• آرشیو
  • نویسندگان
چهارشنبه 19 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر منظر طبیعی

کوهستان، طبیعت بی دفاع در حومه شهر

رسول رفعت نویسنده: رسول رفعت
چهارشنبه 10 دی 1399
در منظر طبیعی, منظر
A A
0

توسعه افسار گسیخته فضای سبز در دامنه کوه های پیرامون شهر شیراز با چه بهانه ای انجام می شود؟

شیراز، باغ شهر ایرانی که در طول تاریخ با باغ های سبز و خرم خود زبانزد خاص و عام بوده امروزه از اپیدمی خشکانده شدن باغ هایش که گریبان بیشتر باغ های درون شهرهای ایرانی را گرفته مستثنی نیست.

بیشتر بخوانید - Read More

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

باغ های قصردشت شیراز که ریه شهر شیراز بودن با تمام تلاش مسولان مدیریت شهری برای حفظ آنها با تصویب قوانین حفاظتی، مالکیتی و غیره، روز به روز آب می روند. یک روز احداث خط مترو بخشی از آنها را می بلعد، روز دیگر ارزش افزوده تغییر کاربری آب را بر روی آنها می بندد که خشک شوند و برج ها بجایشان سبز شوند.

ادوار مختلف مدیریت شهری شیراز تحت فشار افکار عمومی، همواره در تلاش برای حفاظت حداقلی و توجیه تغییرات کاربری بوده است. یکی از اقدامات متولی شهر، وعده جایگزینی باغات مشجر و بالغ شهر که یا از بین رفته اند و یا در خطر نابودی هستند با پارک های جدید و مناظر مصنوعی در حومه و دامنه کوه های اطراف شهر است. بماند که باغ مشجر 200 ساله، به انضمام قنات، آسیاب سنتی، چینه های گلی خاطره انگیز و کوشک ها و بناهای تاریخی کجا و پارک جدید الاحداث با نهال های یکساله کجا.

بنابراین، مدیریت شهری شیراز با روی آوردن به ایجاد فضاهای سبز در دامنه رشته کوهای اطراف شهر شروع به پیشنهاد و ایجاد پارک های کوهستانی در دامنه های پیرامونی شهر کردند؛ از دامنه های کوه سرخ و کوه دراک در شمال غرب تا دامنه های بابا کوهی و شاه غیب در شمال و شمال شرق تقریبا هیچ دامنه ای از کوه های اطراف از آسیب ماشین آلات راهسازی در امان نبوده اند. شیوه دخالت در طبیعت بکر این نواحی همچون ایجاد پارک شهری است و اقدامات مصنوعی مدیریت شهری، طبیعت بکر کوهستان را به شدت مخدوش کرده است.

این ارتفاعات مأمن و خلوتگاه مردم شهر در طول تاریخ بوه است. ناهمواری ها و ارتفاعات آنها میلیون ها سال پیرامون دشت شیراز آرمیده و دست نخورده باقی مانده و جزء تاریخ طبیعی و اکولوژیک شهر محسوب می شوند، اما امروزه به ناگاه تبدیل به عرصه تاخت و تاز تیغ بولدزر ها شده اند. تغییرات و تخریب های اساسی منظر کوهستان و فرم و مرفولوژی طبیعی محیط را دگرگون ساخته و دیگر اثری از طبیعت بکر نیست. اگرچه این اقدامات در جهت ایجاد فضای سبز مصنوع از سوی مدیریت شهری شهر شیراز انجام می شود، اما رویکرد ایجاد مناطق سبز در ارتفاعات نه تنها با وضعیت کنونی منابع آب و مبانی پایداری محیطی متضاد است، بلکه میراث و تاریخ طبیعی منطقه را از بین می برد. حتی کاشت درختان غیر بومی مثل کاج و زیتون در این دامنه ها در یک نظم هندسی مشخص و منطقی، خلاف شخصیت طبیعی کوهستان است. ایجاد منظر مصنوعی با کاشت درختان انبوه منجر به زخمی کردن طبیعت می شود و ترمیم آن سالیان درازی را می طلبد که جز کوهستانی ویران و زخمی چیزی برای نسل های آینده به یادگار نخواهد گذاشت.

