورود پرونده به کمیته از طریق چک لیست‌ها کنترل شده و بار کاری کمیته کاهش یابد. ابلاغ و رواج چک لیست‌های طراحی شده توسط مشاوران کار سختی نیست اما با تنش معمول یک تغییر همراه است. به همین دلیل  سالهاست که شهرداری تهران به بهانه‌های مختلف از آن پرهیز می‌کند و به بهانه اعتراضات مردمی، یا بار کاری شهرداری (با وجود مازاد نیرو در بدنه خود) یا جامع نبودن فرم‌ها، به جای تدقیق فرمت‌ها و توسعه شرح وظایف کارشناسان خود و تربیت آنها از طریق کارگاه‌ها و دوره‌های بازآموزی، حل این مشکل را با برچسب “اعمال سلیقه داوران” در حذف کمیته و برخورد با نما بصورت یک مساله کمی (نظیر اعداد مطلق تراکم یا بر و کف) جستجو می‌کند! … پاسخ مطلوب برای شهرداری تهران در مورد کیفیت و زیبایی نماهای ساختمانی خلاصه کردن ابعاد مختلف موضوع در چند فاکتور کمی قابل اندازه‌گیری در سامانه طرح تفصیلی است! … پاسخی که ورای نشدنی بودن آن، هیچ مشاور متعهد و خبره‌ای حاضر به تهیه سفارشی آن برای مدیران نیست! … و چرخه تدوین ضوابط و بی‌نتیجه ماندن آنها همچنان ادامه دارد…

بیشتر بخوانید

قرائت منظر شهری

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

[1]  خبرگزاری ایرنا، مورخ 10/2/99

[2]  این اطلاعات حاصل مطالعات و فعالیت حرفه‌ای نگارنده در تدوین ضوابط نما برای دو منطقه از تهران به عنوان سرپرست تیم بین سال‌های 93 تا 97 و مصاحبه با کارشناسان شهرداری، سازندگان و نیز حضور در جلسات کمیته نمای منطقه یک است.

برچسب ها: تصمیم‌گیری یکدستداوری کیفیکمیته نما
نوشته قبلی

خاطره ای از استاد دریابندری

نوشته‌ی بعدی

تهران برای روزهای پرخطر زلزله، تنها و آماده تخریب است.

منا مسعود لواسانی

منا مسعود لواسانی

مطالب مرتبط - Related Post

قرائت منظر شهری

قرائت منظر شهری

یکشنبه 5 تیر 1401
با رخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

چهارشنبه 1 تیر 1401

خارج بیولوژی و اکولوژی

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

احیای تکنوکرات قنوات

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

نوشته‌ی بعدی
تهران برای روزهای پرخطر زلزله، تنها و آماده تخریب است.

تهران برای روزهای پرخطر زلزله، تنها و آماده تخریب است.

تعداد سوله های بحران شهر تهران به عنوان بخشی از بحران

تعداد سوله های بحران شهر تهران به عنوان بخشی از بحران

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

2
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

پنج‌شنبه 9 تیر 1401
احیای فرهنگی - هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

احیای فرهنگی هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

سه‌شنبه 7 تیر 1401
قرائت منظر شهری

قرائت منظر شهری

یکشنبه 5 تیر 1401
با رخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

چهارشنبه 1 تیر 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم