با آگاهی از مفهوم منظر شهری، میتوان ادعا داشت بسیاری از پروژه های پیاده راه سازی در شهر تهران، با رویکردی اقتدار طلبانه، عجولانه و بدون درک و شناخت کافی از شهر و مکان شهری، اجرا می شوند. منظر شهری، همان شهر نزد شهروندان است که در آن زیسته و با کالبدش ارتباط معنایی برقرار کرده اند. اگرچه منظر شهر بر مبنای بعد معنایی پدید آمده اما ابزار مداخله ما در شهر عملکردها و کالبد شهر است.
هدف از این نوشته تحلیل منظرین پروژه پیاده راه سازی میدان امام حسین است، که تلاش می شود دو بعد عینی و ذهنی این مکان را به انتزاع تفکیک کرده و شفاف تر بیان نمود و به این سوال که آیا صرفا پیاده راه سازی می تواند کارآمد و عامل موفقیت در جذب افراد و شکل گیری تعاملات اجتماعی باشد، پاسخ دهد.
میدان امام حسین نقطه اتصال سه منطقه پرتردد از شهر تهران است و به دلیل قرارگیری در محل تلاقی سه شریان اصلی (خیابان های انقلاب، دماوند و ۱۷ شهریور) و جابهجا کردن حجم قابل توجه ترافیک در این محدوده، همواره نقش دروازه شهر را داشته و از میادین مهم ترافیکی، اقتصادی و مذهبی شهر بوده است.
با اجرای طرح پیاده راه سازی در محدوده میدان امام حسین و مسدود شدن دسترسی های مختلف به این میدان و خیابان ۱۷ شهریور و تحمیل مسیرهای طولانی و خارج از مقیاس به عابر پیاده، این میدان از دروازه شهر به بنبستی تبدیل شده است. این اتفاقات سبب کاهش چشم گیری در رفت و آمد مردم شده است، که با خود کاهش پویایی و نشاط میدان، از رونق افتادن فعالیت ّهای اقتصادی و ایجاد مکان های پرخطر را به همراه داشته است. یکی از موارد قابل توجه کاهش قیمت املاک و عدم تمایل خرید و فروش ملک در این محدوده بوده است. تلاش برای کنترل ترافیک و عریض کردن پیاده روها که با نادیده انگاشتن دانه ّای فعال تجاری و پویایی اجتماعی ناشی از آن همراه بوده، به ناکام ماندن این طرح منجر شده است.
طرح جدید میدان درحفظ و تقویت هویت آن موفق نبوده و به نمادهای موجود در این مکان بی توجهی شده است. تنها رویکرد طرح جدید در نگاه ویژه به مراسم مذهبی، راهپیمایی ها و مسجد امام حسین خلاصه می شود. برچسب زدن به فضا به عنوان فضایی آئینی-مذهبی و تأکید بیش از حد بر یک بعد، چنانچه به بهای فراموشی سایر ابعاد ذهنی شهر تمام شود، حاصل چندانی ندارد. در این طرح مردم فراموش شده اند و بدون مردم خلق مکان معنی دار میسر نیست.
نمی توان با تکیه بر مفهوم پیاده راه طرح ساماندهی میدان را توجیه کرد. پیاده راه سازی یک ابزار ساماندهی فضای شهری است و نباید به تنهایی هدف گردد. طرح اجرا شده در میدان امام حسین به ارتباط مناسبی بین فرم و عملکرد دست نیافته و به دلیل عدم توجه به کیفیت های موجود که پایه های اصلی هویت میدان هستند و صرفا با نگاهی تجددگرایانه نه تنها این مکان را از هویت خود جدا کرده بلکه نتوانسته با گذاری مناسب و تدریجی نگرشی مطلوب در چشم و ذهن شهروندان ایجاد نماید.