سازمان نوسازی شهر تهران در مواجهه با بافتهای فرسوده و ناپایدار بنا بر وضعیت و مسائل هر بافت و محله، استراتژی خاصی را دنبال میکند. در تهران همانند بسیاری از شهرهای ایران، بافت تاریخی واجد ارزش نیز به عنوان بافت فرسوده (بر اساس معیارهای سه گانه) شناخته می شود و به همین دلیل سازمان نوسازی خود را مسئول رسیدگی به آن میداند.
بخش میراث تاریخی این نوع بافتها، ضوابط حفاظتی و محدودیتهای ساخت و ساز باعث شده تا بافت تاریخی نتواند از سیاستهای نوسازی حوزه مسکن تبعیت کند. بنابراین سیاست بهسازی و بالابردن حس تعلق محلی در ساکنین میتواند بافت را در برابر فرسودگی بیشتر محافظت کند.
بافت تاریخی شهر تهران علاوه بر فرسودگی کالبد، مسائل دیگری نیز دارد:
- بافت در مجاورت بازار به عنوان قلب اقتصاد ایران قرار دارد و اقتصاد قوی بازار، کالبد بافت تاریخی مجاور را به انبار تبدیل کرده و به نوعی بافت از ساکنین خود تهی شده است.
- سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی بافت تاریخی در جهت حفاظت از این بافتها و بهسازی آنها اقدامی انجام نمیدهد و تنها محدودیتهای خود را اعمال میکند.
- کسبه به دلیل قدیمی شدن بافت از طرحهای بهسازی جداره و معابر به شدت استقبال میکنند و گاهی حاضر به مشارکت مالی در طرح نیز هستند.
سازمان نوسازی با وجود داشتن دفاتر تسهیلگری در دل بافت میتواند در زمینه جلب مشارکت کسبه و ساکنین برای هر طرحی – از بهسازی و نوسازی – با هر ارگانی همکاری کند و زمینهساز اجرای طرح باشد.
اشکال سازمان نوسازی در ورود به اجرا از طرف دستگاههای متولی این بافت است. عدم توجه به این بافتها از سوی میراث فرهنگی و مطالبه مردم از شهرداری نمیتواند مداخله سازمان نوسازی را توجیه کند. سازمان نوسازی تنها در صورتی حق ورود به حوزههای حاشیهای نوسازی را دارد که مسائل مربوط به مقاوم سازی و نوسازی بافت فرسوده به انجام رسیده یا در حد قابل قبول سرعت گرفته باشد.
حدس و گمان دیگری که میتوان زد، این است که تخصص شهردار تهران و مشاوران وی که در حوزه میراث فرهنگی و بافتهای تاریخی است، سبب شده تا مدیران سازمان نوسازی در برابر دستور مداخله سازمان در بافتهای تاریخی مقاومت نکنند و سازمان نوسازی از مسیر نوسازی به چاه زیباسازی بیفتد.