چرا با وجود هزاران نوع گیاه جهت طرح کاشت معابر و پارک ها، در اکثر فضاهای سبز شهری شاهد طرح کاشت های کلیشه ای و یکسان هستیم؟
یکی از نیازهای اساسی جامعه مدرن داشتن کیفیت بالای زندگی، به ویژه در محیط های شهری است. از این رو برای رسیدن به این مهم، داشتن مناظر بصری زیبا در شهرها، وجود مناظر سبز شهری نظیر پارک ها، باغات، بزرگراه های پوشیده شده از گیاهان و غیره در کنار سایر عوامل دیگر از اهمیت بالایی برخوردار هستند. از آنجایی که استفاده از گیاهان به عنوان منظر نرم می تواند در کیفیت بصری مطلوب اثری والا داشته باشد پرداختن به آن امری لازم است. امروزه در اکثر مناطق شهری تهران با پدیده طرح کاشت های کلیشه ای و یکسان مواجه هستیم. این پدیده نه تنها در تهران بلکه در اکثر شهرهای ایران نیز به چشم می خورد.
برای پاسخ به سوال مطروحه پرداختن به چیستی امر زیبا در طرح کاشت مهم می نماید. زیبایی شناسی منظر در حوزه طرح کاشت را می توان از دو نگاه مورد بررسی قرار داد. یک نگاه کل نگر به طرح کاشت است که به توده های گیاهی به صورت یک امر کلی نگریسته شود و عناصر کالبدی گیاه که شامل بافت، رنگ، جنس و فرم هستند همراه با اثرات ذهنی که بر مخاطب در هر فضایی می گذارند به صورت توامان مورد بررسی قرارگیرند. اما دسته دوم نگاه به توده گیاهی در مقیاس خرد است که معمولا بصورت کلیشه ای و بدون پشتوانه فکری و بر اساس یکسری داده از پیش تعیین شده بر فضای سبز شهری حکم می شود.
امروزه در اکثر پارک ها و بزرگراه ها نگاه مسئولان به طرح کاشت، نگاه جزئی محور (نگاه خرد) است. به همین علت در هر دوره ریاست شهرداری، طرح کاشت ها مطابق با سلیقه مسئول وقت تهیه و به صورت یکسان در همه جا اجرا می شود. در واقع در این نوع نگاه، پرداختن به مسئله طرح کاشت امری مغفول و بی اهمیت است و صرفا رنگ و لعاب دادن به فضاهای شهری و پر کردن توده های خالی شهر توسط گیاهان هدف مسئولان می باشد نه دیدگاه های کل نگر به امر زیبا و عملکرد گیاه.
لذا با این نوع نگاه به طرح کاشت فضاهای شهری، استفاده از توده های گیاهی کلیشه ای خواهد بود و به صورت مُد و الگویی ثابت در مناطق مختلف شهر ایجاد خواهد شد. باید در نظر داشت که شهر تهران به نسبت در منطقه ای گرم و خشک واقع است و اکثر گیاهانی که امروزه در آن کاشته می شوند گیاهانی هستند که متعلق به مناطق مرطوب و معتدل کشور (شمال کشور) می باشند که با شرایط مناطق مختلف تهران مطابقت نداشته و صرفا به علت زیبایی ظاهری مورد استفاده قرار می گیرند.
به طور مثال در باغ ایرانی ده ونک واقع در خیابان شیخ بهایی استفاده از هزاران پیاز لاله در فصل بهار که از نظر اقتصادی و همچنین نیازآبی هزینه هنگفتی بر عهده شهرداری می گذارد با الگوی طرح کاشت بومی تهران مطابقت نداشته و صرفا به علت زیبایی ظاهری گیاه و جذب مخاطب مورد هدف مسئولان واقع شده است. لذا تا زمانی که به توده های گیاهی به صورت امری کلی نگریسته نشود نمی توان دیدگاه های کلیشه ای نسبت به طرح کاشت گیاهان در فضاهای سبز شهری را تغییر داد.