«غلامرضا پاسبان حضرت» که ید طولایی در طراحی منظر کوهستان دارد، در کتاب طراحی با طبیعت خود تجربه طراحی و اجرای پارک کوهستانی جمشیدیه و فردوسی را در ارتفاعات شمال تهران شرح داده است (پاسبان حضرت،1388، 8). ایشان کوه و کوهستان را از مظاهر اصلی طبیعت می دانند که از دیرباز در بعد معنوی و ذهنی زندگی ایرانیان نقش بسزایی ایفا می کرده است. در ادبیات ایران، کوه ها نقش برجسته ای دارند، داستان های عاشقانه ای چون شیرین و فرهاد، حماسی چون آرش بر فراز البرز و عارفانه ای هم چون سفر سیمرغ عطار نیشابوری از نمونه های آن است. از نظر ایشان:

  • کوه ها، پناهگاه مردمان عدالت خواه در مقابل حکام ظالم
  • کوه ها، سنگ صبور عاشقان در مقابل جفای یار
  • کوه ها، مأوای عارفان، عاشقان، سالکان و مکان بعثت پیامبران
  • کوه ها، الهام بخش شاعران بزرگ سرزمین ما
  • کوه ها زادگاه باغ های زیبای پایکوهی ایران بوده اند.
کوهستان، طبیعت بی دفاع در حومه شهر
تصاویر پروژه بام شیراز، ارتفاعات شمال شهر شیراز. عکس: رسول رفعت، 1395

بر خلاف نگرانی ها و اعتراضات عمومی در از بین رفتن باغات، تخریب دامنه کوهستان در حومه شهر ها چندان اعتراض افکار عمومی را در پی نداشته است. گویی کوهستان بدون مدافع واقعی دستخوش آماج حمله توسعه شهری و به میدان عرض اندام مدیران شهری تبدیل شده است. با ادامه این اقدامات در عرصه طبیعت و بستر کوهستان تمام پتانسیل های طبیعی نابود و جای خود را به ردپای ماشین آلات مکانیکی انسان در محیط خواهد داد. لذا نه دیگر کوهستان مأمن عارفان خواهد بود و نه طبیعت مظهر تقدس و پاکی.

لذا از متولیان امر انتظار می رود، با نگاه همه جانبه و جامع به مسائل بستر و محیط و بهره گیری از دانش متخصصان منظر، محیط و طبیعت، کمترین تغییرات را در محیط طبیعی ایجاد کرده و با جلوگیری از تعریف پروژه های بلندپروازانه که منجر به تغییر حداکثری در محیط می شود، نسبت به حفظ شاکله طبیعی شهر اقدام کنند. پیشنهاد می شود در صورت نیاز مسیرهای مختصر جهت نفوذ پیاده به کوهستان  ساماندهی شود و همچون رگه هایی ظریف در طبیعت تأثیر حداقلی گذاشته شود. فضای سبز موجود تقویت و از کاشت گیاهان وارداتی و ناهمگون با طبیعت کوهستان خودداری شود. باشد که همگان نسبت به میراث و تاریخ طبیعی شهر و مرز و بوممان وفادار و امانت دار باشیم.

منبع:

 پاسبان حضرت، غلامرضا، طراحی در طبیعت، گنج هنر، 1388، تهران.

برچسب ها: بام شیرازکوه دراککوهستان بی دفاع
نوشته قبلی

چرا کپی برای معماری مفید است؟

نوشته بعدی

آیا شهرهای فعلی کشور اصول تاب آوری در برابر بیماری های پاندمیک را در نظر گرفته اند؟

رسول رفعت

رسول رفعت

مطالب مرتبط - Related Post

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
باغ کوهنوردی در بازمانده های منظر پساصنعتی دویسبورگ نورد1

باغ کوهنوردی

شنبه 23 مهر 1401

نقش “تعریف از فضا” بر تحلیل “نحو فضا”

بازنمایی منظر خوزستان در آرشیو شرکت نفت بریتانیا

منظر: «امرِ گشوده»

نقد نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری تهران (3)

نوشته بعدی
آیا شهرهای فعلی کشور اصول تاب آوری در برابر بیماری های پاندمیک را در نظر گرفته اند؟

آیا شهرهای فعلی کشور اصول تاب آوری در برابر بیماری های پاندمیک را در نظر گرفته اند؟

سیمای شهری هسته ­های روستایی تهران

سیمای شهری هسته ­های روستایی تهران

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم