نخستین شب برگزاری چهارمین دورۀ حراج ملی درحالی به کار خود پایان داد که ۳۴ درصد آثار یعنی حدود یک‌سوم آثار ارائه‌شده به فروش نرسید. حتی فروش آثار،  ۳۴میلیون تومان کمتر از قیمت کارشناسی‌شده آثار بود.

پس از پایان زمان برگزاری نمایشگاه چهارمین دوره از حراج ملی که ١۵٧ اثر در رشته‌های هنری مختلف ازجمله حجم، نقاشی، مینیاتور، خوش‌نویسی، تذهیب، نقاشی‌خط و صنایع‌دستی را در معرض دید عموم گذاشته بود، نخستین روز حراج ملی شامگاه پنج‌شنبه ۴ مرداد با اجرای پژمان بازغی و زهرا محمودوند در مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن برگزار شد.

در نخستین روز برگزاری حراج ملی، ۸۷ اثر برای فروش به مزایده گذاشته شد که از این میان ۳۰ اثر به فروش نرسید و ۱۴ اثر نیز تنها به قیمت کارشناسی‌شده فروخته شد و مزایدۀ آنها طولانی نشد.

نخستین روز برگزاری حراج ملی با فروش بالغ بر یک میلیاردوهفتصد‌ویازده میلیون تومان به کار خود پایان داد. این درحالی است که رقم کارشناسی‌شده برای فروش تمامی آثار ارائه‌شده در این حراج مبلغی بالغ بر یک میلیارد‌و‌هفتصد‌و‌چهل‌وپنج میلیون تومان بود.

با وجود آنکه در بخشی از کاتالوگ چهارمین دوره از حراج ملی آمده بود: «پیوند اقتصاد و هنر سال‌هاست که هنر را به عنوان مزیت رقابتی مطرح نموده و موجب ظهور حراج در آثار هنری شده است. در این میان شاهد حضور آثار هنری هنرمندان ایران زمین در این تجارت هستیم که به جهت افزودن به غنای حراج ها،  هر‌ساله به این آثار افزوده می‌شود. تحقیقات در این زمینه خانۀ حراج ملی را بر آن داشت تا هنر ایرانی را برگزیدند،  به نمایش گذاشته و رویدادی در این عرصه رقم زند» اما بیش از یک‌سوم آثاری که در نخستین شب حراج ملی به مزایده گذاشته شد، فروش نرفت.

آثاری که در چهارمین دورۀ حراج ملی برای فروش گذاشته شد بر مبنای ارزش کیفی، طی مراحل کارشناسی توسط تیم برگزارکننده انتخاب شدند و براساس قیمت پایه که مورد توافق با کارشناسان بود در حراج شرکت داده شدند.

آثار منتخب طی سه روز در معرض نمایش عمومی قرار گرفت و در روز چهارم و پنجم طی مراسمی به حراج گذاشته شدند. برای هر اصل قیمت پایه تعیین شده بود که مزایده از رقم پایه آغاز و به ترتیب با بالاترین پیشنهاد چکش خورده و پایان می‌پذیرفت. براساس قوانین چهارمین دورۀ حراج ملی، پیشنهادات براساس مبالغ مطرح شده، تا مبلغ ۱۹ میلیون تومان هر بار یک میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۲۰ تا ۲۹ میلیون تومان هر بار ۲ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۳۰ تا ۳۹ میلیون تومان هر بار ۳ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۴۰ تا ۴۹ میلیون تومان هر بار ۴ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۵۰ تا ۹۹ میلیون تومان هر بار ۵ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۱۰۰ تا ۱۹۹ میلیون تومان هر بار ۱۰ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۲۰۰ تا ۲۹۹ میلیون تومان هر بار ۲۰ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۳۰۰ تا ۳۹۹ میلیون تومان هر بار ۳۰ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۴۰۰ تا ۴۹۹ میلیون تومان هر بار ۴۰ میلیون تومان افزایش، از مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان به بالا هر ماه ۵۰ میلیون تومان افزایش و از مبلغ یک میلیارد تومان به بالا هر بار ۱۰۰ میلیون تومان افزایش را پشت سر گذاشت.

