نقدی بر سیاست های کلان آبی کشور، نمونه موردی: کارون

عکس جدیدی که در اوایل اردیبهشت ۱۴۰۰ از کارون خشک و بی‌ آب منتشر شده است، این سوال را بیش از پیش مطرح می‌ کند که  چه اتفاقی بر سر پر آب ترین رود ایران آمده است؟ چه سیاست هایی اتخاذ شده، که رود کارون به این روز افتاده است؟

کارون بزرگترین و پر آب ترین رودخانه ایران است که نامش با تاریخ و تمدن های کهن ایران گره خورده و شهر اهواز که پیشینه اش به قبل از ساسانیان باز می گردد در کنار این رودخانه شکل گرفته است. در طول تاریخ نقش این رودخانه از عنصر تامین کننده آب فراتر رفته و از مهم ترین عناصر منظرین این منطقه به حساب می آید. این رودخانه علاوه بر این که نماد هویتی است به عنوان یکی از زیرساخت های اصلی اقتصادی این منطقه عمل می کند. در دهه های اخیر با رویکردهای متفاوتی که نسبت به تعامل با کارون اتخاذ گردیده، اکوسیستم آن دچار تغییرات اساسی شده و به مرور زمان این رودخانه پر آب وحشی به زیستی مسکون تبدیل شده و نقش خود را در نظام شهری از دست داده است.

در سال های اخیر برنامه ریزی ها و سیاست های گوناگونی در زمینه زیرساخت های منابع آبی اتخاذ شده است که یکی از اصلی ترین آن ها طرح انتقال آب از سر شاخه های رودخانه کارون است. پیش تر گمان می رفت با مخالفت هایی که از سوی کارشناسان ذیربط صورت گرفته، این طرح متوقف شود ولی شواهد حاکی از آن است که در حال اجراست.

از جمله دلایل مخالفت با این طرح عبارتند از:

• بخش قابل توجهی از استان خوزستان و شهر اهواز با کمبود آب شرب مواجه هستند.
• مسئولانسازمان حفاظت محیط زیست اعلام کردند اینگونه طرح ها پیوست زیست محیطی ندارند.
• به گزارش ایلنا، قرار است آب سرشاخه های کارون به استان هایی از فلات مرکزی ایران منتقل شود که نیازی به آب شرب ندارند.
• استان خوزستان از جمله سود آورترین استان ها در زمینه کشاورزی است و محصولاتش به تمامی نقاط کشور صادر می شود.

پیش بینی اعتباری قابل توجه برای انتقال آب کارون در بودجه 1400 نشانگر این است که علی رغم تمامی مخالفت ها و دلایل مذکور، بر اجرای این طرح پافشاری می شود. در این راستا می توان انتظار آسیب های فراوانی را داشت:

• کاهش حق آبه ‌های رودخانه‌های این منطقه
• مهاجرت مردم از مناطق مختلف استان خوزستان
• آسیب جدی به جانداران این جلگه پهناور
• برگشت ریزگردها
• برگشت آب شور از دریا به دلیل کم آبی رودخانه
• معدوم شدن صدها نخل و احشام اهالی منطقه

متاسفانه افرادی که پیگیر انجام پروژه های انتقال آب میان حوزه ای هستند به خوبی آگاهند که حاصل این امر چه خساراتی بر جای خواهد گذاشت. سیاست هایی که آگاهانه و برای تأمین منافع شخصی مسئولین ذینفع اتخاذ می شود.