فروش آثار از ۲۴۰ تا ۳ میلیون تومان

بر این اساس، تابلوی نقاشی ابوالحسن‌غفاری (عموی کمال‌الملک) مربوط به دورۀ قاجار با قیمت ۲۴۰ میلیون تومان بالاترین و تابلوی نقاشی خط طاها نجفی که با تکنیک ورق‌طلا و رنگ روغن روی بوم اجرا شده بود با قیمت ۳ میلیون تومان پایین‌ترین قیمت را از سوی خیرداران کسب کردند.

در ادامۀ حراج ملی، گلدان قلم‌زنی با هنرمندی مهدی علمداری به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان، نقاشی پشت‌شیشه اثر سیما عظیمی با قیمت ۹۷ میلیون تومان، پارچۀ پرده کعبه در ابعاد ۵۰*۵۰ سانتی‌متر که از نخ طلا و نقره بافته شده بود و برای اولین‌بار به نمایش درمی‌آمد با قیمت ۸۵ میلیون تومان، سیاه‌مشق اسدالله شیرازی که مربوط به دورۀ قاجار است با قیمت ۸۵ میلیون تومان، نقاشی میرزا آقا نقاش لال  که پردۀ کامران میرزا را طراحی کرده بود به قیمت ۸۰ میلیون تومان، تابلوی خوشنویسی محمد مراد کشمیری به قیمت ۶۳ میلیون تومان، جام شرف‌الشمس از جنس مس با قیمت ۵۳ میلیون تومان گران‌ترین آثاری بودند که در نخستین شب برگزاری چهارمین دورۀ حراج ملی به فروش رسیدند.

آثاری که کمتر از ۱۰ میلیون تومان فروخته شدند

تابلوی نقاشی‌خط توحید خلیل آذر که با تکنیک رنگ‌روغن روی بوم اجرا شده بود با قیمت ۹ میلیون تومان، تابلوی خوش‌نویسی عبدالله قهرمان قیمت ۹ میلیون تومان، تابلوی نقاشی‌خط مهدی ایرانی که روی بوم اجرا شده بود با قیمت ۵ میلیون تومان،  تابلوی نقاشی احمد سعیدی‌فر که نمایی از مسجد سید‌علی اصفهان را به‌نمایش گذاشته بود به‌قیمت ۹‌میلیون تومان، تابلوی نقاشی‌خط اثر حمید طلوعی فرد با قیمت ۶ میلیون تومان،  اثر حجم که توسط هنرمند جوان صادق ادهم ساخته شده بود با قیمت ۸ میلیون تومان، یک برگ از قرآن با خط کوفی منسوب به حسین وراق با قیمت ۹ میلیون تومان،  تابلوی نقاشی‌خط  علی پسندیده با عنوان «خورشید» با قیمت ۶ میلیون تومان و تابلوی گل‌و‌مرغ اثر سمیه شیرمحمدی با قیمت ۸ میلیون تومان ازجمله آثاری بودند که در نخستین شب چهارمین دورۀ حراج ملی با قیمت کمتر از  ۱۰میلیون تومان چکش خوردند.

در این میان تابلوی مینیاتور که توسط هنرمند ناشناس با سبک مکتب حسین بهزاد طراحی شده بود به قیمت ۷ میلیون تومان به فروش رسید این در‌حالی است که اثر مینیاتور که توسط حسین بهزاد روی عاج نقاشی شده بود و با قیمت کارشناسی۲۲ تا ۲۵میلون تومان برای فروش گذاشته شده بود، از سوی حاضران مورد استقبال قرار نگرفت و به فروش نرسید.

فروش موفق یا ناموفق

سایر آثار ارائه‌شده در نخستین شب چهارمین دور‌ۀ حراج ملی نیز با بازۀ قیمت ۱۰ تا ۳۵ میلیون تومان به فروش رسیدند. در نهایت نیز این مراسم با فروش بالغ بر یک میلیاردوهفتصدویازده میلیون تومان به کار خود پایان داد. این درحالی است که رقم کارشناسی‌شده برای فروش تمامی آثار ارائه‌شده در این حراج مبلغی بالغ بر یک میلیاردوهفتصدوچهل‌وپنج میلیون تومان بود.

بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که نخستین شب حراج چهارمین دورۀ حراج ملی با فروش ۳۴ میلیون تومان کمتر از قیمت کارشناسی‌شده آثار، شب خوبی را پشت سر نگذاشت و موفق عمل نکرد. مسئولان برگزاری چهارمین دورۀ حراج ملی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا اعلام کردند: «با توجه به اینکه بیشتر آثار شب اول متعلق به هنرمندان جوان بود، این میزان فروش قابل پیش‌بینی بود. چراکه هنرمندان جوان برای بازار هنر هنوز ناشناخته هستند، طبیعتاً فروش آثار آنها دشوار است».

۳۰ اثر از ۸۷ اثر موجود که ۳۴ درصد آثار یعنی حدود یک‌سوم آثار ارائه‌شده را دربرمی‌گیرند و آثاری از دورۀ قاجار و حتی اثری از حسین بهزاد در میان آنها دیده می‌شوند نیز به فروش نرسید.

نخستین شب چهارمین دورۀ حراج ملی درحالی به کار خود پایان داد که اثر مینیاتور چهره‌های برزخی مربوط به قرن ۱۳، نقاشی سقاخانه‌ای اثر هادی هزاوه‌ای، تابلو خوش‌نویسی اثر حبیب رمضان‌پور، تابلوی نقاشی خط اثر مهرداد شوقی،  تابلوی خوشنویسی اثر هاشم بغدادی،  تابلوهای نقاشی اثر سمیرومی، تابلو خوشنویسی اثر علیرضا علوی،  تابلوی مینیاتور روی از اثر حسین بهزاد،  تابلوی گل‌و‌مرغ اثر مریم لامعی،  تابلوی گل‌ومرغ اثر مهدی ایرانی،  تابلوی نقاشی قهوه‌خانه‌ای اثر حسین همدانی، اثر حجمی اسطرلاب کروی، قلم‌کار با جنس برنج برنز، تابلوی مینیاتور شیخ صنعان و دختر ترسا مربوط به دورۀ قاجار،  تابلوی نقاشی رنگ و روغن روی بوم از طریق علی محمودی،  تابلوی خوش‌نویسی نستعلیق اثر علی‌شیرازی،  تابلوی خوش‌نویسی خط ثلث و نسخ عربی اثر میثاق غزی، تابلوی خوشنویسی به‌همراه تذهیب طلا اثر عباس اخوین،  تابلوی مینیاتور اثر مریم لامعی،  تابلوی تذهیب اثر زهرا سیدان،  تابلوی خوشنویسی حمد و آیت‌الکرسی اثر عباس بغدادی،  تابلوی عکس اثر بهار در ره شوری،  تابلوی نقاشی آبرنگ روی مقوا،  اثر تابلوی مینیاتور منسوب به میرزابابا،  تابلوی مینیاتور سیاه‌قلم که به‌طور کامل اجرا شده است اثر مکتب لطفعلی شیرازی،  تابلوی خوش‌نویسی اثر نوریا گارسیا، اثر حجم چوبی لاکی‌کاری‌شده دورۀ قاجار، جام‌جم کلیپ اثر دورۀ قاجار و تابلوی خوش‌نویسی عباس بغدادی به فروش نرسید.

درواقع ۳۰ اثر از ۸۷ اثر موجود که ۳۴ درصد آثار یعنی حدود یک‌سوم آثار ارائه شده را دربرمی‌گیرند و آثاری از دورۀ قاجار و حتی اثری از حسین بهزاد در میان آنها دیده می‌شوند نیز به فروش نرسید. درعین حال پژمان بازغی (مجری) درحالی که سعی داشت قیمت آثار را با بیشترین قیمتی که برای پایه درنظر گرفته شده بود آغاز کند اما عدم استقبال از قیمت‌ها سبب شد تا کمترین قیمت پایه را برای شروع مزایده انتخاب کند که در این میان ۱۴ اثر با میانگین قیمتی که کارشناسان درنظر گرفته‌ بودند به فروش رسید.

تابلوی خریداری‌شده از کریستیز فروخته نشد

ازجمله حاشیه‌های برگزاری چهارمین دورۀ حراج ملی می‌توان به این نکته اشاره داشت که تابلوی مینیاتور دورۀ قاجار که منسوب به میرزابابا است و از حراج کریستیز خریداری شده و به ایران آورده شده ‌است با قیمتی که کارشناسان تعیین کرده بودند به فروش نرسید.

به گفتۀ مجری و مسئولان برگزاری حراج ملی، آثاری که در حراج به فروش نرسیدند به گنجینه آثار حراج ملی بازگردانده و در آنجا باقی خواهند ماند. البته مسئولان برگزاری حراج ملی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اعلام کردند: «آثار هنرمندانی که قرار است حراج ملی روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند، در گنجینه نگهداری می‌شوند و در رویدادهای بعدی و گالری‌ها مجدداً عرضه خواهد شد».

با این وجود اثر نقاشی‌خط اثر احمد میرزازاده، تابلو نقاشی‌خط حمید طلوعی‌فرد که با ورق طلا روی پارچه طراحی شده بود، اثر نقاشی پشت‌شیشه حاصل تلاش سیما عظیمی،  تابلوی نقاشی اثر میرزاآقا نقاش لال،  گلدان قلم‌زنی از جمله صنایع‌دستی که توسط هنرمند مهدی علمداری خلق شده بود و تابلوی نقاشی اثر ابوالحسن غفاری چندین برابر قیمت کارشناسی شده به فروش رسیدند.

شب آخر حراج

برگزاری چهارمین دوره حراج ملی، جمعه ۵ مردادماه ساعت ۱۹ در مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن ادامه خواهد داشت. در این شب حدود ۷۰ اثر به مزایده گذاشته خواهد شد که در میان آن آثاری از دوره قاجار، پهلوی و نسخ خطی به چشم می خورد که مجموعه قرآن طلا با قیمت ۴ میلیارد تا ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان، مینیاتور سوخته اثر حسین خطایی با قیمت ۸۰۰ تا ۸۵۰ میلیون تومان،  نقاشی مصورالملک اثر دوره قاجار با قیمت ۶۵۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان و گردنبند طلا یاقوت و مروارید مربوط به دوره قاجار قیمت ۴۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان گران‌ترین آثار این مجموعه خواهند بود.

همچنین صنایع دستی با قیمت  پایه ۲۲۰ میلیون تومان به حراج گذاشته خواهد شد،  قیمت پایۀ در چوبی مربوط به دورۀ پهلوی اثر میرزا آقا امامی نیز با قیمت ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان کارشناسی شده است و  کتاب‌های خطی با قیمت‌های ۱۰۰ تا ۱۳۰ میلیون تومان برای حراج ارائه خواهند شد. همچنین نقاشی مکتب اسماعیل جلایر با قیمت ۴۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان همچنین از مینیاتور لاکی‌کارهای دوره پهلوی اثر میرزا آقا امامی با قیمت ۴۰۰ و ۴۵۰ میلیون تومان به مزایده گذاشته می‌شوند.